आगाऊ कर अर्थात ॲडव्हान्स टॅक्स म्हणजे सोप्या भाषेत चालू आर्थिक वर्षाचे अंदाजे उत्पन्न काढून त्यावरील देय प्राप्तिकर. सरकारकडे आधीच (ॲडव्हान्स) भरावा लागणारा प्राप्तिकर होय.

कोणी भरावा आगाऊ कर?

असे सर्व करदाते, ज्यांचा देय प्राप्तिकर (टीडीएस आदी वजा केल्यानंतर), आर्थिक वर्षात रु. १०,००० पेक्षा अधिक येत असेल, तर आगाऊ प्राप्तिकर भरणे आवश्यक आहे.

कोठे व कसा भरावा?

आगाऊ कर म्हणजे आपण भरत असलेला आपला प्राप्तिकरच असतो. तो फक्त आपण सरकारला ॲडव्हान्स म्हणजे आधीच देत असतो. म्हणूनच आगाऊ कर जमा करण्यासाठीची प्रक्रिया ही प्राप्तिकर जमा करण्यासारखीच असते. आगाऊ कर ऑफलाइन म्हणजेच बँकेत चलनाद्वारे किंवा ऑनलाइन सुद्धा भरता येतो. चलन क्र. २८० द्वारे आगाऊ प्राप्तिकराचा हप्ता भरता येतो.

इतर महत्त्वाच्या गोष्टी

असे ज्येष्ठ नागरिक (६० वर्षे किंवा त्याहून अधिक वय असलेले) ज्यांना कोणत्याही प्रकारचे व्यावसायिक वा धंद्याचे उत्पन्न येत नाही, अशा व्यक्तींना आगाऊ कर भरण्याची गरज नाही.

जे करदाते अंदाजे उत्पन्न पद्धतीने कलम ४४एडी किंवा ४४एडी प्रमाणे उत्पन्न दाखवितात; अशा करदात्यांना १५ मार्चपूर्वी एका हप्त्यात संपूर्ण आगाऊ कर भरावा लागतो.

कोणत्याही भांडवली लाभ किंवा इतर अनपेक्षित अकस्मात असे कोणतेही उत्पन्न (जसे लॉटरी, बक्षीस आदी) प्राप्त झाल्यास, त्याच्या पुढील येणाऱ्या आगाऊ कराच्या देय हप्त्यामध्ये असे अनपेक्षित अथवा भांडवली नफा धरून कराची गणना करावी आणि मगच आगाऊ कर भरावा. असे उत्पन्न जर १५ मार्चनंतर प्राप्त झाल्यास त्यावरील संपूर्ण प्राप्तिकराची गणना करून तो ३१ मार्चपूर्वी सरकारखाती जमा करावा. ३१ मार्चपूर्वी जमा केलेला प्राप्तिकर हा आगाऊ कर म्हणूनच मानला जातो.

आगाऊ कर न भरल्यास...

अ) कलम २३४ ब नुसार ः जर आपण भरलेला आगाऊ कर हा एकूण देय प्राप्तिकराच्या ९० टक्क्यांपेक्षा कमी भरला गेला असेल, तर कलम २३४ ब नुसार येणारे व्याज प्रत्येक महिन्याला १ टक्का असून, ते एक एप्रिलपासून ते प्राप्तिकर विवरणपत्र दाखल करेपर्यंत भरावे लागेल.

ब) कलम २३४ सी नुसार ः आगाऊ कर हप्ता सोबतच्या तक्त्याप्रमाणे कमी भरला गेल्यास या कलमांतर्गत प्रत्येक महिन्याला १ टक्का व्याज भरावे लागेल.

तात्पर्य

बऱ्याच करदात्यांना आगाऊ कर भरावा लागत असतो. परंतु, त्या संबंधित माहिती आणि संभाव्य व्याजरुपी नुकसानाची त्यांना कल्पनाच नसते. हा लेख वाचल्यावर करदात्यांनी आवर्जून आगाऊ कर भरावा आणि दंडरूपी व्याज टाळावे! कारण आता वेळ आली आहे... आगाऊ कर भरायची!

आगाऊ कर भरायची देय तारीख देय कराच्या

१५ जून (अॅडव्हान्स टॅक्स पहिला हप्ता) १५ %

१५ सप्टेंबर (अॅडव्हान्स टॅक्स दुसरा हप्ता) ४५ %

१५ डिसेंबर (अॅडव्हान्स टॅक्स तिसरा हप्ता) ७५ %

१५ मार्च (अॅडव्हान्स टॅक्स चौथा हप्ता) १०० %