World No-Tobacco Day 2024: दरवर्षी ३१ मे हा दिवस जागतिक तंबाखू दिन म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी तंबाखूमुळे होणाऱ्या समस्याबद्दल जणजागृती करतात. डब्ल्यूएचओच्या अहवालात असे म्हटले आहे की जे लोक तंबाखूचे सेवन करतात आणि ते सोडत नाहीत त्यापैकी निम्म्या लोकांचा मृत्यू होतो. या समस्येवर निकोटीन रिप्लेसमेंट थेरपी उपयुक्त ठरू शकते. आयएएनएस (IANS) अहवालात असे म्हटले आहे की NRT द्वारे तंबाखूचे सेवन 70% पर्यंत कमी केले जाऊ शकते. चला जाणून घेऊया निकोटीन रिप्लेसमेंट थेरपी म्हणजे काय आणि ती कशी काम करते.
निकोटीन हा तंबाखूशी संबंधित सर्व उत्पादनांमध्ये आढळणारा सर्वात व्यसनाधीन घटक आहे. निकोटीन रक्तातून एड्रेनालाईनमध्ये जाते आणि एड्रेनालाईन हे रसायन सोडते, ज्यामुळे रक्तदाब वाढतो. यामुळे व्यक्तीला काही काळ बरे वाटते. निकोटीनमुळेच लोक तंबाखूचे सेवन सोडू शकत नाहीत.
निकोटीन रिप्लेसमेंट थेरपीमध्ये निकोटीनचा वापर निकोटीन सोडण्यासाठी केला जातो. निकोटीनयुक्त औषधे व्यसनाधीनांना गम, ट्रान्सडर्मल पॅच, नाक फवारणी, तोंडावाटे इनहेलर आणि गोळ्यांद्वारे दिली जातात.
या थेरपीमध्ये खूप कमी निकोटीन दिले जाते. सिगारेटच्या विपरीत NRT रक्तातील निकोटीनच्या पातळीत हळूहळू आणि खूप कमी वाढ प्रदान करते. यामुळे त्याचे दुष्परिणाम कमी होतात. निकोटीन वितरण प्रणालीच्या मदतीने व्यसन कमी करून लोकांना धूम्रपान सोडण्यास सक्षम करणे हे NRT चे ध्येय आहे.
एनआरटीचा वापर जगभरात यशस्वीपणे केला जात आहे. अमेरिका आणि अनेक युरोपीय देशांना NRT चा वापर करून यश मिळाले आहे. भारतात अशा यशासाठी एनआरटीबाबत जागरूकता वाढवण्याची गरज असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे.
WHO च्या अहवालानुसार दरवर्षी सुमारे 8 दशलक्ष लोक तंबाखूमुळे आपला जीव गमावतात. या आकडेवारीत 1.3 दशलक्ष अशा लोकांचाही समावेश आहे जे स्वतः तंबाखू वापरत नाहीत परंतु त्यांच्या आजूबाजूचे लोकांमुळे होतो. 2020 पर्यंत, जगभरात तंबाखू वापरणाऱ्या लोकांची टक्केवारी 22.3% होती. ज्यामध्ये 36.7% पुरुष आणि 7.8% महिलांचा समावेश आहे. तंबाखूचे सतत सेवन किंवा तंबाखूचे सेवन करणाऱ्या लोकांशी सतत संपर्क ठेवल्याने फुफ्फुसाचा कर्करोग, पक्षाघात, हृदयविकार यासारखे आजार होऊ शकतात.
तंबाखू हे देखील भारतातील मृत्यूचे सर्वात मोठे कारण आहे. भारतात दरवर्षी 1.35 दशलक्ष लोक तंबाखूमुळे आपला जीव गमावतात. भारतातील एकूण तरुण लोकसंख्येपैकी सुमारे 29% लोक तंबाखूचा वापर करतात. अहवाल दर्शविते की 266.8 दशलक्ष तरुण लोकसंख्या तंबाखू वापरते.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.