मुंबई : जागतिक रेबीज दिन दरवर्षी २८ सप्टेंबर रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस साजरा करण्यामागचा उद्देश जगातील या सर्वात घातक संसर्गजन्य आजाराबाबत जनजागृती करणे हा आहे. हा दिवस साजरे करण्याची सुरुवात 2007 साली झाली.

रेबीज म्हणजे काय ?

हा एक प्राणघातक विषाणू आहे जो संक्रमित प्राण्यांच्या लाळेद्वारे लोकांमध्ये पसरतो. रेबीजचा विषाणू चाव्याद्वारे पसरतो. एकदा का एखाद्या व्यक्तीला रेबीजची चिन्हे किंवा लक्षणे दिसू लागली की, त्यांचे जगणे कठीण होते. त्यांनी सुरक्षिततेसाठी रेबीजची लस घ्यावी.

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, एखाद्या व्यक्तीमध्ये लक्षणे दिसू लागल्यावर रेबीज जवळजवळ 100% घातक असतो. 99% प्रकरणांमध्ये रेबीज विषाणू मानवांमध्ये प्रसारित करण्यासाठी पाळीव कुत्रे जबाबदार असतात. चाव्याद्वारे किंवा ओरखड्यांद्वारे, सामान्यत: लाळेद्वारे रेबीज पसरतो. रेबीजची लस देऊन हा आजार टाळता येतो.

रेबीजची लक्षणे

मेयो क्लिनिकच्या मते, रेबीजची पहिली लक्षणे फ्लूसारखीच असू शकतात आणि अनेक दिवस टिकू शकतात. ताप, डोकेदुखी, मळमळ, उलट्या, अस्वस्थता, चिंता, गोंधळ, अतिक्रियाशीलता, गिळण्यात अडचण, जास्त लाळ, पाणी गिळण्यास त्रास होणे, चेहऱ्यावर एक विचित्र भीती, निद्रानाश आणि अर्धांगवायू यांचा समावेश होतो.

डॉक्टरांना कधी भेटायचे

जर तुम्हाला एखाद्या प्राण्याने चावा घेतला असेल किंवा रेबीज झाल्याचा संशय असलेल्या एखाद्या प्राण्याच्या संपर्कात असाल तर ताबडतोब तुमच्या पशुवैद्यकाशी संपर्क साधा. तुमच्या स्थितीनुसार, तुमचे डॉक्टर ठरवू शकतात की तुम्ही रेबीज टाळण्यासाठी उपचार घ्यावे की नाही.

तुम्हाला प्राण्याने चावा घेतला आहे हे माहीत नसले तरी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. उदाहरणार्थ, तुम्ही झोपत असताना तुमच्या खोलीत उडणारी वटवाघुळ तुम्हाला उठवल्याशिवाय चावू शकतात.

रेबीजची कारणे काय आहेत

रेबीज विषाणूमुळे रेबीज संसर्ग होतो. हा विषाणू संक्रमित जनावरांच्या लाळेतून पसरतो. संक्रमित प्राणी दुसर्‍या प्राण्याला किंवा माणसाला चावून विषाणू पसरवू शकतात.

प्राण्यांच्या चाटण्यामुळेही रेबीज होऊ शकतो

क्वचित प्रसंगी, जेव्हा संक्रमित लाळ उघड्या जखमेत किंवा तोंड किंवा डोळे यांत जाते तेव्हा रेबीज पसरू शकतो. जर एखाद्या संक्रमित प्राण्याने तुमची त्वचा चाटली तर असे होऊ शकते.

कोणत्या प्राण्यांना रेबीज होऊ शकतो

मांजर, गाय, कुत्रे, शेळ्या, घोडे, वन्य प्राणी, वटवाघुळ, बीव्हर, कोयट, कोल्हे, माकड यांसारखे प्राणी रेबीजचे विषाणू सहज पसरवू शकतात. यामुळेच हे प्राणी पाळणाऱ्यांना डॉक्टर नेहमी अधिक काळजी घेण्याचा सल्ला देतात.

रेबीज टाळण्यासाठी मार्ग

पाळीव प्राण्यांना लस द्या - मांजरी, कुत्री आणि फेरेट्स यांना रेबीज विरूद्ध लसीकरण केले जाऊ शकते. आपल्या पाळीव प्राण्याला किती वेळा लसीकरण करावे हे आपल्या पशुवैद्याला विचारा.

पाळीव प्राणी व्यवस्थित ठेवा - तुमचे पाळीव प्राणी घरात ठेवा आणि ते बाहेर असताना त्यांची देखरेख करा. हे आपल्या पाळीव प्राण्याला वन्य प्राण्यांच्या संपर्कात येण्यापासून रोखण्यास मदत करेल.

लहान पाळीव प्राण्यांचे भक्षकांपासून संरक्षण करा - ससे आणि इतर लहान पाळीव प्राणी, जसे की डुकरांना, जंगली प्राण्यांपासून सुरक्षित ठेवण्यासाठी त्यांना पिंजऱ्याच्या आत किंवा संरक्षित पिंजऱ्यात ठेवा.

हे उपायही कामी येतील

भटक्या प्राण्यांवर लक्ष ठेवा - भटक्या कुत्रे आणि मांजरींची तक्रार करण्यासाठी तुमच्या स्थानिक प्राणी नियंत्रण अधिकाऱ्यांना कॉल करा.

वन्य प्राण्यांच्या जवळ जाऊ नका - रेबीज असलेले वन्य प्राणी लोकांना भीतीदायक वाटू शकतात. वन्य प्राण्याचे लोकांशी मैत्री करणे सामान्य नाही, म्हणून कोणत्याही प्राण्यापासून दूर रहा.

वटवाघळांना दूर ठेवा - वटवाघळं तुमच्या घरात प्रवेश करू शकतील अशा घरातील कोणत्याही भेगा बंद करा. तुमच्या घरात वटवाघुळ आहेत हे तुम्हाला माहीत असल्यास, वटवाघळांना बाहेर ठेवण्याचे मार्ग शोधण्यासाठी स्थानिक तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या.

सूचना : हा लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. हे कोणत्याही प्रकारे कोणत्याही औषधाचा किंवा उपचारांचा पर्याय असू शकत नाही. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.