- अरुण नवथर

अहमदनगर - पोलिस कर्मचाऱ्यांप्रमाणेच रक्षा, राणा, जंजीर, लुसी आणि सीमा हे पाच श्वानांचे पथक देखील नगरकरांची सुरक्षा करत आहेत. खून, दरोडा, चोरी, अपहरण अशा शेकडो गुन्ह्यांची उकल या श्वान पथकाने केलेली आहे. एवढेच नव्हे तर व्हीआयपी व्यक्तींच्या दौऱ्यांची सुरक्षा देखील याच श्वानांकडे आहे.

नगरच्या पोलिस दलातील आठ वर्षांच्या ‘रक्षा’ने आतापर्यंत दोनशे पेक्षा अधिक गुन्ह्यांची उकल केली आहे. कोपरगाव, शेवगाव येथील दरोडा, रेल्वेस्थानक परिसरातील अल्पवयीन मुलीवर झालेला अत्याचाराचा गुन्हा, यांसारख्या अनेक गुन्ह्यांच्या तपासात रक्षाचे मोलाचे योगदान आहे. तिच्याप्रमाणेच जंजीर आणि लुसी यांच्यावर देखील मोठी जबाबदारी आहे.

राष्ट्रपतींसह अन्य व्हीआयपी व्यक्तींच्या दौऱ्यापूर्वी संबंधित ठिकाणाची तपासणी करण्याचे महत्त्वा काम जंजीर आणि लुसी करतात. त्यात एकट्या जंजीर याने आतापर्यंत दोनशे पेक्षा अधिक ठिकाणांची तपासणी केली आहे. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू या नुकत्याच शिर्डी येथे आल्या होत्या.

त्यांच्या दौऱ्यापूर्वी जंजीर आणि लुसी यांनी मुर्मू यांच्या सुरक्षेच्या दृष्टीने संपूर्ण परिसराची तपासणी केली होती. जंजीर हा जेमतेम तीन वर्षांचा असला, तरी त्याची कामगिरी मोठी आहे. त्याला पुणे, नाशिक, औरंगाबाद या ठिकाणी देखील तपासासाठी जावे लागते.

सुरक्षेच्या दृष्टीने कोणताही अनुचित प्रकार घडला, तर हे श्वानपथक तातडीने तपासासाठी हजर असते. ए. जे. मुटकुळे, आर. आर. वीरकर, ए. एस. गवळी, एस. सी. गोरे, एम. एस. वैराळ, एस. जी. सगलगिरे, उमेश गोसावी, यू. आर. पवार आदी पोलिस कर्मचारी या श्वान पथकाची देखरेख करतात.

अशी होते देखभाल

श्वान पथकातील रक्षा, जंजीर, लुसी, राणा आणि सीमा यांचे दररोज सकाळी दोन तास आणि सायंकाळी दोन तास ट्रेनिंग असते. पोलिस मुख्यालयाच्या मैदानावर हे श्वान दररोज नवीन गोष्टी शिकतात. ठराविक दिवसांनी त्यांचे मेडिकल चेकअप केले जाते. तसेच त्यांच्या खाण्याची वेळ देखील निश्चित आहे.

खारे कर्जुने येथे जंजीरची मदत

काही दिवसांपूर्वी नगर तालुक्यातील खारे कर्जुने येथे एका शेतकऱ्याच्या घरामध्ये लष्कराच्या दृष्टीने संवेदनशील असलेला मोठा बॉम्बचा साठा सापडला होता. यावेळी तपासासाठी गेलेल्या पोलिस पथकाने जंजीर याची मदत घेतली होती. नारायणडोह आणि बायपास रस्त्यावर सापडलेल्या शस्त्रसाठा प्रकरणात देखील जंजीर आणि लुसी यांची तपासात मोठी मदत झाली होती.

श्वान पथकामुळे अनेक गुन्ह्यांची उकल झालेली आहे. त्यात काही क्लिष्ट आणि गंभीर गुन्ह्यांचा देखील समावेश आहे. ज्या ठिकाणी गुन्हा घडला, तेथून श्वान पथकाला तपासाची दिशा मिळते. त्याचे विश्‍लेषण करून संबंधित गुन्ह्याचा तपास लागतो.

- ए. जे. मुटकुळे, डॉग युनिट कर्मचारी