- डॉ. विराज वैद्य, संस्थापक, मेधा-एआय

पाककृती आणि संस्कृती या दोन्हींमध्ये दुग्ध व्यवसाय महत्त्वाची भूमिका बजावत असलेल्या भारतासारख्या वैविध्यपूर्ण देशात तुमचे शरीर या पदार्थांवर प्रक्रिया कशी करते हे समजून घेणे आवश्यक आहे. अनेकांसाठी एक ग्लास दूध किंवा पनीरची डिश आनंददायी असते; परंतु काहींना त्यामुळे अस्वस्थता येते. येथेच लॅक्टोज इन्टॉलरन्स (असहिष्णुता) चाचणी येते, जी दुग्धजन्य पदार्थांबाबत तुमच्या शरीराची प्रतिक्रिया समजण्यास मदत करते.

लॅक्टोज इन्टॉलरन्स चाचणी म्हणजे काय?

लॅक्टोज इन्टॉलरन्स चाचणी हे निर्धारित करण्यासाठी डिझाइन केली आहे की तुमचे शरीर किती दुग्धशर्करा पचवू शकते. या चाचणीमध्ये रोगप्रतिकारकशक्ती पडताळण्याचा समावेश होत नाही.

चाचणी कशी केली जाते?

रात्रभर उपवास केल्यानंतर, तुम्ही उच्च पातळीचे लॅक्टोज असलेले द्रव प्याल. पुढील दोन तासांमध्ये ग्लुकोजची पातळी मोजण्यासाठी तुमच्या रक्ताची अनेक वेळा चाचणी केली जाईल. तुमची ग्लुकोजची पातळी वाढत नसेल, तर हे सूचित करते की तुमच्या शरीरात लॅक्टोजने भरलेले पेय योग्यरीत्या पचत नाही.

हायड्रोजन ब्रीथ टेस्ट : लॅक्टोज सोल्यूशन घेतल्यानंतर हायड्रोजन मोजण्यासाठी तुमच्या श्वासाचे नियमित अंतराने विश्लेषण केले जाते. हायड्रोजनची उच्च पातळी सूचित करते, की लॅक्टोज शरीराद्वारे शोषून घेण्याऐवजी पोटामध्ये रासायनिक प्रक्रिया होत आहे.

या चाचण्यांचे परिणाम तुम्हाला लॅक्टोज असहिष्णुता आहे की नाही आणि तुमचे शरीर किती प्रमाणात लॅक्टोजचे व्यवस्थापन करू शकते याची पुष्टी करू शकतात. हे जाणून घेतल्याने तुम्हाला योग्य पोषण सुनिश्चित करण्यासाठी माहितीपूर्ण आहाराची निवड करण्यात मदत होऊ शकते.

चाचणीचे महत्त्व

• लक्षणे कमी करा : तुमची लॅक्टोज सहिष्णुता जाणून घेऊन, तुम्ही सूज येणे, गॅस आणि अतिसार यांसारखी लक्षणे कमी करण्यासाठी आहार समायोजित करू शकता.

• पौष्टिक नियोजन : कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन डीसारखे दुग्धजन्य पदार्थ टाळून आपण गमावलेल्या पोषक तत्त्वांची भरपाई करणाऱ्या आहाराचे नियोजन करण्यात मदत करते.

चाचणीचा विचार केव्हा करावा?

• दुग्धजन्य पदार्थांचे सेवन केल्यावर ओटीपोटात सूज, पोटात पेटके येणे किंवा अतिसारासारखी लक्षणे जाणवत असल्यास.

• तुमचे मूल लॅक्टोज असहिष्णू असल्याची तुम्हाला शंका असल्यास- खासकरून जर ते बाटलीतून दूध पिल्यानंतर किंवा इतर दुग्धजन्य पदार्थ खाल्ल्यानंतर अस्वस्थ होत असल्यास.

लक्षणांची नोंद

चाचणीचा विचार केला पाहिजे की नाही हे निश्चित करण्यास मदत करण्यासाठी या लक्षणांची नोंद ठेवा :

तारीख : दुग्धजन्य पदार्थाच्या वापराची तारीख आणि वेळ नोंदवा.

दुग्धजन्य पदार्थांचे सेवन : तुम्ही काय आणि किती दुग्धजन्य पदार्थ खाता.

लक्षणे : सेवनानंतरची लक्षणे, तीव्रता आणि कालावधी नोंदवा.

निष्कर्ष : लॅक्टोज चाचणीद्वारे लॅक्टोजवर प्रक्रिया करण्याची शरीराची क्षमता समजून घेऊन, तुम्ही तुमच्या पोषणाच्या गरजा आणि जीवनशैलीनुसार तुमचा आहार तयार करू शकता.