Rajya Sabha: संसदेच्या हिवाळी अधिवेशनाच्या पार्श्वभूमीवर खासदारांसाठी दिशानिर्देश जारी करण्यात आले असून, त्यात सदस्यांना ‘जय हिंद’, ‘वंदे मातरम्’, ‘थँक्यू’, ‘थॅंक्स’ यांसारख्या घोषणा देता येणार नाहीत, असे म्हटले आहे. कोणताही खासदार ६० दिवसांपेक्षा जास्त काळ अनुपस्थित राहिला तर त्याची जागा कायमस्वरूपी रिकामी होईल, असेही नियमावलीत म्हटले आहे.

संसदेच्या अधिवेशनास येत्या चार डिसेंबरपासून सुरुवात होत आहे. तत्पूर्वी राज्यसभा खासदारांसाठी नियमावली जारी करण्यात आली आहे. एकाचवेळी दोन सदस्यांना जागेवरून उठून प्रश्न विचारता येणार नाही.

सदनात उपस्थित केल्या जाणाऱ्या प्रश्नांचा बाहेर गवगवा केला जाणार नाही आणि सदनात कोणत्याही प्रकारचे फलक झळकविता येणार नाहीत, असे दिशानिर्देशांमध्ये म्हटले आहे. जोवर सभापती नोटीस स्वीकृत करून त्याची माहिती इतर खासदारांना देत नाहीत, तोवर ती नोटीस सार्वजनिक होता कामा नये, असा दंडक घालण्यात आला आहे.

सभापतींकडून जी व्यवस्था निश्चित करण्यात आली आहे, त्यावर सदनात अथवा बाहेर टीका केली जाऊ नये, सभापतींकडे पाठ दाखवून बसू नये, जेव्हा सभापती बोलत असतात, तेव्हा कोणाही सदस्याने सदन सोडू नये, सभापती बोलत असताना सदनात शांतता असावी.

सदस्यांनी थेट सभापतींकडे न येता आपले म्हणणे मदतनिसांकडे चिठ्ठीमार्फत द्यावे, सदस्यांनी लेखी भाषण वाचू नये, सदनात वेळेवर उपस्थित राहावे, संसद परिसरात धूम्रपान तसेच व्हिडिओग्राफी करू नये, असे नियमावलीमध्ये नमूद करण्यात आले आहे.