Health :

देशातील सुमारे 45 टक्के डॉक्टर अपूर्ण प्रिस्क्रिप्शन लिहितात. असे वागणे थेट रुग्णांच्या आरोग्याशी खेळत असल्याचा दावा, भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषद (ICMR) ने केला आहे. ओपीडीमध्ये रुग्णांना प्राथमिक वैद्यकीय सल्ला देणारे डॉक्टर घाईघाईत अत्यंत निष्काळजीपणे वागत असल्याचेही या रिपोर्टमध्ये नमूद करण्यात आले आहे.

ICMR ने हा रिपोर्ट 13 नामांकित सरकारी रुग्णालयांचे सर्वेक्षण करून तयार करण्यात आला आहे. ICMR च्या या अहवालानंतर, केंद्र सरकार लवकरच डॉक्टरांचा हा निष्काळजीपणा रोखण्यासाठी कठोर पावले उचलेल.

2019 मध्ये, ICMR ने औषधांच्या वापरावर टास्क फोर्सची स्थापना केली, ज्यांच्या देखरेखीखाली ऑगस्ट 2019 ते ऑगस्ट 2020 दरम्यान 13 रुग्णालयांच्या OPD मध्ये सर्वेक्षण करण्यात आले.

या रूग्णालयांचा आहे समावेश

यामध्ये प्रामुख्याने दिल्ली एम्स, सफदरजंग हॉस्पिटल, भोपाळ एम्स, बडोदा मेडिकल कॉलेज, मुंबई जीएसएमसी, सरकारी मेडिकल कॉलेज, ग्रेटर नोएडा, सीएमसी वेल्लोर, पीजीआय चंदीगड आणि इंदिरा गांधी मेडिकल कॉलेज, पाटणा यांचा समावेश आहे.

ही औषधे लिहीली चुकीची

या रुग्णालयांमधून एकूण 7,800 रुग्णांकडून प्रिस्क्रिप्शन घेण्यात आली. त्यापैकी 4,838 प्रश्नांची तपासणी करण्यात आली, त्यापैकी 2,171 उत्तरपत्रिकांमध्ये त्रुटी आढळून आल्या. या अभ्यासात सुमारे 9.8 टक्के प्रिस्क्रिप्शन पूर्णपणे चुकीच्या असल्याचे आढळून आल्याने आश्चर्य व्यक्त केले गेले.

अनेक रुग्णांना पॅन्टोप्राझोल, राबेप्राझोल-डॉम्पेरिडोन आणि एन्झाइम औषधे घेण्याचा सल्ला देण्यात आला होता, तर अप्पर रेस्पीरेटरी ट्रॅक्ट इन्फेक्शन आणि उच्च रक्तदाब यासाठी दिलेली प्रिस्क्रिप्शन सर्वात चुकीची असल्याचे आढळून आले.

जगात 50 औषधे अयोग्यरित्या लिहून दिली जात आहेत. जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) 1985 मध्ये तर्कशुद्ध प्रिस्क्रिप्शनबाबत आंतरराष्ट्रीय मार्गदर्शक तत्त्वे लागू केली. तरीही असा अंदाज आहे की जगभरातील 50 टक्के औषधे रुग्णांना अयोग्य पद्धतीने दिली जातात.

बहुतेक रुग्णांना माहित नसते की त्यांना कोणते औषध कोणत्या समस्येसाठी दिले जात आहे आणि ते किती दिवस घ्यावे लागेल? म्हणून, क्लिनिकल प्रॅक्टिसमध्ये रूग्णांचे उपचार तत्त्वांवर आधारित असले पाहिजेत.

अहवालानुसार, विश्लेषण केलेल्या 475 पॅम्प्लेट्सपैकी काही पूर्णपणे चुकीचे आढळले, काही अमेरिका आणि काही ब्रिटनच्या मार्गदर्शक तत्त्वांवर आधारित आहेत.

जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) 1985 मध्ये तर्कशुद्ध प्रिस्क्रिप्शनबाबत आंतरराष्ट्रीय मार्गदर्शक तत्त्वे लागू केली. तरीही असा अंदाज आहे की जगभरातील 50 टक्के औषधे रुग्णांना अयोग्य पद्धतीने दिली जातात. बहुतेक रुग्णांना माहित नसते की त्यांना कोणते औषध कोणत्या समस्येसाठी दिले जात आहे आणि ते किती दिवस घ्यावे लागेल?

त्यामुळे, क्लिनिकल प्रॅक्टिसमध्ये रूग्णांचे उपचार तत्त्वांवर आधारित असले पाहिजेत. अहवालानुसार, विश्लेषण केलेल्या 475 प्रिस्क्रिप्शनपैकी काही पूर्णपणे चुकीचे आढळले. काही अमेरिका आणि काही ब्रिटनच्या मार्गदर्शक तत्त्वांवर आधारित आहेत.

या अहवालातील सर्व डॉक्टर तज्ञ आहेत

ज्यांनी प्रिस्क्रिप्शन वर औषधांची नावे लिहीण्यात हलगर्जीपणा केलाय ते सर्वच डॉक्टर पोस्ट ग्रॅज्युएट आहेत. आणि चार ते 18 वर्षांपासून प्रॅक्टिस करत आहेत. प्रिस्क्रिप्शनमध्ये औषधाचा डोस, ते घेण्याचा कालावधी, किती वेळा घ्यायचे, औषधाची रचना काय आहे आदी माहिती रुग्णाला दिली जात जाते. पण या प्रिस्क्रिप्शनमध्ये असे काहीही नव्हते. भारत वगळता जगभर नियम आढळून आले.

अभ्यास केलेल्या प्रिस्क्रिप्शनमध्ये काही प्रिस्क्रिप्शन परदेशी नियमांवर आधारित होत्या. 475 प्रिस्क्रिप्शनपैकी 64 अमेरिकन असोसिएशन ऑफ फॅमिली फिजिशियन मार्गदर्शक तत्त्वांवर आधारित आहेत.

54 अमेरिकन कॉलेज ऑफ रूमेटोलॉजी, 24 अमेरिकन हार्ट असोसिएशन, 18 अमेरिकन डायबिटीज असोसिएशनच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करत होते. 198 इतर परदेशी वैद्यकीय संस्थांच्या सूचनांवर आधारित होते.