- ॲड. प्रवीण निकम

मागील ५ आठवडे आपण परदेशी शिक्षण घेण्याचा का विचार करावा, याविषयी खोलात जाऊन चर्चा केली. आजच्या भागात आपण परदेशी शिक्षण अर्ज प्रक्रियेतील महत्त्वाचा भाग म्हणजे ‘स्टेटमेंट ऑफ पर्पज’ (SOP) या विषयी अधिक जाणून घेण्याचा प्रयत्न करू.

परदेशी शिक्षणासाठी अर्ज करण्याच्या प्रक्रियेत पदवीधारक असणे आवश्यक आहेच, परंतु फक्त पास किंवा जास्तीत जास्त गुण असणे या एकाच बाजूचा विचार तुम्हाला प्रवेश देण्यासाठी ग्राह्य धरला जात नाही, तर तुमच्या अर्ज प्रक्रियेमध्ये तुम्ही ज्या विषयात उच्च शिक्षण घेऊ इच्छित आहात, त्याच विषयात तुम्ही शिक्षण का घेवू इच्छिता, या बद्दल एक निबंध किंवा संशोधन विधान लिहिणे गरजेचे असते.

यालाच ‘स्टेटमेंट ऑफ पर्पज’ (SOP) असे म्हणतात. तुम्‍हाला परदेशातील शिक्षणाची इच्‍छा असताना तुमच्‍या अर्जाचा उद्देश स्टेटमेंट (एसओपी) ही सर्वांत महत्त्वाची बाब आहे. ‘स्टेटमेंट ऑफ पर्पज’मध्ये तुमचे व्यक्तिमत्त्व, तुमच्या करिअरचा पुढील मार्ग आणि परदेशातील विविध विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठीचे उद्दिष्टे या गोष्टी प्रतिबिंबित करणे आवश्यक असते.

परदेशातील जवळजवळ सर्व विद्यापीठांना विद्यार्थ्यांनी अर्जासह उद्देशाचे विवरण सादर करणे आवश्यक असते, जे विशिष्ट विद्यार्थी विद्यापीठात अर्ज केलेल्या अभ्यासक्रमासाठी योग्य असल्याचे सुनिश्चित करते.

स्टेटमेंट ऑफ पर्पजविषयी...

अधिक विस्तृतपणे बोलायचे झाल्यास, स्टेटमेंट ऑफ पर्पज हा तुमची आवड, करिअरची उद्दिष्टे, तुमचे आजवरचे व्यावसायिक योगदान आणि विद्यापीठातील एखाद्या विशिष्ट विषयात शिक्षण घेऊन पाठपुरावा करण्याच्या उद्देशाचे वर्णन करणारा प्रवेश अर्जासाठी लिहायचा एक निबंध आहे.

आजकाल अर्ज प्रक्रियेदरम्यान परदेशातील विद्यापीठांना आणि काही भारतीय विद्यापीठांना ते आवश्यक आहे. काही विद्यापीठांना निबंध स्वरूपात याची आवश्यकता असते, तर काही विद्यापीठांना प्रश्न-आधारित स्वरूप आवश्यक असते.

व्यक्तिमत्त्व, करिअरची उद्दिष्टे आणि तुम्ही निवडलेल्या कोर्सचे कारण, याशिवाय तुम्ही कॉलेजमधील विशिष्ट डोमेनमध्ये तुमचा करिअरचा मार्ग निवडण्यासाठी तुम्हाला प्रभावित करणाऱ्या अनुभवाची देखील चर्चा यात करणे आवश्यक असते. स्टेटमेंट ऑफ पर्पज तुमच्या पसंतीच्या अभ्यासक्रमासाठी आणि परदेशातील विद्यापीठासाठी तुमचा प्रवेश ठरवत असल्याने, तो अर्ज प्रक्रियेचा अविभाज्य भाग आहे.

उद्देश आणि महत्त्व

परदेशातील विद्यापीठांमध्ये तुमच्या प्रवेशासाठी योग्य मसुदा तयार केलेले स्टेटमेंट ऑफ पर्पज अत्यंत महत्त्वाचा आहे, कारण शेवटी तुम्ही त्या विद्यापीठात प्रवेशास पात्र आहेत की नाही याचा निर्णय तुमच्या स्टेटमेंट ऑफ पर्पजवर ठरतो.

यामध्ये तुमच्या अर्जाच्या निर्णयाला अंतिम स्वरूप देण्यापूर्वी उमेदवारांचे अनेक पैलू तपासले जातात. तुमचे शैक्षणिक रेकॉर्ड आणि शैक्षणिक प्रतिलेख तुमची शैक्षणिक कौशल्ये दाखवतील आणि ते केवळ वस्तुनिष्ठ स्वरूपाचे आहेत.

विद्यापीठ प्रवेश समिती एसओपीच्या मदतीने तुमचे व्यक्तिमत्त्व, तुमच्या करिअरची उद्दिष्टे, तुमचे त्या विषयाचे ज्ञान आणि तुमची दृष्टी यांचे मूल्यांकन करते. लिखित स्टेटमेंट ऑफ पर्पज तुम्हाला कोर्स निवडण्याचा तुमचा उद्देश पटवून देण्याची आणि परदेशात तुमच्या इच्छित विद्यापीठात प्रवेश निश्चित करण्याची संधी देते.

जगभरातील विविध महाविद्यालये/विद्यापीठांनी स्वीकारलेले प्रमाणित स्टेटमेंट ऑफ पर्पज स्वरूप आहे. स्टेटमेंट ऑफ पर्पजचे काही घटक अनिवार्य आहेत आणि सर्व संस्थांसाठी समान आहेत, तरीही वेगवेगळ्या प्रकारच्या अभ्यासक्रमांसाठी प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या स्टेटमेंट ऑफ पर्पजचे संदर्भ बदलतात.

पुढील भागात स्टेटमेंट ऑफ पर्पजचे स्वरूप, त्यासाठी महत्त्वाचे घटक, प्रवेश समिती साधारणपणे विद्यार्थ्याच्या स्टेटमेंट ऑफ पर्पजमध्ये काय अपेक्षित आहे, यासारख्या गोष्टी अधिक विस्तृतपणे जाणून घेऊ.