Strategic Partnership Council : स्ट्रॅटेजिक पार्टनरशिप कौन्सिल कधी स्थापन झाली? भारत आणि सौदी अरेबियासाठी हे किती महत्त्वाचे आहे आणि त्याचा दोन्ही देशांना कसा फायदा होईल. दोन्ही देशांनी नुकतेच परिषदेअंतर्गत आठ करारांवर स्वाक्षऱ्या केल्या आहेत.

सौदी अरेबियाचे क्राउन प्रिन्स आणि पंतप्रधान मोहम्मद बिन सलमान तीन दिवसांच्या भारत दौऱ्यावर आले होते. G-20 शिखर परिषदेनंतर दोन दिवसांनी त्यांनी भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्यासोबत स्ट्रॅटेजिक पार्टनरशिप कौन्सिलच्या पहिल्या बैठकीत भाग घेतला. या काळात दोन्ही देशांमध्ये आठ करारांवर स्वाक्षऱ्या झाल्या.

भारत आणि सौदी अरेबिया यांच्यातील राजनैतिक संबंध स्वातंत्र्यानंतर सुरू झाले होते, जे हळूहळू मजबूत होत गेले. पीएम मोदींनी ते आणखी मजबूत केले. स्ट्रॅटेजिक पार्टनरशिप कौन्सिलची स्थापना केव्हा झाली आणि ती भारतासाठी किती फायदेशीर आहे ते आपण जाणून घेऊ

2016 मध्ये सौदी अरेबियाने पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा सर्वोच्च सन्मान केला, त्यानंतर 2019 मध्ये सौदी अरेबियाच्या क्राऊन प्रिन्सने भारत भेटीदरम्यान 10 हजार कोटी अमेरिकन डॉलर्सच्या गुंतवणुकीवर स्वाक्षरी केली. या वर्षी पंतप्रधान मोदींच्या सौदी अरेबियाच्या दौऱ्यात दोन्ही देशांदरम्यान स्ट्रॅटेजिक पार्टनरशिप कौन्सिल करारावर स्वाक्षऱ्या झाल्या.

इकडे-तिकडे न पाहता केवळ स्वतःच्या हितावर लक्ष केंद्रित करणे आणि दोन्ही देशांच्या प्रगतीच्या शक्यतांचा शोध घेत पुढे जाणे ही या परिषदेची जबाबदारी आहे. औपचारिकपणे नवी दिल्लीतील ही पहिलीच बैठक असली तरी 2019 पासून दोन्ही देशांचे मंत्री आणि अधिकारी यांच्या अनेक बैठका झाल्या आहेत. शक्यता तपासल्या गेल्या आणि आता त्याचा परिणाम 11 सप्टेंबर रोजी नवी दिल्लीत आठ नवीन करारांच्या रूपात दिसून आला.

स्ट्रॅटेजिक पार्टनरशिप कौन्सिल महत्त्वाची का आहे?

खरं तर, सौदी अरेबिया हळूहळू तेलावरील अवलंबित्व कमी करत आहे आणि इतर क्षेत्रांमध्ये गुंतवणूक करत आहे. सौदी अरेबियात सुमारे 24 लाख भारतीय राहत असून त्यांच्या प्रगतीत हातभार लावत असल्याने भारतासोबतचे त्यांचे नातेही विशेष आहे. मोठ्या प्रमाणात भारतीय कंपन्यांनीही तेथे गुंतवणूक केली आहे. अशा परिस्थितीत जेव्हा गुंतवणुकीचा प्रश्न आला तेव्हा सौदी अरेबियाने भारताला महत्त्व दिले. त्यातही त्याचा फायदा होतो, कारण भारत ही एक मोठी उदयोन्मुख बाजारपेठ आहे. भारत हा सौदी अरेबियाचा दुसरा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार आहे.

सौदी अरेबिया हा भारताचा चौथा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार आहे

सौदी अरेबिया हा भारताचा चौथा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार आहे. 2022-23 या आर्थिक वर्षात दोन्ही देशांमधील व्यापार US$ 52.75 अब्ज होता. हा देश भारतासाठी कच्च्या तेलाचा आणि एलपीजीचा तिसरा सर्वात मोठा स्त्रोत आहे. सौदी अरेबियाने महाराष्ट्रातील वेस्ट कोस्ट रिफायनरीतही गुंतवणूक केली आहे. दोन्ही देशांनी अक्षय ऊर्जा क्षेत्रात आणखी काम करण्याचे मान्य केले आहे.

2014 मध्ये दोन्ही देशांदरम्यान संरक्षण क्षेत्रात सामरिक करार झाला होता. तेव्हापासून दोन्ही लष्कर संयुक्त सरावात भाग घेत आहेत. दोन्ही देशांनी इंडिया गल्फ कोऑपरेशन कौन्सिल मुक्त व्यापार करार पुढे नेण्यासही सहमती दर्शवली आहे. सौदी अरेबियाने भारत मिडल ईस्ट युरोप इकॉनॉमिक कॉरिडॉरच्या घोषणेचे स्वागतच केले नाही तर त्यात मोठ्या प्रमाणात सहभागाचे आश्वासनही दिले आहे.

दुसरी महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे सौदी अरेबिया आपल्या परराष्ट्र धोरणात झपाट्याने बदल करत आहे. तो त्याच्या जागतिक प्रतिमेवर काम करत आहे. त्यामुळेच भारत, रशिया, चीन यांसारख्या बड्या अर्थव्यवस्थांशी हातमिळवणी करून पुढे जात आहे. तेथील नवे नेतृत्व विकासाच्या बाबतीत उदार आहे. ती खुल्या मनाने जगातील संधी शोधण्यात आणि त्यात गुंतवणूक करण्यास मागे हटत नाही.