नागपूर : हृदयरोग हा शब्द उच्चारला की, काळजाचा ठोका चुकतो. पूर्वी छातीला चिरा देत हृदयावर बायपास हाच एकमेव पर्याय होता. आता या शस्त्रक्रियेलाच ‘बायपास’ करण्यात आले. आत तर तंत्रज्ञान एवढे विकसित झाले की एकाच वेळी सहा शस्त्रक्रिया करणे शक्य आहे. हृदय प्रत्यारोपणापर्यंत झेप गेली. शस्त्रक्रिया तंत्रज्ञान प्रगत झाले असले तरी योग्य आहार-विहारातून हृदयालाच शाबूत ठेवत विकाराला दूर ठेवणे सध्याच्या युगात आवश्यक झाले आहे.
हृदयरोगावर १९९० सालापर्यंत ‘बायपास’ हाच पर्याय होता. पुढे ‘बलून एन्जिओग्राफी’ आली. एन्जिओप्लास्टीनंतर ब्लॉकेजचा ४० टक्के धोका होता. १९९५ सालापासून ‘साधे मेटल स्टेंट’ आले. ब्लॉकेज होण्याचे प्रमाण ३० टक्‍क्‍यांवर आले. पुढे ‘बेअर मेटल स्टेंट’ आले. पुन्हा ब्लॉकेज होण्याचे प्रमाण २० टक्‍क्‍यांवर आले.
२००३ नंतर मात्र ‘ड्रग्ज कोटेड स्टेंट’चा वापर होऊ लागला. अलीकडे शरीरात विरघळणाऱ्या अत्याधुनिक ‘ऍब्सार्व्हेबल स्टेंट एन्जिओल्पास्टी’द्वारे हृययरुग्णांच्या हृदयात बसवण्याची दुर्मीळ शस्त्रक्रिया पुढे आली. हृदयातील धमन्यांमध्ये ९० टक्के ब्लॉक असल्यानंतरही ‘बायो ऍब्सार्व्हेबल स्टेंट’ बसवण्यात येतो. हे स्टेंट शरीरातील पेशींशी साधर्म्य साधतात.
तारुण्यातील हृदय विकाराचे पाच शत्रू
ताण (स्ट्रेस)
धूम्रपान (स्मोकिंग)
साखर (शुगर)
मीठ (सॉल्ट)
बैठी जीवनशैली (सिडेंट्री लाइफस्टाइल)
हृदयात डोकावून बघा
हृदयाचे कप्प्यांमध्ये होणारे आकुंचन-प्रसरण, रक्त पुढे ढकलण्याच्या दरावर हृदयविकाराची गंभीरता ठरते. हृदयविकार कधीकधी लक्षणे सांगून येत नाही. हृदयाच्या आत डोकावून पाहता येते. यामुळे जोखीम कळतात. इको तंत्रामुळे हृदयाच्या झडपांमध्येही डोकावून पाहणे शक्य झाले. अकाली होणारे मृत्यू टाळता येतात. हृदयाच्या विकारातील गुंतागुंत, हृदयाच्या ध्वनिलहरींतून सापडत नाही. अशा वेळी इको तंत्राच्या आधारे हृदयात डोकावता येते. अकस्मात हृदयक्रिया थांबून अकाली दगावणाऱ्या १०० पैकी ३० जणांना वाचविणे शक्य आहे, असे सुपर स्पेशालिटी रुग्णालयातील हृदयविभागातील सहयोगी प्राध्यापक डॉ. सुनील वाशिमकर यांनी म्हटले आहे.
चालणे, फिरणे, धावणे, रोजची कामे करणे, ताण कमी करणे, नियमित व्यायामाची सवय लावणे हे निरोगी आरोग्याचे मेरूमणी आहेत. त्यामुळे निष्काळजीपणा न करता आहार, विचार, दिनचर्या, व्यायाम आणि ताणतणावमुक्ती ही पंचसूत्री पाळली तर ‘दिलसे’ दीर्घायुषी जगता येते.- डॉ. मुकुंद देशपांडे, हृदयरोग तज्ज्ञ, नागपूर
हार्ट फेल्यूवर हे मृत्यूच्या सर्वसामान्य कारणांपैकी एक आहे. एका अभ्यासानुसार हार्ट फेल्यूअरच्या ५० टक्के रुग्णांचा निदानाच्या पहिल्या पाच वर्षात मृत्यू होतो. तर ९० टक्के रुग्णांचा पुढील दहा वर्षात मृत्यू होतो. हे मृत्यू काही प्रमाणात औषधोपचारातून पुढे ढकलता येतात.- डॉ. नितीन तिवारी, हृदयरोग तज्ज्ञ, नागपूर
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.