इराणचे राष्ट्राध्यक्ष इब्राहिम रईसी हेलिकॉप्टर अपघातात ठार झाले असल्याची माहिती इराणचे अधिकारी आणि मेहर वृत्तसंस्थेने आज सकाळी दिली आहे.

रईसी यांची 2021 मध्ये इराणच्या अध्यक्षपदी निवड झाली होती. मात्र आता अध्यक्ष इब्राहिम रईसी यांच्या मृत्यूमुळे नेहमीच्या वेळापत्रकानुसार, 2025 मध्ये होणारी अध्यक्षपदाची निवडणूक आता जुलैच्या सुरुवातीस होणे अपेक्षित आहे.

इराणच्या तज्ज्ञांच्या मते आता उपाध्यक्ष मोहम्मद मोखबर हे देशाचे पुढील अध्यक्ष होऊ शकतात. इराणच्या राज्यघटनेनुसार, अध्यक्षांचा मृत्यू झाल्यास निवडणुका होईपर्यंत जास्तीत जास्त ५० दिवसांपर्यंत उपाध्यक्ष अध्यक्षांची कार्ये सांभाळतात. (Mohammad Mokhber)

कोण आहे मोहम्मद मोखबर?

• अंतरिम अध्यक्ष म्हणून, मोहम्मद मोखबर यांच्यासह संसदेचे स्पीकर आणि न्यायपालिकेचे प्रमुख हे एका तीन सदस्यीय समितीचे सदस्य आहेत, जे अध्यक्षांच्या मृत्यूच्या 50 दिवसांच्या आत नवीन राष्ट्रपतीपदाची निवडणूक आयोजित करतात.

• 1 सप्टेंबर 1955 रोजी जन्मलेले, मोखबर, इब्राहिम रईसी यांच्याप्रमाणेच, इराणचे सर्वोच्च नेते अली खोमानी यांच्या जवळचे मानले जातात.

• 2021 मध्ये इब्राहिम रईसी अध्यक्षपदी निवडून आल्यानंतर मोखबर हे इराणचे पहिले उपाध्यक्ष झाले होते.

युक्रेनविरुद्ध रशियाला शस्त्रपुरवठा

ऑक्टोबरमध्ये रशियाला भेट देणाऱ्या इराणी अधिकाऱ्यांच्या पथकाचा मोहम्मद मोखबर हे प्रमुख भाग होते. आणि युक्रेनविरुद्धच्या युद्धात रशियाच्या सैन्याला पृष्ठभागावर मारा करणारी क्षेपणास्त्रे आणि अधिक ड्रोन पुरवण्याचे मान्य केल्याचे, सूत्रांनी त्यावेळी रॉयटर्सला सांगितले होते. या पथकामध्ये इराणच्या रिव्होल्युशनरी गार्ड्सचे दोन वरिष्ठ अधिकारी आणि सर्वोच्च राष्ट्रीय सुरक्षा परिषदेच्या एका अधिकाऱ्याचाही समावेश होता.

सताड

मोखबर हे यापूर्वी सर्वोच्च नेत्याशी संबंधित असलेल्या सेताड या गुंतवणूक निधीचे प्रमुख होते. 2010 मध्ये, युरोपियन युनियनने "अण्वस्त्र किंवा बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र क्रियाकलाप" मध्ये कथित सहभागासाठी मंजूरी देत असलेल्या व्यक्ती आणि संस्थांच्या यादीत मोखबर यांचा समावेश केला. दोन वर्षांनंतर, त्यांना या यादीतून काढून टाकले होते.

इराणचे अध्यक्ष पदावर असताना मरण पावल्यास काय होते?

इस्लामिक रिपब्लिक ऑफ इराणच्या घटनेच्या कलम 131 नुसार, एखाद्या अध्यक्षाचा पदावर असताना मृत्यू झाल्यास, सर्वोच्च नेत्याच्या परवाणगीने उपाध्यक्ष अध्यक्षपदाचा पदभार स्वीकारतो.

उपाध्यक्ष, संसदेचे स्पीकर आणि न्यायपालिकेचे प्रमुख यांचा समावेश असलेल्या समितीने जास्तीत जास्त 50 दिवसांच्या आत नवीन अध्यक्षासाठी निवडणुकीची व्यवस्था करणे आवश्यक आहे.

रईसी यांची २०२१ मध्ये अध्यक्षपदी निवड झाली होती आणि सध्याच्या वेळापत्रकानुसार २०२५ मध्ये राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुका होणार होत्या. मात्र, आता 50 दिवसांत इराणमध्ये निवडणुका घेणे आवश्यक आहे.