सातारा : कनेटिकट यार्ड विक्रीत 35 डॉलर्समध्ये विकत घेतलेला एक छोटा पोर्सिलेन वाडगा (Porcelain Bowl) 15 व्या शतकातील चीनी कलाकृती असल्याचे मानले जाते, ज्याची किंमत अंदाजे 300,000 ते 500,000 डॉलर्स इतकी आहे. या वाटीची इतकी किंमत पाहून आपल्याला नक्कीच धक्का बसला असेल; पण हे खरं आहे.

गेल्या वर्षी ह्या वाटीच्या खरेदीसाठी खरेदीदारास उपस्थिती राहण्याचे आमंत्रण दिले गेले, जेणे करुन त्या वाटीची खासियत समजावी म्हणून. सोथेबीच्या लिलावाच्या घरातील तज्ज्ञांकडून त्याचे मूल्यांकनही करण्यास सांगितल्याचे असोसिएटेडच्या एका वृ्त्ताने स्पष्ट केले आहे. लिलावादरम्यान, त्या खरेदीदाराला असे आढळून आले की, ही वाटी खूपच दुर्मिळ आणि अपवादात्मक अशीच आहे, ज्यामध्ये इतर सहा प्रकारांच्या अस्तित्वाची नोंद असून ती त्या वाटीची ओळख आहे. त्यापैकी बहुतेक जगातील संग्रहालयात या वाटीचा समावेश आहे. दरम्यान, 17 मार्च रोजी न्यूयॉर्कमधील सोथेबीच्या महत्त्वपूर्ण चिनी आर्ट लिलावात याचा लिलाव होणार असल्याचे असोसिएटेडने म्हटले आहे.

पाकिस्तानला मिळणार भारतीय कोविशील्डसह 4 कोटी 50 लाख लशींचे डोस

सुमारे 6.25 इंच (16 सेंटीमीटर) व्यासाचा वाटी कमळाच्या कळ्यासारखा असून कोबाल्ट-निळ्या फुलांच्या पॅटर्नने रंगविला गेला आहे, असे सोथेबीच्या यादीनुसार म्हटले आहे. वाडग्याच्या आतील बाजूस एक मेडलियन डिझाइन आहे. बाहेरील भागास कमळ, पेनी, क्रायसॅन्थेमम आणि डाळिंबाच्या फुलांनी आणि कास्टनेट्ससह विविध वस्तूंनी रंगविले गेले आहे. शाही पोर्सिलेनचे वैशिष्ट्य असे की, साधारण विदेशी डिझाइनने त्या वाटीला सजवण्यात आले आहे. वाडगा मिंग राजवंशाच्या तिसऱ्या सम्राटाच्या कारकीर्दीतील पंचक असल्याचे मानले जाते. 

योंगले कोर्टाच्या मतानुसार, ज्यासाठी वाटी बनविली गेली होती, त्यांनी प्राचीन चीनमध्ये पोर्सिलेनची एक नवीन शैली आणली, त्यामुळे या वाटीचा प्रचार-प्रसार होऊ शकला. "अठराव्या शतकात त्वरित ओळखता न येणारी शैली, पुढेही कधीच मागे गेली नाही, ही या वाटीची वेगळी खासियत म्हणता येईल. यावरती असलेली हस्तकला आजच्या जमान्यात सर्वांना आकर्षित करताना दिसतेय. योंगले यांच्या कारकिर्दीत कोर्टाने शाही भट्ट्यांमध्ये बनविलेल्या पोर्सिलेनचे डिझाइन, उत्पादन आणि वितरण यावर नियंत्रण ठेवले होते.

हवं तर माझा जीव घ्या; म्यानमारच्या सैन्यासमोर याचना करणाऱ्या ननच्या फोटोची चर्चा

याचाच अर्थ असा, की पोर्सिलेन सामान्यांपासून जवळपास पूर्व, मध्य पूर्व आणि आफ्रिकेपर्यंत याचा व्यापार केला जात नव्हता. मात्र, अन्य देशांत मोठ्या तुकड्यांची निर्यात केली जात असताना, या वाडग्याच्या आकाराच्या छोट्या-छोट्या कोट्या बहुधा कोर्टाकडे पाठवल्या गेल्या आणि आता मुख्यतः बीजिंग, तैवानमधील राजवाड्यातील संग्रहात या दुर्मिळ वाट्या सापडल्या आहेत.

बर्‍याचदा योंगले कोर्टाने पोर्सिलेन्सचे होणारे उत्पादन नष्ट होऊ नये किंवा त्याची कॉपी होऊ नये, याबाबत सतत आदेश देताना दिसत होते. म्हणूनच, यार्डच्या विक्रीच्या या वाडग्यात 'फक्त काही मोजके साथीदार' शिल्लक आहेत, असे सोथेबीने स्पष्ट केले आहे. ताइपेमधील राष्ट्रीय पॅलेस संग्रहालयात दोन, ब्रिटिश संग्रहालयात एक, व्हिक्टोरिया व अल्बर्टमध्ये एक, लंडनमधील संग्रहालय आणि हॉंगकॉंगच्या क्रिस्टीच्या लिलावात ही वाटी विकली गेल्याचे काही संदर्भ आढळतात.