Guru Purnima 2023 : प्रत्येक धर्मात त्यांच्या धर्म संस्थापकाला किंवा धर्मरक्षकाला विशेष स्थान आहे. हिंदू धर्मात धर्म गुरु आणि आध्यात्मिक गुरूंचे विशेष महत्व आहे. गुरू शिष्याला योग्य मार्ग दाखवण्यास मदत करतो. प्रत्येकाच्या आयुष्यात कोणीतरी गुरूस्थानी असतोच. हिंदू धर्मात गुरू पौर्णिमेचं विशेष महत्व का आहे ते जाणून घेऊयात.

खऱ्या आध्यात्मिक ज्ञानाची, मार्गदर्शनाची अनुभूती देणारा खरा गुरू. गुरू आपल्याला आपल्या आतील दैवी शक्तीला जागृत करण्याचे काम करते. गुरूस्थानी असणाऱ्या महान व्यक्तीस एक विशेष सन्मान आणि सोबतच काही जबाबदाऱ्याही असते. गुरू निःस्वार्थपणे शिष्यांना योग्य मार्ग दाखवण्यासाठी कायम तत्पर असता . खरा गुरू हा इतरांना गुरू शिष्यांमधील अज्ञानाचा अंधार दूर करून ज्ञानाचा प्रकाश पसरवण्याचे काम करतो.

गुरू हे वैश्विक ज्ञानप्रवाहाचे माध्यम मानले जाते. खरा गुरू तोच ज्याच्याकडे सार्वभौमिक आणि शाश्वत धर्माची मार्गदर्शक बुद्धिमत्ता आहे. गुरू हा अनेक रूपांत असू शकतो.

आयुष्यात गुरूचे महत्व

गुरू मानवास वैश्विक सत्याची अनुभूती घडवतात. आपण गुरूंच्या शिकवणींवर भर दिला पाहिजे, बाह्य सौंदर्यावर भर देण्याऐवजी आपल्या आतील ज्ञान भर पाडण्यासाठी गुरू आपल्याला प्रेरित करतात, म्हणूनच मनुष्याच्या आयुष्यात गुरूचे महत्व अनन्यसाधारण आहे. तेव्ही गुरूंना दाखवलेल्या मार्गावर चालले पाहिजे.

व्यक्तीचे मानवी मन आणि मते परमात्म्याला अर्पण करण्याची क्षमता आणि परम चैतन्य त्याला खरा गुरू बनवते. खरा गुरू तोच जो आत्म-साक्षात्काराचा मार्ग शिकवतो, आपल्याला दुर्बल किंवा परावलंबी न बनवता आपल्याला आपल्या स्वतःच्या खऱ्या स्वरूपाची जाणीव करू देतो.

गुरु पौर्णिमा - वैश्विक गुरूची पौर्णिमा

गुरुपौर्णिमा हा हिंदू कॅलेंडरमधील महत्वाचा दिवस आहे ज्याची स्थापना गुरू, सर्व शिक्षक वर्ग, यांचा सन्मान करण्यासाठी केली गेली जी आपल्याला जीवनात ज्ञानाच्या साठ्यात भर पाडण्यास मदत करतात.

वैश्विक गुरू म्हणून अध्यात्मिक गुरु हाच मुख्य केंद्रबिंदू आहे. या दिवशी गुरूंच्या उपदेशाचे पालन करण्यासाठी स्वतःला समर्पित केले पाहिजे आणि ते आचरणात आणले पाहिजे. यंदा गुरू पौर्णिमेच्या निमित्ताने गुरूंशी असलेले आपले नाते आपण अधिक घट्ट केले पाहिजे.

गुरु पौर्णिमेला वेद व्यासांचा वाढदिवस असतो, ज्यांनी चार वेदांची रचना केली, महाभारताचे महाकाव्य रचले आणि अनेक पुराणांचा पाया तयार केला.

त्यांचे मुख्य देव रूप, तत्त्वज्ञान आणि योग मार्ग हे त्यांच्या गुरूस्थानी, वेद व्यासांनी हिंदू धर्माचा पाया विकसित केला कारण जो आजपर्यंत टिकून आहे.

वेद व्यासांनी गणेशाचा वापर लेखक म्हणून केला असे म्हटले जाते. याचा अर्थ असा आहे की त्याची शिकवण केवळ मानवी स्तरावर बनलेली नसून वैश्विक मनामध्ये अंतर्भूत होती. गणेश सर्व उच्च ज्ञानाच्या संघटनेवर राज्य करतो.

गुरुपौर्णिमेचा दिवस आणखी एका कारणाने विशेष महत्वाचा आहे. या दिवशी भगवान शिवांनी आदि गुरू म्हणून सात ऋषींना शिकवले जे वेदांचे जाणकार होते. त्यातून असे सूचित होते की भगवान शिव हे ओंकार स्वरूप आहे आणि सर्व दैवी शब्द आणि वैश्विक ध्वनी ओंकारातून तयार होतात.

योगसूत्रांमध्ये, प्रणव किंवा ओम म्हणून ईश्वराला योगाचे आदिगुरू म्हटले आहे. या पवित्र काळाची शक्ती प्रतिबिंबित करणारे भगवान बुद्ध यांनी सारनाथ येथे या दिवशी पहिला उपदेश केला असे म्हटले जाते.

भारताने जगाला दिलेली सर्वात महत्त्वाची देणगी म्हणजे अनेक महान गुरू आहेत. स्वामी विवेकानंद 19व्या शतकाच्या उत्तरार्धात, स्मारक शिक्षकांच्या आकाशगंगेने मानवतेला प्रेरणा दिली आणि त्यानंतर जगातील सर्व देशांना भेटी दिल्या.

आज, जागतिक दळणवळणाच्या या नव्या युगात सार्वत्रिक ज्ञानाची देवाणघेवाण करण्याची प्रक्रिया सुरू ठेवण्यासाठी गुरूंची नवीन पिढी निर्माण होत आहे.

आपल्याला आपल्या खऱ्या आत्म्याकडे मार्गदर्शन करणाऱ्या, वैश्विक महत्त्व असलेल्या गुरूचा आपण सन्मान केला पाहिजे.