- डॉ. विराज वैद्य

दररोज सकाळी डोळे उघडल्यापासून ते रात्री ते बंद करेपर्यंत, मुलांचे डोळे हे जगाचे निरीक्षण करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण साधने आहेत. हे निरीक्षण शक्य तितके समृद्ध आणि परिपूर्ण आहे याची खात्री करण्यासाठी नियमित नेत्रतपासणी मूलभूत भूमिका बजावते. विशेषत: वयाच्या तीन वर्षानंतर डोळ्यांच्या तपासण्या केवळ दृष्टीसाठीच नव्हे, तर सर्वांगीण विकासासाठी आवश्यक बनतात.

नियमित नेत्रतपासणी का आवश्यक?

लवकर ओळख आणि हस्तक्षेप : दृष्टी समस्या सूक्ष्म असू शकतात किंवा मुलांचे स्वतःकडे दुर्लक्ष होऊ शकते. नियमित तपासणीमुळे जवळची दृष्टी, दूरदृष्टी किंवा अधिक गंभीर आजार यासारख्या परिस्थिती लवकर ओळखणे सुनिश्चित होते. लवकर उपचार या समस्या दुरुस्त करू शकतात किंवा कमीतकमी त्यांना बिघडण्यापासून रोखू शकतात.

शिकण्यावर परिणाम : शाळेत शिकण्याचा एक महत्त्वाचा भाग दृश्य आहे. वाचन आणि लेखनापासून ते पाठ्यपुस्तकांमध्ये आणि ब्लॅकबोर्डवरील दृश्य माहितीचा अर्थ लावण्यापर्यंत, स्पष्ट दृष्टी आवश्यक आहे. दृष्टी समस्यांमुळे शैक्षणिक प्रगतीत अडचणी येऊ शकतात आणि त्यानंतर शाळेतील आत्म-सन्मानावर परिणाम होऊ शकतो.

दृष्टी विकासाचे निरीक्षण : मुले वाढतात तसतसे त्यांचे डोळे लवकर बदलतात. नियमित तपासण्या या बदलांचे निरीक्षण करण्यात आणि आवश्यकतेनुसार चष्मा किंवा संपर्कांसाठी प्रिस्क्रिप्शन समायोजित करण्यात मदत करतात, हे सुनिश्चित करतात, की दृष्टी समस्या त्यांच्या दैनंदिन क्रियाकलाप करण्याच्या क्षमतेस अडथळा आणत नाहीत.

नेत्र तपासणीचे नियमित वेळापत्रक

अर्भकं : डोळे सामान्यपणे विकसित होत आहेत याची खात्री करण्यासाठी ६ ते १२ महिने वयोगटातील प्रारंभिक डोळ्यांची तपासणी करणे महत्त्वाचे आहे.

अर्ली चाइल्डहूड : प्रीस्कूल करण्यापूर्वी, सुमारे ३ ते ३.५ वर्षांचे, तुमच्या मुलाने शाळा सुरू केल्यानंतर ते दृष्यदृष्ट्या शिकण्यास तयार आहेत याची खात्री करण्यासाठी त्यांची दृष्टी तपासा.

शालेय वय : मुलांनी शाळा सुरू केल्यावर, डोळ्यांची तपासणी दरवर्षी किंवा तुमच्या नेत्र काळजी तज्ञाच्या शिफारसीनुसार केली पाहिजे.

दृष्टी तपासा

तुमच्या मुलाची दृष्टी सुरक्षित आहे याची खात्री करण्यासाठी घरी नियमित तपासणी आणि काही सक्रिय उपाय समाविष्ट आहेत :

लक्षणे पाहा : डोळ्यांच्या समस्यांकडे लक्ष द्या. उदाहरणार्थ, टीव्हीजवळ बसणे, वाचण्यात अडचण येणे किंवा डोकेदुखी आणि डोळा दुखणे अशी तक्रार.

संतुलित आहाराला प्रोत्साहन द्या: डोळ्यांच्या आरोग्यामध्ये पोषण महत्त्वाची भूमिका बजावते. तुमच्या मुलाच्या आहारात व्हिटॅमिन सी आणि ई, ओमेगा-३ फॅटी ॲसिड आणि जास्त समृद्ध फळे आणि भाज्यांचा समावेश असल्याची खात्री करा.

स्क्रीनमधून ब्रेक्सला प्रोत्साहन द्या : स्क्रीनच्या वेळेत वाढ झाल्यामुळे, तुमच्या मुलाने डोळ्यांचा ताण कमी करण्यासाठी नियमित ब्रेक घेतल्याची खात्री करा. २०-२०-२० नियमांचे पालन करा : दर २० मिनिटांनी, किमान २० सेकंदांसाठी २० फूट दूर काहीतरी पहा.

योग्य प्रकाशयोजना वापरा : तुमच्या मुलाच्या डोळ्यांवर ताण पडू नये म्हणून त्यांचे वाचन आणि खेळण्याची जागा चांगली उजळलेली असल्याची खात्री करा.

संरक्षणात्मक चष्मा : तुमचे मूल खेळात किंवा शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये भाग घेत असल्यास, दुखापती टाळण्यासाठी त्यांनी योग्य संरक्षणात्मक चष्मा घालण्याची खात्री करा.