योग शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. योग ही एक विज्ञान-आधारित आध्यात्मिक शिस्त आहे जी मन आणि शरीर यांच्यात सुसंवाद आणण्यावर लक्ष केंद्रित करते. योग ही निरोगी जीवन जगण्याची कला आणि शास्त्र आहे. योगाचे फायदे लक्षात घेऊन दरवर्षी २१ जून रोजी जगभरात आंतरराष्ट्रीय योग दिन साजरा केला जातो. या दिवसाचा उद्देश प्राचीन भारतात सुरू झालेल्या योग या आध्यात्मिक आणि शारीरिक अभ्यासाबद्दल जागरूकता पसरवणे हा आहे.

वास्तविक आजच्या काळात बहुतेक लोक झोपेशी संबंधित समस्यांना बळी पडले आहेत. चुकीची जीवनशैली आणि खाण्याच्या सवयींचा तो परिणाम असू शकतो. अशा स्थितीत योग संस्था सर्वचे योगतज्ज्ञ बसवराज गोल्लर सांगतात की, जर तुम्हाला रात्री झोप येत नसेल, झोप येण्यास त्रास होत असेल तर काळजी करू नका, योगामध्येही यावर उपाय आहे. योग ताणतणाव उत्पन्न करणारा संप्रेरक कोर्टिसोलची पातळी कमी करून, पीनियल ग्रंथीचे कार्य सुधारून, पचन क्रियेत सुधारणेचं काम करतो. परिणामी झोप येण्यासाठी कोणतेही प्रयत्न करावे लागत नाहीत. (After Meal Do These Five Yogasan At Yours Home)

अधोमुख शवासन

रात्रीच्या जेवणानंतर किमान २ तासांनी रिकाम्या पोटी हे आसन करावे. अधोमुख शवासन शरीरातील रक्त संचार प्रक्रियेत सुधारणा करते. पाठीचा कडकपणा दूर करते आणि पचन चांगले होण्यासाठी पोटाच्या स्नायूंवर काम करते.

कसे करायचे

१. हात, गुडघे आणि तळवे वर चटईवर ठेवा.

२. हळूहळू नितंब वर करा आणि डोके हातांच्या दरम्यान खाली करा. गुडघे आणि कोपर सरळ असावेत.

३. जमिनीवर तुमची टाच खाली दाबण्याचा प्रयत्न करा.

४. हे आसन काही सेकंद तसंच करा ठेवा आणि बालासन मुद्रेत आल्यानंतर ते विसर्जित करा.

उत्तानासन

रात्रीच्या जेवणानंतर किमान २ तासांनी रिकाम्या पोटी हे आसन करावे. उत्तानासन किंवा स्टँडिंग फॉरवर्ड बेंड तुमचे पचन सुधारण्यासाठी, डोकेदुखीचा सामना करण्यासाठी आणि मानसिक थकवा दूर करण्यासाठी मदत करते.

कसे करायचे

१. चटईवर आपले गुडघे थोडेसे अंतर ठेवून उभे राहा, दीर्घश्वास घ्या, गुडघे मोकळे करा आणि पुढे वाकवा.

२. आपले हात एकमेकांच्या समांतर, आपल्या पायांच्या पुढे ठेवा, चटईवर आराम करा. संपूर्ण प्रक्रियेदरम्यान दीर्घश्वास घेण्याचे लक्षात ठेवा.

३. जेव्हा तुम्ही तुमचं शीर जमिनीच्या दिशेने लटकवता तेव्हा तुमचे पाठीचे स्नायू ताणतात.

४. आसन सोडताना, श्वास घ्या आणि हळूहळू वर जा.

शवासन

शवासन किंवा प्रेत मुद्रा मज्जासंस्थेला शांत करते, तणाव कमी करते आणि शरीराला पूर्णपणे आराम करण्यास अनुमती देते.

कसे करायचे

१. आपल्या योगा चटईवर आपले हात आपल्या शेजारी ठेवून झोपा, आपले डोळे बंद करा आणि आपले पाय आरामशीर आहेत आणि ते एकमेकांपासून बाजूला आहेत याची खात्री करा.

२. तुमचे तळवे तुमच्या शरीराच्या बाजूला ठेवा, धडापासून थोडे दूर, आकाशाकडे ठेवा.

३. हळूहळू श्वास घ्या. हा एक मंद खोल श्वासोच्छवासाचा व्यायाम आहे जो खोल विश्रांती देतो.

४. योग निद्रा शवासनामध्ये देखील समाविष्ट केली जाऊ शकते. हा एक खोल योगिक झोपेचा एक प्रकार आहे.

५. फायदे जाणवण्यासाठी १५ मिनिटे या स्थितीत रहा.

बालासन

बालासन किंवा मुलाची मुद्रा ही एक प्रभावी पुनर्संचयित मुद्रा आहे, जी मन आणि शरीराला पूर्ण विश्रांतीच्या स्थितीत आणते. यामुळे शरीरातील जडपणा दूर होतो आणि थकवा कमी होण्यास मदत होते.

कसे करायचे

१. हात आपल्या मांडीवर ठेवून आपल्या टाचांवर बसा.

२. श्वास घेतल्यानंतर, पोट आणि छाती आपल्या मांडीवर ठेवा आणि आपले कपाळ जमिनीवर आणा.

३. आपले हात आपल्या तळव्यांवर आणा.

४. काही सेकंद या आसनात राहा आणि हळूहळू तुमचा श्वास हलका करा.

५. ५ ते १५ खोल श्वास घ्या कारण या आसनात तुमची पाठ आणि नितंब पसरते.

बद्ध कोनासन

बद्ध कोनासन किंवा फुलपाखराची मुद्रा. यामुळे पचन सुधारते, मन आणि शरीरावरचा ताण कमी करते. आणि खालचे शरीर सैल करण्यास मदत करते.

कसे करायचे

१. आरामदायी मुद्रेत बसा.

२. दोन्ही पाय सरळ ठेवा आणि आपल्या पायाची बोटे एकमेकांना स्पर्श करून वाकवा आणि आपले गुडघे एक एक करून वाकवा. टाचा एकमेकींना चिकटवण्याचा प्रयत्न करा.

३. श्वास सोडा आणि पुढे झुका. डोके चटईवर ठेवा.

४. दोन्ही हातांनी तुमचे पाय धरा आणि तुमची पाठ सरळ ठेवा.

५. आता तुमचा गुडघा तुमच्या चटईकडे ठेवा.

६. मांड्या आणि नितंबांमध्ये सर्व घट्टपणा सोडा.

७. तुम्ही हे आसन 3 वेळा पुन्हा करू शकता.

सर्व योगासने करताना तुम्ही तज्ज्ञांनी सुचवलेल्या पद्धतींचे योग्य पालन करत आहात ना हे लक्षात ठेवा.