Diabetes Risk Factors: भारतात आज मधुमेह ही एक सामान्य समस्या बनली आहे. त्याचा त्रास होणाऱ्या रुग्णांची संख्या झपाट्याने वाढत आहे. तज्ञांच्या मतानुसार, आपली सुस्त व आळशी जीवनशैली आणि अयोग्य आहार  हे मधुमेहींची संख्या वाढण्यामागचे सर्वात मोठे कारण आहे. भारतात मधुमेहाचे कोट्यवधी रुग्ण असून ही संख्या झपाट्याने वाढत आहे. फॉर युअर स्वीटहार्टनुसार, मधुमेह 2 प्रकारचे असतात.

टाइप 1 मधुमेह हा कोणत्याही व्यक्तीला अनुवांशिकतेने होऊ शकतो. तर टाइप 2 मधुमेह हा, चुकीच्या सवयी, अयोग्य आहार आणि आपल्या चुकीच्या जीवनशैलीमुळे होतो. टाइप 1 मधुमेहावर आपण नियंत्रण ठेवू शकत नाही, परंतु टाइप 2 मधुमेह होणे टाळणे हे आपल्या हातात असते.

कोणत्याही आजारावर उपचार करण्यासाठी तो आजार का झाला, याचं कारण शोधून काढणं अत्यंत गरजेचं आहे. हाच निकष मधुमेहाबाबातही लागू होतो. आपल्या जीवनशैलीत अशा अनेक सवयी आहेत, ज्यामुळे आपण या आजाराने ग्रासले जातो. तुम्हाला मधुमेह टाळायचा असेल तर आजच या सवयी सोडा.

जागतिक स्तरावर मधुमेहाचा धोका झपाट्याने वाढत आहे. वर्ष 2021 मध्ये जगभरात 53 कोटी लोक या तीव्र आजाराचे बळी असल्याचे आढळले. ज्या वेगाने मधुमेहाचे रुग्ण वाढत आहेत, ते पाहता पुढील २५-३० वर्षांत २०५० पर्यंत हा आकडा १.३ अब्ज (१३० कोटी) पर्यंत वाढण्याची भीती संशोधकांनी व्यक्त केली आहे. हा आजार पुरुष, महिला आणि मुले अशा सर्व वयोगटातील लोकांना होतो.

लॅन्सेट जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या एका अभ्यासात संशोधकांनी चिंता व्यक्त केली आहे की, पुढील तीन दशकांमध्ये मधुमेहाचे प्रमाण दुपटीने वाढू शकते. यामुळे जागतिक आरोग्य क्षेत्रावर मोठा ताण येणार आहे. मधुमेह जगभरातील बहुतेक आजारांना मागे टाकत आहे, ज्यामुळे आरोग्य यंत्रणेला मोठा धोका निर्माण झाला आहे.

2021 च्या ग्लोबल बर्डन ऑफ डिसीजच्या डेटाचा वापर करून संशोधकांनी 1990 ते 2021 दरम्यान 204 देशांमध्ये मधुमेह, आरोग्य समस्या, गुंतागुंत आणि मृत्यूचे प्रमाण तपासले त्याआधारे २०५० पर्यंत मधुमेहाच्या जोखमीचा अंदाज बांधण्यात आला आहे.

संयुक्त राष्ट्रसंघाने एका अंदाजानुसार २०५० पर्यंत जगातील काही लोकसंख्या सुमारे ९.८ अब्ज (९८० कोटी) पार करू शकते. तोपर्यंत दर सात पैकी एका व्यक्तीला मधुमेहाचा धोका असू शकतो.

2050 पर्यंत 204 देशांमध्ये हे प्रमाण 43.6% असू शकते

ब्रिटनमधील वारविक विद्यापीठातील मधुमेहाच्या रुग्णांचे संशोधक तज्ज्ञ डॉ. स्टीफन लॉरेन्स म्हणतात, त्यामुळे हवेत बोट फिरवून केवळ अंदाज बांधण्यासारखे नाही. 2021 मध्ये, जगभरात 529 दशलक्ष लोक मधुमेहाने ग्रस्त होते, ज्याचा जागतिक प्रसार 6.1% होता. २०५० पर्यंत २०४ देशांमध्ये ४३.६ टक्क्यांहून अधिक प्रादुर्भाव होऊ शकतो, असा या अभ्यासाचा अंदाज आहे.

कतारमध्ये वयाशी संबंधित मधुमेहाचे प्रमाण सर्वाधिक होते, 2050 मध्ये 204-43 वर्षे वयोगटातील 6% लोक या आजाराने ग्रस्त होते. त्यात आणखी वाढ होण्याची शक्यता आहे. लॅन्सेटच्या अभ्यासानुसार 2050 पर्यंत 1.31 अब्ज लोक मधुमेहाने ग्रस्त होऊ शकतात, जाणून घ्या त्याचे जोखीम घटक4 पैकी 5

लठ्ठपणामुळे होणारा मधुमेह

मधुमेहाच्या बहुतेक प्रकरणांना कारणीभूत असलेल्या टाइप 2 मधुमेहामुळे त्याची प्रकरणे वाढण्याची शक्यता असते, असे संशोधकांनी संशोधनात लिहिले आहे. दिलासा म्हणजे तो बऱ्याच अंशी टाळता येऊ शकतो.

काही प्रकरणांमध्ये, रोगाचे लवकर निदान आणि व्यवस्थापन जोखीम नियंत्रित करण्यास मदत करू शकते. जगभरातील मधुमेहाच्या वाढत्या प्रकरणांना प्रामुख्याने कारणीभूत ठरणाऱ्या घटकांमध्ये लठ्ठपणाचे प्रमाण अग्रस्थानी आहे.

अस्वास्थ्यकर खाण्याच्या सवयीमुळे होऊ शकतो मधुमेह

लठ्ठपणाबरोबरच आहार आणि जीवनशैलीच्या चुकीच्या सवयी ही टाइप-२ मधुमेहाचे प्रमाण जागतिक पातळीवर वाढण्याचे प्रमुख कारण आहे. हायपरकॅलोरिक पदार्थांचे प्रमाण जास्त असल्याने हा धोका अधिकच वाढतो आहे, असे प्राध्यापक लॉरेन्स सांगतात.

दुर्दैवाने आपली जनुके त्याला सामोरे जाण्यासाठी तयार होत नाहीत. टाइप-२ मधुमेह होण्यासाठी व्यक्ती आणि पर्यावरण यांच्या संयुक्त प्रयत्नांची आवश्यकता असते.

अल्ट्राप्रोसेस्ड पदार्थांव्यतिरिक्त शारीरिक निष्क्रियतेमुळे थेट लठ्ठपणा वाढत आहे जो मधुमेहाचे कारण आहे. यावर नियंत्रण न ठेवल्यास येत्या ५० वर्षांत मधुमेहाचे आकडे आणखी गंभीर होऊ शकतात.