Haryana Assembly Election Result 2024: लोकसभा निवडणुकीत भाजपने हरियानात पाच जागा जिंकल्या, तर 2019 मध्ये भाजपने सर्व 10 जागा जिंकल्या. यानंतर हरियाना विधानसभा निवडणुकीत बाजी काँग्रेसच्या बाजूने असल्याचे वातावरण निर्माण होऊ लागले. मात्र भाजपने हा सगळा खेळच उलटला. केवळ विजयाची नोंद केली नाही तर 2014 आणि 2019 च्या विधानसभा निवडणुकीपेक्षाही मोठा विजय मिळवला. भाजपने परिस्थिती कशी बदलली?
हरियानातील एका प्रमुख निवडणुकीत जाट आणि गैर-जाट मतदारांमध्ये मतांचे ध्रुवीकरण झाले. काँग्रेसच्या जाट, दलित आणि मुस्लिम मतांचे ध्रुवीकरण रोखण्याच्या व्यूहरचनेत भाजपला यश आले आणि त्याच बरोबर ओबीसी, पंजाबी आणि जाटवेतर दलित मतांचे ध्रुवीकरण भाजपच्या बाजूने करण्यात ते यशस्वी झाले. हरियानातील निवडणूक जाट विरुद्ध गैर-जाट अशी व्हावी यासाठी भाजप सातत्याने प्रयत्न करत असून त्यात त्यांना यश मिळाले.
हरियानातील निवडणूक निकालामागील आणखी एक कारण म्हणजे काँग्रेसचा अतिआत्मविश्वास आणि अंतर्गत कलह. राज्यात काँग्रेस तीन गटात विभागलेली दिसून आली. राज्याचे नेते भूपेंद्रसिंग हुड्डा, कुमारी सेलजा आणि रणदीपसिंग सुरजेवाला यांची गणिते वेगळीच दिसली. यामुळे हरियानामध्ये काँग्रेसची समीकरणं बदलून गेली आणि त्याचा परिणाम निवडणुकीत पाहायला मिळाला.
हरियानात अनुसूचित जाती दलित समाजातील मतदारांची एकूण लोकसंख्या अंदाजे 22.50% आहे. राजकीय विश्लेषकांनी ते काँग्रेसच्या खात्यात जात असल्याचे दाखवले, परंतु कुमारी शैलजा यांच्या नाराजीच्या वृत्तामुळे नेमके उलटे मतदान झाले. या एकूण 22.50% पैकी फक्त 8.50% मते हरिजन, रेगार, जाटव, रविदासी यांची होती आणि त्यांची मते भाजप, काँग्रेस, INLD-BSP, JJP या सर्व पक्षांना गेली.
वंचित अनुसूचित जातींना ज्यांना हरियानाच्या भाजप सरकारने DSC किंवा वंचित अनुसूचित जाती असे नाव दिले. त्यांची सर्वाधिक मते भाजपला गेली. निवडणूक निकाल पाहता डीएससी समाजाची मते भाजपला मिळाल्याचे दिसते. त्यासाठी मध्य-निवडणुकीत डीएससी समाजाच्या मंचावरून घोषणा करून प्रचार मोहीम राबवून भाजपच्या बाजूने मतदान करण्याचे आवाहन करण्यात आले. तर दुसरीकडे राहुल गांधींनी अमेरिकेत दिलेल्या वक्तव्याला दलितविरोधी आणि आरक्षणविरोधी ठरवून भाजपने आपल्या उद्देशात यश मिळवले.
लोकसभा निवडणुकीच्या तुलनेत हरियानातील मतदानाच्या टक्केवारीत जवळपास ३ टक्के वाढ झाल्याचा फायदा भाजपला मिळाला. हरियानाच्या 2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत 67.90% मतदान झाले होते, जे 2019 च्या विधानसभा निवडणुकीच्या जवळपास 67.94% इतकेच होते. 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीत मतदानाची टक्केवारी 64.8% होती, तर विधानसभा निवडणुकीत मतदानाची टक्केवारी 3.1% जास्त होती. असे मानले जाते की या 3.1% मतदारांपैकी बहुतेक भाजप समर्थक होते ज्यांनी काही कारणास्तव लोकसभेत मतदान केले नाही.
हरियानातील मतदारांमध्ये एक मोठा मूक वर्ग होता ज्यांना काँग्रेस आणि विशेषत: भूपेंद्र हुड्डा यांचे पुनरागमन नको होते. अशा मूक आणि तरंगत्या मतदारांना हुड्डा सरकारच्या दिवसांची आठवण करून देण्यात भाजपला यश आले.
शेवटी भाजपच्या हरियाना विजयाची हॅट्ट्रिक करण्यामागे आणखी एक महत्त्वाचं कारण आहे आणि ते म्हणजे भाजपची निवडणूक व्यवस्थापन टीम. हरियाणाचे निवडणूक प्रभारी धर्मेंद्र प्रधान, एक मूक वास्तुविशारद म्हणून, हरियाणातील ग्राउंड झिरोवर सतत उभे राहिले आणि रोहतक, पंचकुला, कुरुक्षेत्र येथे शिबिरे सांभाळली. सह-प्रभारी विप्लव देव यांच्यासह प्रधान यांनी ग्राउंड झिरोवर छोट्या सभा घेतल्या. कार्यकर्त्यांच्या बैठका घेऊन त्यांनी रिअल टाईम फीडबॅक घेतला. केंद्रीय नेतृत्वाला कळवून उणिवा तातडीने दुरुस्त केल्या. भाजपच्या या निवडणूक व्यवस्थापन पथकाने हरियाणातील नाराज नेत्यांची समजूत काढण्यात आणि कमकुवत बूथ ओळखून अन्य पक्षांच्या तगड्या कार्यकर्त्यांना आपलेसे करण्यात मोठी भूमिका बजावली.
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.