Haryana Assembly Election Result: शनिवारी सीव्होटर एक्झिट पोलने हरियाणा विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेसच्या विजयाचा अंदाज वर्तवला आहे . विधानसभेच्या 90 जागांपैकी काँग्रेसला 50-58 जागांवर विजय मिळण्याची अपेक्षा आहे, असे मतदानोत्तर सर्वेक्षणातून स्पष्ट झाले आहे. विधानसभेतील जादूई संख्या 45 आहे आणि एक्झिट पोल काँग्रेसला आरामदायी बहुमत मिळेल असे सूचित करते. हरियाणा जिंकल्याने केवळ तीन राज्यांपुरतेच मर्यादित राहिलेल्या काँग्रेसला अत्यावश्यक बळ मिळेल.

काँग्रेसने हरियाणा जिंकल्यास, एक्झिट पोल सुचवत आहे की, ते पक्ष आणि इतर भारतीय गट सदस्यांना अनेक आघाड्यांवर मदत करेल. हरियाणात काँग्रेसच्या विजयाचा अर्थ आणि परिणाम स्पष्ट करणारे पाच महत्त्वाचे मुद्दे काय असणार?

लोकसभेचा वेग कायम, काँग्रेसची नजर विस्तारावर

शनिवारी CVoter च्या एक्झिट पोलने भाकीत केल्याप्रमाणे हरियाणामध्ये काँग्रेसचा विजय, राज्यातील नुकत्याच झालेल्या लोकसभा निवडणुकीत पक्षाच्या प्रभावी कामगिरीवर आधारित असेल. 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीत, काँग्रेसने हरियाणातील 10 संसदीय जागा भाजपसोबत शेअर केल्या, पाच जागा जिंकल्या. 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपने लोकसभेच्या सर्व जागा जिंकल्या. हरियाणातील हा राज्यस्तरीय विजय लोकसभा निवडणुकीपासून मिळालेल्या गतीला आणखी मजबूत करेल, उत्तर भारतात आणखी एक महत्त्वपूर्ण विजय चिन्हांकित करेल. हे राष्ट्रीय स्तरावरील नफ्याचे राज्यस्तरीय यशात भाषांतर करण्याची काँग्रेसची क्षमता दर्शवते. हिमाचल प्रदेश हे काँग्रेसकडे असलेल्या मोजक्या राज्यांपैकी एक आहे आणि उत्तरेत हरियाणा ही त्यात गोड भर पडेल.

कृषी राज्य हरियाणा, शेतकऱ्यांच्या दिल्ली मार्गावर

हरियाणा, एक प्रमुख कृषी राज्य आणि भौगोलिकदृष्ट्या राष्ट्रीय राजधानी नवी दिल्लीच्या जवळ असल्याने महत्त्व आहे. नुकत्याच झालेल्या शेतकरी आंदोलनांमध्ये पाहिल्याप्रमाणे राज्याने हरियाणा आणि पंजाबच्या विविध भागांतील शेतकऱ्यांसाठी एक गंभीर मार्ग म्हणून काम केले जे अनेकदा नवी दिल्लीकडे कूच करतात. हरियाणात काँग्रेसचा विजय देखील शेतकरी समुदायाचा भक्कम पाठिंबा दर्शवतो. जो हरियाणाच्या राजकीय प्रवचनातील एक महत्त्वाचा मतदान गट आहे. ज्याने शंभू सीमेवर शेतकऱ्यांचा मार्ग नियमितपणे रोखला होता.

किमान आधारभूत किंमत (एमएसपी) कायद्यासाठी शेतकरी अजूनही आंदोलन करत आहेत.हरियाणात तीव्र असलेल्या आता मागे घेतलेल्या शेती कायद्यांविरुद्ध शेतकऱ्यांच्या आंदोलनाने शेतकरी समुदायावर कायमची छाप सोडली आहे. काँग्रेसचा विजय हरियाणातील शेतकरी समाजातील सत्ताधारी भाजपबद्दलच्या असंतोषालाही साक्ष देऊ शकतो.या भावनेचे भांडवल करण्याची काँग्रेसची क्षमता त्यांच्या विजयात निर्णायक घटक म्हणून पाहिली जाऊ शकते.

काँग्रेसला दलितांच्या पाठिंब्यावर विजय मिळू शकतो

हरियाणात काँग्रेसचा संभाव्य विजय दलित समाजाचा पाठिंबा मिळविण्याची पक्षाची क्षमता देखील दर्शवेल. हरियाणात पक्षाला विजय मिळवायचा असेल तर जाट-अधिक-दलित घटक महत्त्वाचा मानला जात होता. काँग्रेसचे हरियाणाचे माजी मुख्यमंत्री भूपिंदर हुडा हे पक्षाच्या निवडणूक प्रचारात आघाडीवर असूनही पक्षाने त्यांना मुख्यमंत्रिपदाच्या उमेदवाराचे नाव देण्याचे टाळले होते. या निर्णयावर कदाचित आणखी एक वरिष्ठ दलित नेत्या कुमारी सेलजा यांचा प्रभाव पडला होता, ज्यांचा देखील सर्वोच्च पदावर डोळा होता.

एक्झिट पोलवर विश्वास ठेवायचा झाल्यास, प्रचारादरम्यान मुख्यमंत्री उमेदवाराचे नाव न घेतल्याने फायदा झाला असेल. हरियाणाच्या लोकसंख्येच्या 20% दलित आहेत, ज्यात जाटव हा सर्वात मोठा गट आहे. इतर महत्त्वाच्या समुदायांमध्ये वाल्मिकी, धनुक आणि मजहबी शीख यांचा समावेश होतो. हरियाणातील निर्णायक मतदान गट असलेल्या दलित आणि मागासवर्गीयांवर काँग्रेसने आपली पकड कायम राखण्यात आणि शक्यतो मजबूत केली असल्याचे या यशावरून दिसून येते. ओबीसींपैकी जाट, राज्याच्या 25% मतदारांसह, लक्षणीय राजकीय वर्चस्व आहे. स्पर्धात्मक राजकीय लढाई पाहता, चार आघाड्यांसह, जिथे आप, भाजप आणि जेजेपी सारखे इतर पक्ष देखील या मतांसाठी लढत होते, हा विजय काँग्रेससाठी एक महत्त्वपूर्ण यश असल्याचे दिसते.

बेंगळुरू आणि हैदराबादनंतर काँग्रेसने तिसरा सायबर हब मिळवला

हरियाणात काँग्रेसच्या विजयाचा अर्थ असा होईल की भाजपचे आणखी एक महत्त्वाचे आर्थिक आणि सायबर हब, गुरुग्राम, जे भारतातील प्रमुख व्यावसायिक केंद्रांपैकी एक आहे, त्यावर नियंत्रण गमावेल. हे नुकसान, 2023 मध्ये तेलंगणा आणि कर्नाटकमध्ये भाजपच्या आधीच्या पराभवासह, ज्यामध्ये हैदराबाद आणि बेंगळुरू या इतर दोन सायबर हब आहेत, याचा अर्थ सर्व प्रमुख टेक शहरे भाजपच्या हातातून निसटली आहेत. गुरुग्रामने 2022-23 मध्ये 2,600 कोटी रुपयांच्या अबकारी महसुलासह हरियाणासाठी भरीव महसूल व्युत्पन्न केला. ज्यामुळे ती एक महत्त्वपूर्ण आर्थिक मालमत्ता बनली. हरियाणा जिंकल्याने भाजपची राजकीय स्थितीच नाही तर टेक-चालित आर्थिक केंद्रांनाही धक्का बसला आहे, कारण पक्ष यापुढे भारतातील प्रमुख तंत्रज्ञान केंद्रांवर नियंत्रण ठेवणार नाही.

आगामी निवडणुकांवर आणि पंजाब आणि दिल्लीतील प्रभाव

हरियाणामधील काँग्रेसच्या विजयाने महाराष्ट्र आणि झारखंडमधील आगामी विधानसभा निवडणुकांसाठी भारतीय गटाला टेलविंड दिला आहे. विरोधी पक्षाने लोकसभा निवडणुकीत आपली संख्या वाढवून विजयाचा दावा केला आहे आणि राज्यांमधील विजयामुळे लोकांना हे पटवून देण्यात मदत होईल की भारतीय गट मजबूत होत आहे. हरियाणा जिंकल्याने शेजारील राज्यांवर, विशेषत: पंजाबवर परिणाम होऊ शकतो, जिथे काँग्रेस परंपरागतपणे मजबूत आहे.

AAP ने 2022 मध्ये पंजाबमध्ये काँग्रेस सरकारचा पराभव केला असला तरी, हरियाणातील काँग्रेसच्या विजयामुळे 2022 मधील पुढील पंजाब विधानसभा निवडणुकीसाठी पक्षाच्या संभाव्यतेचे पुनरुज्जीवन होऊ शकते. पंजाब आणि हरियाणा या दोन्ही कृषी राज्यांमध्ये बरेच साम्य आहे, ज्यामध्ये काही मतदानाचा समावेश आहे. हरियाणातील यश हे दाखवून देते की ज्या राज्यांमध्ये काँग्रेसला पराभवाचा सामना करावा लागला आहे त्या राज्यांमध्ये काँग्रेस पुन्हा स्थान मिळवू शकते. हे विशेषतः महत्त्वपूर्ण असेल कारण पक्षाच्या रणनीती आणि नेतृत्वातील बदलांचे सकारात्मक परिणाम दिसून येत आहेत.

पंजाब व्यतिरिक्त, दिल्ली विधानसभेसाठी फेब्रुवारी 2025 मध्ये निवडणूक होण्याची अपेक्षा आहे, हे असे राज्य आहे जिथे गेल्या दोन विधानसभा निवडणुकांमध्ये काँग्रेसने शून्यावर विजय मिळवला आहे. साहजिकच राष्ट्रीय राजधानीतही काँग्रेसला आपले सरकार हवे आहे. इंडिया टुडे-सीव्होटरच्या एक्झिट पोलनुसार हरियाणामध्ये काँग्रेसचा विजय हा पक्षासाठी एक महत्त्वाचा क्षण असेल कारण तो राज्यात दशकभराच्या राजकीय दुष्काळानंतर पुनरागमन करणार आहे.