Laal Bahadur Shastri  google
फोटोग्राफी

Laal Bahadur Shastri यांना 'अॅक्सिडेंटल प्राइम मिनिस्टर' का म्हणतात ?

लाल बहादूर शास्त्री यांना भारताचे कायमस्वरूपी दुसरे (औपचारिक तिसरे) पंतप्रधान होण्याचा मान मिळाला होता. पण त्यांचे पंतप्रधान होणे हे अचानक घडले.

नमिता धुरी
लाल बहादूर शास्त्री यांना भारताचे कायमस्वरूपी दुसरे (औपचारिक तिसरे) पंतप्रधान होण्याचा मान मिळाला होता. पण त्यांचे पंतप्रधान होणे हे अचानक घडले. देशाचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांचे निधन झाले तेव्हा त्यांच्या जागी शास्त्रींचे नाव सुरुवातीच्या दावेदारांमध्ये नव्हते.
या सर्व वादाचे मूळ हेही सांगितले जाते की, शास्त्री हे कट्टर गांधीवादी असल्याने त्यांनी स्वत:ला प्रसिद्धीपासून दूर ठेवले, याचा अर्थ त्यांनी कधीही खर्‍या अर्थाने त्यांचे मार्केटिंग किंवा प्रोजेक्शन केले नाही. त्या काळातील राजकीय जाणकार सांगतात की प्रत्यक्षात शास्त्री कधीच मागे नव्हते, पण नेहरूंनीच त्यांच्या डोक्यावर हात ठेवला होता. नेहरूंच्या शेवटच्या काळात नेहरूंचे संपूर्ण काम फक्त शास्त्रीच पाहत असत.
तसे असेल, तर सुरुवातीला पंतप्रधानपदाच्या उमेदवारांची चर्चा होत असताना शास्त्री हे चर्चेत का नव्हते, याचे आश्चर्य वाटते. एवढेच नाही तर नेहरूंनीही आपला उत्तराधिकारी घोषित केला नव्हता. नेहरूंनंतर जयप्रकाश नारायण, गुलझारीलाल नंदा, मोरारजी देसाई यांची नावे पंतप्रधानपदाच्या शर्यतीत आघाडीवर होती, पण शास्त्री यांची चर्चा झाली नाही.
जेव्हा माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांचे मुख्य प्रवक्ते संजय बारू यांनी त्यांच्यावर ‘द अॅक्सिडेंटल प्राइम मिनिस्टर’ नावाचे पुस्तक लिहिले होते तेव्हा हा शब्द चर्चेत आला. मनमोहन सिंगही अचानक पंतप्रधान झाले. त्यांना स्वतःला ही गोष्ट अपेक्षित नव्हती. माजी पंतप्रधान नरसिंह राव यांच्याबाबतही असेच काहीसे घडले होते.
चर्चेतील सर्व स्पर्धकांना शास्त्री यांनी मागे टाकले. अनेक राजकीय जाणकार शास्त्री पंतप्रधान होण्याचे श्रेय तत्कालीन काँग्रेस अध्यक्ष के कामराज यांना देतात. कामराज यांनीच शास्त्रींच्या नावाचा प्रचार केला, असे सांगितले जाते.
मोरारजी देसाई हे स्वीकारार्ह नेते नाहीत आणि ते पंतप्रधान झाल्यास काँग्रेसचे तुकडे होऊ शकतात, असे कामराज यांना वाटत होते. अशा परिस्थितीत लाल बहादूर शास्त्री हे मृदुभाषी, सर्वमान्य नेते आणि नेहरूंचे शिष्य म्हणून प्रक्षेपित झाले आणि शास्त्री यांची काँग्रेसने एकमताने पंतप्रधानपदी निवड केली.

सकाळ+ चे सदस्य व्हा

ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!

Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Also Read

Maharashtra Assembly Election : सट्टाबाजारामध्ये महायुती ‘फेव्हरिट’!महाआघाडीला १ रुपयाला २ रुपये १५ पैसे भाव

Nashik Vidhan Sabha Election: ओझरला रात्री साडेदहापर्यंत मतदान; सुरगाणा, त्र्यंबकेश्‍वर व इगतपुरीच्या मतपेट्या मध्यरात्री जमा

IND vs AUS : स्टंपकडे जाणारा चेंडू लाबुशेनने रोखला, सिराज चांगलाच चिडला; कोहलीने तर बेल्सच उडवल्या..काय हा प्रकार

K.K. Muhammed : ‘ते बारा स्तंभ’ राममंदिराचे अवशेष...पुरातत्त्वविद के.के. मोहम्मद यांची पद्म फेस्टिव्हलमध्ये माहिती

Sanjay Raut: ...नाहीतर भाजप घाईघाईत गौतम अदानींना मुख्यमंत्री बनवेल, मविआच्या नेत्याचा खोचक टोला, नेमकं काय म्हणाले?

SCROLL FOR NEXT