Gurucharitra: मार्गशीर्ष पौर्णिमेच्या दिवशी मृग नक्षत्रावर सायंकाळी दत्ताचा जन्म झाला, म्हणून त्या दिवशी दत्ताचा जन्मोत्सव सर्व दत्तक्षेत्रांत साजरा होत असतो. यंदा, 7 डिसेंबर 2022 बुधवारी रोजी दत्त जयंती आहे. या दिवशी दत्ताची मनोभावे नामजपादी उपासना केल्यास दत्ततत्त्वाचा अधिकाधिक लाभ मिळण्यास साहाय्य होते, अशी मान्यता आहे. ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या त्रिदेवांचे स्थान सर्वोच्चपरी आहे. या तिन्ही देवांचे अंश म्हणजेच श्री गुरुदेव दत्त. मार्गशीर्ष महिन्याच्या पौर्णिमेला दत्त व्रत व दत्त दर्शन केल्याने भक्तांच्या सर्वमनोरथ पूर्ण होतात, अशी मान्यता असल्याचे सांगितले जाते.
श्रीगणेशाय नमः । श्रीमद्दत्तात्रैयगुरुवे नमः ॥
अथ ध्यानम् दिगंबरं भस्मसुगंधलेपनं चक्रं त्रिशूलं डमरुं गदांच ।
पद्मासन्स्थं रविसोमनेत्रं दत्तात्रयं ध्यानमभिष्ट सिद्धिदम् १॥
काषायवस्त्रं करदंडधारिणं कमंडलुं पद्मकरेण शंखम् ।
चक्रं गदाभूषितभूषणाढ्यं श्रीपादराजं शरणं प्रपद्ये ॥ २ ॥
कृते जनार्दनो देवस्त्रेतायां रघुनंदनः ।
द्वापारे रामकृष्णौ च कलौ श्रीपादश्रीवल्लभः ॥ ३ ॥
ॐ नमोजी विघ्नहरा । गजानना गिरिजाकुमरा । जयजयाजी लंबोदरा । शकदंता शूर्पकर्णा ॥ १ ॥
त्रिमूर्तिराजा गुरु तूंचि माझा । कृष्णातिरी वास करुनी ओजा ॥सद्भक्त तेथे करिती आनंदा । त्या देव स्वर्गी बघती विनोदा ॥२ ॥
जयजयाजी सिद्धमुनी । तूं तारक भवार्णावांतुनी ॥संदेह होता माझे मनी । आजि तुवां कुडें केले ॥ ३ ॥
ऐशी शिष्याची विनंती । ऐकुनि सिद्ध काय बोलती ॥साधु साधु तुझी भक्ति । प्रीती पावो श्रीगुरुचरणी ॥ ४ ॥
भक्तजनरक्षणार्थ । अवतरला श्रीगुरुनाथ ॥सागरपुत्रांकारणें भगीरथें । गंगा आणिली भूमंडळी ॥ ५ ॥
तीर्थे असली अपार परी । समस्त सांडुनि प्रीति करी ॥कैसा पावला श्रीदत्ताची । श्रीपादश्रीवल्लभ ॥ ६ ॥
ज्यावरी असे श्रीगुरुची प्रीति । तीर्थमहिमा ऐकावया चित्ती ॥वांच्छा होतसे त्या ज्ञानज्योती । कृपामूर्ति यतिराया॥ ७ ॥
गोकर्णक्षेत्री श्रीपादयती । राहिले तीन वर्षे गुप्ती ॥तेथूनी गुरु गीरीपुरा येती । लोकानुग्रहाकारणें ॥ ८ ॥
श्रीपाद कुरवपुरी असतां । पुढें वर्तली कैसी कथा ॥विस्तारुनी सांग आतां । कृपामूर्ति दातारा ॥ ९ ॥ सिद्ध म्हणे नामधारकासी । श्रीगुरु महिमा काय पुससी ॥अनंतरुपे परियेसी । विश्र्वव्यापक परमात्मा ॥ १० ॥
सिद्ध म्हणे ऐक वत्सा । अवतार झाला श्रीपादहर्षा ॥पूर्ववृत्तांत ऐकिला ऐसा । कथा सांगितली विप्रस्त्रियेची ॥ ११ ॥
श्रीगुरु म्हणती जननीसी । आम्हा ऐसा निरोप देसी ॥अनित्य शरीर तूं जाणसी । काय भरवंसा जिविताचा ॥ १२ ॥
श्रीगुरुचरित्र कथामृत । सेवितां वांच्छा अधिक होत ॥शमन करणार समर्थ । तूचि एक कृपासिंधु ॥ १३ ॥
ऐकुनि शिष्याचे वचन । संतोष करी सिद्ध आपण ॥श्रीगुरु चरित्र कामधेनू जाण । सांगता झाला विस्तारे ॥ १४ ॥
ऐक शिष्या शिरोमणी । धन्य धन्य तुझी वाणी ॥तुझी भक्ति श्रीगुरुचरणी । लीन झाली परियेसी ॥ १५ ॥
विनवी शिष्य नामांकित । सिद्ध योगियातें पुसत ॥सांगा स्वामी वृत्तांत । श्रीगुरुचरित्र विस्तारें ॥ १६ ॥
तुझी भक्ति श्रीगुरुचरणी । लीन झाली निर्धारे ॥ १७ ॥
ध्यान लागले श्रीगुरुचरणी । तृप्ति नोव्हें अंतःकरणी ॥कथामृत संजिवनी । आणिक निरोपावी दातारा ॥ १८ ॥
अज्ञान तिमिर रजनीत । निजलो होतो मदोन्मत्त ॥श्रीगुरुचरित्र वचनामृत । प्राशन केले दातारा ॥ १९ ॥
स्वामी निरोपिलें आम्हांसी । श्रीगुरु आले गाणगापुरासी ॥गौप्यरुपें अमरपुरासी । औदुंबरी असती जाण ॥ २० ॥
सिद्ध म्हणे नामधारका । ब्रह्मचारी कारणिका ॥उपदेशी ज्ञान विवेका । तये प्रेत जननीसी ॥ २१ ॥
तुझा चरणसंपर्क होता । झाले ज्ञान मज आतां ॥परमार्थी मन ऐकता । झाले तुझे प्रसादें ॥ २२ ॥
लोटांगणे श्रीगुरुसी । जाऊनि राजा भक्तिसी ॥नमस्कारी विनयेसी । एकभावें करुनियां ॥ २३ ॥
शिष्यवचन परिसुनी । सांगता झाला सिद्धमुनी ॥ऐक भक्ता नामकरणी । श्रीगुरुचरित्र अभिनव ॥ २४ ॥
सिद्ध म्हणे ऐक बाळा । श्रीगुरुची अगम्य लीला ॥सांगता न सरे बहुकाळा । साधारण मी सांगतसे ॥ २५ ॥
श्रीगुरु म्हणती ब्राह्मणासी । नको भ्रमुरे युक्तिसी ॥वेदांत न कळे ब्रह्मयासी । अनंत वेद असती जाण ॥ २६ ॥
चतुर्वेद विस्तारेसी । श्रीगुरु सांगती विप्रासी ॥पुढे कथा वर्तली कैसी । विस्ताराची दातारा ॥ २७ ॥
नामधारक म्हणे सिद्धासी । पुढील कथा सांगा आम्हांसी ॥उल्हास होतो मानसी । श्रीगुरुचरित्र अति गोड ॥ २८ ॥
पुढे कथा कवणेपरी । झाली असे गुरुचरित्री ॥निरुपावे विस्तारी । सिद्धमुनी कृपासिंधु ॥ २९ ॥
श्रीगुरुचरित्र सुधारस । तुम्ही पाजिला आम्हांस ॥परी तृप्त नव्हे गा मानस । तृषा आणिक होतसे ॥ ३० ॥
सिद्ध म्हणे नामधारका । पुढें अपूर्व झाले ऐका ॥योगेश्र्वर कारणिका । सांगे स्त्रियांचे स्वधर्म ॥ ३१ ॥
पतिव्रतेची रीती । सांगे देवासी बृहस्पती ॥सहगमनाची फलश्रुती । येणेपरी निरुपिली ॥ ३२ ॥
श्रीगुरु आले मठासी । पुढे कथा वर्तली कैसी ॥विस्तारुनि आम्हांसी । निरुपावें स्वामिया ॥ ३३ ॥
श्रीगुरु म्हणती दंपतीसी । ऐका पाराशरऋषी ॥तया काश्मीररायासी । रुद्राक्षमहिमा निरुपिला ॥ ३४ ॥
पुढें कथा वर्तली कैसी । विस्तारुनि सांगा वहिली ॥मति माझी असे वेधिली । श्रीगुरुचरित्र ऐकावया ॥ ३५ ॥
गांणगापुरी असतां श्रीगुरु । महिमा झाला अपरंपारु ॥सांगता नये विस्तारु । तावन्मात्र सांगतसे ॥ ३६ ॥
ऐसा श्रीगुरु दातारु । भक्तजना कल्पतरु ॥सांगता झाला आचारु । कृपा करुनि विप्रांसी ॥ ३७ ॥
आर्त झालो मी तृषेचा । घोट भरवीं गा अमृताचा ॥चरित्रभाग सांगे श्रीगुरुचा । माझे मन निववी वेगी ॥ ३८ ॥
सिद्ध म्हणे नामधारका । अपूर्व झाले ऐका ॥साठ वर्षे वांझ देखा । पुत्रकन्या प्रसवली ॥ ३९ ॥
सिद्ध म्हणे नामधारका । अपूर्व वर्तले आणिक ऐका ॥वृक्ष झाला काष्ट सुका । विचित्र कथा परियेसा ॥ ४० ॥
जयजयाजी सिद्धमुनी । तू तारक या भवार्णवांतुनी ॥नानाधर्म विस्तारुनि । श्रीगुरुचरित्र निरुपिले ॥ ४१ ॥
मागें कथानक निरुपिले । सायंदेव शिष्य भले ॥श्रीगुरुंनी त्यांसी निरुपिलें । कलत्र पुत्र आणि म्हणती ॥ ४२ ॥
श्रीगुरु म्हणती द्विजासी । या अनंत व्रतासी ॥सांगेन ऐका तुम्हांसी । पूर्वी बहुती आराधिले ॥ ४३ ॥
श्रीगुरु माझा मलिकार्जुन । पर्वत म्हणजे श्रीगुरु भुवन ॥आपण नये आतां येथून । सोडून चरण श्रीगुरुचे ॥ ४४ ॥
तू भेटलासी मज तारक । दैन्य गेले सकळहि दुःख ॥सर्वाभीष्ट लाधले सुख । श्रीगुरुचरित्र ऐकतां ॥ ४५ ॥
गाणगापुरीं असतां श्रीगुरु । ख्याती झाली अपारु ॥लोक येती थोरथोरु । भक्त बहुत झाले असती ॥ ४६ ॥
सांगेन ऐका कथा विचित्र । जेणें होय पतित पवित्र ॥ऐसे हें गुरुचरित्र । तत्परतेसी परियेसी ॥ ४७ ॥
श्रीगुरु नित्य संगमासी । जात होते अनुष्ठानासी ॥मार्गांत शूद्र परियेसी । शेती आपुल्या उभा असे ॥ ४८ ॥
त्रिमूर्तीचा अवतार । वेषधारी झाला नर ॥राहिले प्रीती गाणगापुर । कवण क्षेत्र म्हणूनिया ॥ ४९ ॥
तेणे मागितला वर । राज्यपद धुरंधर ॥प्रसन्न झाला त्यासी गुरुवर । दिधला वर परियेसा ॥ ५० ॥
राजभेटी घेउनी । श्रीपाद आले गाणगाभुवनी ॥योजना करिती आपुले मनीं । गौप्य रहावे म्हणूनिया ॥ ५१ ॥
म्हणे सरस्वती गंगाधर । श्रोतया करी नमस्कार ॥कथा ऐका मनोहर । सकळाभीष्ट लाधेल ॥ ५२ ॥
॥ इति श्रीगुरुचरित्रकथाकल्पतरौ सिद्धनामधारकसंवादे द्विपंचाशत् श्र्लोकात्मकं गुरुचरित्र संपूर्णम् ॥
दत्तात्रेय यांचे 52 श्लोकी गुरुचरित्र सात वेळा वाचल्यास आपल्या सर्व मनोकामना पुर्ण होतात.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.