आज (23 ऑगस्ट) Google डूडलने देशातील पहिल्या महिला वैज्ञानिकांपैकी एक, भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ आणि हवामानशास्त्रज्ञ अण्णा मणी यांचा 104 वा वाढदिवस साजरा केला आहे. मणी यांच्या जीवनातील कार्य आणि संशोधनामुळे भारताला हवामानाचा अचूक अंदाज लावणे शक्य झाले आणि देशाला अक्षय ऊर्जा वापरण्यासाठी पाया घातला गेला.
1918 मध्ये आजच्या दिवशी मणी यांचा जन्म झाला आणि त्या पूर्वीच्या त्रावणकोर (सध्याचे केरळ) राज्यात लहानाचा मोठ्या झाल्या. सुरुवातीची वर्षे त्या पुस्तक वाचनात दंग होऊन जायच्या. वयाच्या 12 व्या वर्षी, मणी यांनी त्यांच्या सार्वजनिक वाचनालयातील जवळजवळ प्रत्येक पुस्तक वाचले होते. त्या आयुष्यभर उत्सुक वाचक राहिल्या.
हायस्कूलनंतर, त्यांनी महिला ख्रिश्चन कॉलेज (WCC) मध्ये इंटरमिजिएट सायन्स कोर्स केला आणि प्रेसिडेन्सी कॉलेज, मद्रासमधून भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्रात ऑनर्ससह विज्ञान पदवी पूर्ण केली. पदवीनंतर, त्यांनी WCC मध्ये एक वर्ष अध्यापन केले आणि इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स, बंगलोर येथे पदव्युत्तर अभ्यासासाठी शिष्यवृत्ती मिळवली. येथे, नोबेल पारितोषिक विजेते सर सी.व्ही. रमण यांच्या मार्गदर्शनाखाली त्यांनी स्पेक्ट्रोस्कोपीचा अभ्यास केला, हिरे आणि माणिकांमध्ये विशेष प्राविण्य मिळवले.
1942 ते 1945 या काळात त्यांनी पाच शोधनिबंध प्रकाशित केले आणि पीएच.डी. प्रबंध आणि इम्पीरियल कॉलेज, लंडन येथे पदवीधर कार्यक्रम सुरू केला. इथे त्यांनी हवामानशास्त्रीय उपकरणांमध्ये विशेष प्राविण्य प्राप्त केले.1948 मध्ये भारतात परतल्यानंतर त्यांनी भारतीय हवामान विभागासाठी काम करण्यास सुरुवात केली.
इथे त्यांनी देशाला स्वतःची हवामान उपकरणे डिझाइन आणि तयार करण्यास मदत केली. त्यांनी या पुरुषप्रधान क्षेत्रात इतकं प्रावीण्य मिळवलं की 1953 पर्यंत त्या या विभागाच्या प्रमुख बनल्या. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, 100 हून अधिक हवामान उपकरणांचे डिझाईन्स उत्पादनासाठी सरलीकृत आणि प्रमाणित केले गेले.मणी या पर्यायी उर्जा स्त्रोतांचे सुरुवातीचे समर्थक होते.
1950 च्या दशकात, त्यांनी सौर किरणोत्सर्ग निरीक्षण केंद्रांचे नेटवर्क स्थापन केले आणि शाश्वत ऊर्जा मोजमापावर अनेक पेपर प्रकाशित केले.मणी नंतर भारतीय हवामान विभागाच्या उपमहासंचालक banlyau आणि संयुक्त राष्ट्रांच्या जागतिक हवामान संघटनेत त्यांनी अनेक महत्त्वाच्या पदांवर काम केले. 1987 मध्ये, त्यांनी विज्ञानातील उत्कृष्ट योगदानासाठी INSA के.आर. रामनाथन पदक जिंकले. निवृत्तीनंतर त्यांची बेंगळुरू येथील रमण संशोधन संस्थेचे विश्वस्त म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. त्यांनी सौर आणि पवन ऊर्जा उपकरणे बनवणारी कंपनीही स्थापन केली.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.