बायोइन्फॉरमॅटिक्स हे जीवनविज्ञानात विशेषतः बायोटेक्नॉलॉजी आणि बायोमेडिकल सायन्समध्ये एक महत्त्वपूर्ण डोमेन बनले आहे. बायोइन्फॉरमॅटिक्स केवळ आधुनिक जीवशास्त्र आणि औषधातील डेटा व्यवस्थापित करण्यासाठीच आवश्यक नाही, तर मूलभूत आणि अनुवादात्मक संशोधन, नवीन निदान आणि उपचार साधनांचा विकास, क्लिनिकल प्रॅक्टिस आणि वैयक्तिकृत औषधांचा देखील मुख्य घटक बनला आहे. 

बायोइन्फॉरमॅटिक्स म्हणजे काय?
बायोइन्फॉरमॅटिक्स म्हणजे संगणकीय तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून विशिष्ट प्रकारच्या जैविक डेटामध्ये संग्रहित केलेली माहिती मिळविणे. यातील वैज्ञानिक डेटा अभ्यासासाठी आणि तुलनांसाठी विश्लेषण सॉफ्टवेअर उपयोगात आणतात आणि डेटाचे मॉडेलिंग, व्हिज्युअलायझिंग, एक्सप्लोरिंग आणि अर्थ लावणे यासाठी उपकरणे तयार करतात. जटिल डेटातून बहुसंख्यांना उपयुक्त माहिती आणि ज्ञानामध्ये रूपांतरित करणे हे मुख्य लक्ष्य आहे.

- ताज्या बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा ई-सकाळचे ऍप

बायोइन्फॉरमॅटिक्स एक विज्ञान क्षेत्र आहे जे जैविक गणना आणि संगणकीय जीवशास्त्र यांसारखेच, मात्र वेगळे आहे. बायोइन्फॉरमॅटिक्स जीवशास्त्र चांगले समजण्यासाठी संगणनाचा वापर करतात. बायोइन्फॉरमॅटिक्समध्ये प्रोग्राममध्ये प्रवेश करण्यासाठी आवश्यक शैक्षणिक पात्रता १० + २ पूर्ण केली असून, विज्ञान हा एक मुख्य विषय असावा. बायोइनफॉरमॅटिक्समध्ये बी.टेक पदवीसाठी काही भारतीय महाविद्यालये आहेत. बायोटेक्नॉलॉजी किंवा इतर विज्ञान अभ्यासक्रमात पदवी घेतल्यानंतर बहुतेक उमेदवार या क्षेत्रात उतरतात. बायोइन्फॉरमॅटिक्समध्ये बीटेक असलेले भारतीय व मास्टर आणि डॉक्टरेट स्तरावरील बायोइन्फॉरमॅटिक्सचा अभ्यास करण्यास पात्र आहेत.

- पुण्याच्या बातम्या वाचण्यासाठी येथे ► क्लिक करा

ज्या उमेदवारांना बायोइन्फॉर्मेटिक्समध्ये पदव्युत्तर पदवी मिळवायची असेल त्यांनी बी.एससी / बी.एससी (कृषी) / बीसीएस / बीई अशा कोणत्याही विषयात पदवी पूर्ण केली पाहिजे. टेक / एमबीबीएस / बी. फार्मा / बीएएमएस / बीएचएमएस / बीव्हीएससी. ज्यांना बायोइनफॉरमॅटिक्समध्ये प्रगत पदविका घ्यायची इच्छा आहे, त्यांनी पदव्युत्तर पदवी किंवा एम.एस.सी. लाइफ सायन्स, फिजिक्स, रसायनशास्त्र, गणित, बायोटेक्नॉलॉजी, बायोफिजिक्स, बॉटनी, प्राणीशास्त्र, बायोकेमिस्ट्री, मायक्रोबायोलॉजी, फार्माकोलॉजी, संगणक विज्ञान किंवा समतुल्य), एम.सी. (कृषी) किंवा एम.टेक किंवा एमबीबीएस करावे. आण्विक जीवशास्त्राच्या क्षेत्रात माहिती तंत्रज्ञानाच्या वापराने बायोइन्फॉरमॅटिक्समधील करिअरची शक्यता हळूहळू वाढत आहे.

बायोइन्फॉरमॅटिक्स पदवीधारक फार्मास्युटिकल , बायोमेडिकल संस्था, बायोटेक्नॉलॉजी, संशोधन संस्था, रुग्णालय, उद्योग आणि अगदी स्वयंसेवी संस्थांच्या सर्व क्षेत्रांत काम करू शकतात.

नोकरी प्रोफाइल

• बायोइन्फॉरमॅटिक्स सॉफ्टवेअर डेव्हलपर
• संशोधन वैज्ञानिक / सहयोगी
• नेटवर्क प्रशासक / विश्लेषक
• संगणकीय जीवशास्त्रज्ञ
• डेटाबेस प्रोग्रामर
• विज्ञान तंत्रज्ञ
• सामग्री संपादक
• फार्माकोजेनोमिक्स
• प्रोटीओमिक्स
• प्राध्यापक

Edited By - Prashant Patil