Ramayana Facts : पत्नी पतीच्या प्रत्येक संकटात, आनंदात त्याच्या सोबत असते. त्याच्यावर येणाऱ्या संकटाला ती तोंड देते. ही परंपरा पुर्वापार चालत आलेली आहे. एक खरी पत्नीव्रता स्त्री पतीला त्याच्या संकटात कधीच एकटं सोडत नाही. मग माता सीता तर कशी सोडेल. एका युद्धप्रसंगी साध्या भोळ्या सीता मातेने रौद्ररूप धारण करून राक्षसांचा वध केला होता. आज आपण त्याबद्दलच बोलणार आहोत.

रावणाच्या मृत्यूनंतर भगवान राम जेव्हा सीता आणि लक्ष्मणाला घेऊन अयोध्येत परतले तेव्हा त्यांना रावणाचा पराक्रमी भाऊ सहस्राणाशी युद्ध करावे लागले. त्या युद्धात सहस्रनानाने राम आणि त्याच्या सैन्याचा पाडाव केला होता.

या प्रसंगाचे वर्णन अद्भुत रामायणात आहे. संस्कृत भाषेत रचलेली २७ सर्गांची ही खास कविता आहे. या पुस्तकाचे लेखक 'वाल्मिकी' होते. पण पुस्तकाच्या भाषेवरून आणि रचनेवरून असे दिसते की, नंतर 'अद्भुत रामायणा'ची रचना झाली.

तर राज्याभिषेकानंतर जेव्हा मुनिगन रामाच्या शौर्याची स्तुती करत होते, तेव्हा सीताजी हसल्या. या हसण्यात गूढता होती. रामाने सीतेला हसण्याचे कारण विचारले तेव्हा तिने दिलेल्या उत्तरामुळे श्रीराम आणखी एका युद्धाची तयारी करू लागले.

सीता मातेने रामांना सांगितले की, तुम्ही फक्त 'दशानन'चा वध केला आहे, पण त्याचा भाऊ सहस्रनान अजून जिवंत आहे. त्याच्या पराभवानंतरच तुमचा विजय आणि शौर्य योग्य ठरेल. हे ऐकून श्रीरामांनी आपली चतुरंग सेना सजवली. विभीषण, लक्ष्मण, भरत, शत्रुघ्न, हनुमान वगैरे सर्व त्याच्या सैन्यात होते.

रावणाच्या मृत्यूची बातमी कळताच त्याचा भाऊ सहस्त्रनही लढायला आला. त्याला ब्रह्माकडून काय वरदान मिळाले.

सहस्त्रनन कोण होता

सहस्रनान हा रावणाचा मोठा भाऊ होता. रावण लहान असताना सहस्त्र रावण आपला धाकटा भाऊ रावणाशी नेहमी भांडत असे. यामुळे संतापलेल्या रावणाची आई कैकशीने त्याला निघून जाण्यास सांगितले. मग सहस्त्रनन तेथून निघून गेला. तो एका नावाच्या मायावी ग्रहावर राहू लागला. त्याला ब्रह्माकडून वरदान मिळाले होते. स्त्रीशिवाय दुसरा कोणीही त्याचा वध करू शकत नव्हता.

रामाचे मोठे सैन्य सहस्रणाशी लढण्यासाठी आले. त्या सैन्यासह त्याने समुद्र ओलांडून सहस्राणावर हल्ला केला, जिथे सहस्रनाचे राज्य होते. सीताही या सैन्यासोबत होती. युद्धस्थळी सहस्रनानाने श्रीरामाचे सर्व सैन्य आणि वीरांना केवळ एका बाणाने अयोध्येत फेकून दिले.

रणांगणात फक्त श्रीराम आणि सीताच राहिले, असे अद्भुत रामायण सांगते. राम बेशुद्ध पडला होता. तब सीता जी ने 'असिता' यानी काली का रूप धारण किया। आणि मग त्याने सहस्रमुखाचा वध केला.

अनेक काव्यग्रंथांची चर्चा झाली आहे, या कथानकाविषयी अनेक काव्यग्रंथ रचले गेले आहेत, ज्यांचे नाव एकतर 'अद्भुत रामायण' किंवा 'जानकीविजय' असे आहे. इ.स. १७७३ मध्ये पंडित शिवप्रसाद, इ.स. १७८६ मध्ये रामजी भट्ट, १८ व्या शतकात बेनीराम, इ.स. १८०० मध्ये भवानीलाल आणि इ.स. १८३४ मध्ये नवलसिंग यांनी वेगवेगळ्या 'अद्भुत रामायणांची' रचना केली.

रामायणानुसार रावणाचा भाऊ सहस्त्रन अधिक शक्तिशाली असल्याचे म्हटले गेले होते, हे त्याने रामाविरुद्धच्या युद्धातही दाखवून दिले होते. ज्याप्रमाणे त्यांनी अयोध्येतून रामाच्या सैन्याला उद्ध्वस्त केले.

रामायणात वाल्मिकींचे अनेक श्लोक आहेत, ज्यात सीतेला शूर स्त्री म्हटले आहे. तेलुगूभाषेतील रामायणात म्हटले आहे की, सहस्त्रन किंवा सहस्त्र रावणाविरुद्ध रामाच्या सैन्याचे पाय गळून पडले आहेत. अशा प्रसंगी सीतेने धैर्य दाखवले. रावणापेक्षा ही अधिक सामर्थ्यवान त्याचा भाऊ सहस्त्रनान याचा शिरच्छेद करून त्यांचा वध केला.