CISF Basic Mantra :

चंदीगड विमानतळावर बॉलिवूड अभिनेत्री कंगना राणौतसोबत गैरवर्तन झाले होते. मंडीची खासदार कंगना राणौत गुरुवारी दिल्लीला जाण्यासाठी चंदीगड विमानतळावर पोहोचली होती. येथील सुरक्षा तपासणीनंतर एका महिला सीआयएसएफ जवानाने तिच्या कानशिलात लगावली होती. पण, आता CISF च्या माजी अध्यक्षानी म्हटले आहे की, जर त्या अधिकाऱ्याने CISF चा कानमंत्र लक्षात ठेवला असता तर हा प्रकार घडलाच नसता.

विमानतळावर प्रवाशांसोबत गैरवर्तनाची ही पहिलीच घटना आहे, असे नाही. याआधीही CISF जवानांच्या गैर वर्तणुकीबाबत प्रवाशांकडून सातत्याने तक्रारी आल्या आहेत. ते सर्व सामान्य प्रवासी असल्याने त्यांचे ऐकणारे कोणी नव्हते. पण, तुम्हाला माहितीय का अलिकडे वाढलेल्या या गैर प्रकारांचे कारण खरं तर स्वत: CISF चे जवान आहेत. त्यांना दिलेला एक कानमंत्र ते विसरले आहेत.  

उत्तर प्रदेशचे माजी महासंचालक ओपी सिंग हे सीआयएसएफचे महासंचालक असतानाच्या काळातील ही गोष्ट आहे. त्यावेळी सीआयएसएफच्या वागणुकीबाबत काही विशेष मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करण्यात आली होती, ज्याचा मूळ मंत्र होता 'ड्युटी विथ स्माईल'.

या मूळ मंत्राचा उद्देश हा होता की सीआयएसएफ जवानांनी केवळ त्यांचे कर्तव्य पूर्ण समर्पणाने पार पाडले पाहिजे असे नाही, तर त्यांच्या गोड हसण्याद्वारे प्रवाशांमध्ये असे भावनिक बंध निर्माण व्हावेत असाही होता.

इतकंच नाही तर विमानतळावर कुणालाही कोणत्याही प्रकारची अडचण आली तर तो सीआयएसएफ जवानांना आपली समस्या मोकळेपणाने सांगू शकतात. तसेच, सुरक्षेच्या कारणास्तव तपासणी करताही प्रवाशांना आरामदायक वाटेल.

का लागू केलेला ‘ड्युटी विथ स्माईल’

या कानमंत्राद्वारे माजी सीआयएसएफ डीजी ओपी सिंग यांचा आणखी एक हेतू असा होता की, सैनिकांच्या चेहऱ्यावरचे हास्य पाहून त्या जवानाची मानसिक स्थिती काय आहे हे विमानतळावर सहज लक्षात येऊ शकते.

म्हणजेच विमानतळावर तैनात असलेले शिफ्ट हेड आणि असिस्टंट कमांडंट दर्जाचे अधिकारी या नियमातून आपल्या जवानाची मानसिक स्थिती काय आहे हे सहज शोधू शकतात. आणि यावर त्या जवानाला शस्त्रे किंवा सार्वजनिक संवादाची पोस्ट देणे योग्य आहे की नाही?

सीआयएसएफचे माजी महासंचालक ओपी सिंग सांगतात की, त्यांच्या कार्यकाळात त्यांनी विमानतळावर तैनात सैनिकांच्या वर्तणूक प्रशिक्षणावर विशेष लक्ष दिले. तसेच या काळात विमानतळावर तैनात असलेल्या सैनिकांच्या मानसिक स्थितीचेही मानसशास्त्रीय प्रोफाइलिंगद्वारे मूल्यांकन सुरू करण्यात आले.

ते म्हणाले की, कोणताही पुरुष किंवा महिला सैनिक अचानक कोणतीही हिंसक घटना घडवत नाही. ही मनःस्थिती त्याच्यासोबत खूप दिवसांपासून प्रवास करत आहे, जी त्याच्या वागण्यावरून सहज ओळखता येते.

त्या महिलेबद्दल काय म्हणाले महासंचालक

चंदीगड विमानतळावर नवनिर्वाचित भाजप खासदार कंगना राणौतसोबत घडलेल्या घटनेचे उदाहरण घेऊन माजी महासंचालक ओपी सिंह म्हणाले की, ज्या लेडी कॉन्स्टेबलने ही घटना घडवली ती अनेक महिन्यांपासून तिच्या सहकाऱ्यांशी किंवा इतर लोकांशी असे बोलत असावी. परंतु, ते वेळेत सापडले नाही. हे शोधणे फार महत्वाचे होते, म्हणूनच पोस्ट्सवर पोस्ट केलेल्या सैनिकांचे लोकांशी संवाद साधणे खूप महत्वाचे आहे.

त्या महिलेच्या वर्तनावर लक्ष ठेवले असते, तिच्या डोक्यात काय सुरू आहे यावर अभ्यास केला असता तर, अशा गोष्टी लक्षात ठेवल्या असत्या तर कदाचित चंदीगड विमानतळावर अशी घटना घडली नसती, असेही माजी महासंचालक ओपी सिंह म्हणाले.