World Brain Day 2024: दरवर्षी २२ जुलैरोजी जगभरात जागतिक मेंदु दिन म्हणून साजरा केला जातो. मेंदुशी संबंधित आजार आणि परिस्थितीबद्दल जगभरातील लोकांमध्ये जागरूकता पसरवणे हा उद्देश आहे. या दिनानिमित्त जाणून घेऊया मेंदुची कशी काळजी घ्यावी.

अपुरी झोप

मेंदूच्या योग्य कार्यावर झोपेचा मोठा प्रभाव पडतो. चेतापेशी (न्यूरॉन्स) एकमेकांशी कसा संवाद साधतात यासह मेंदूच्या अनेक कार्यांसाठी हे महत्त्वाचे आहे. चांगली झोप मेंदूची कार्यक्षमता, मूड आणि आरोग्य सुधारते. पुरेशी दर्जेदार झोप नियमितपणे न मिळाल्याने हृदयविकार आणि पक्षाघातापासून लठ्ठपणा आणि स्मृतिभ्रंश यासारख्या अनेक रोग आणि विकारांचा धोका वाढतो. झोपेच्या कमतरतेमुळे हिप्पोकॅम्पसवर परिणाम होतो, ज्यामुळे स्मरणशक्तीच्या समस्या उद्भवतात. दररोज किमान 8 तास झोप घेण्याची शिफारस केली जाते.

डोक्याला दुखापत

डोक्याच्या दुखापती, ज्याला मेंदूच्या दुखापती किंवा आघातजन्य मेंदूच्या दुखापती असेही म्हणतात. हे डोक्याच्या दुखापतीच्या प्रमाणात अवलंबून असते. यामुळे पडण्याचा धोका कमी करा. सुरक्षितपणे खेळावे. मेंदुला दुखापत होऊ देऊ नका. सायकल आणि मोटारसायकल चालवत असाल तर नियमांचे पालन करावे. जर तुम्ही लहान मुलांसोबत प्रवास करत असाल तर ते नेहमी कारच्या सीट लावले आहेत याची खात्री करावी.

बैठी जीवनशैली

मेंदुचे आरोग्य निरोगी ठेवण्यासाठी व्यायाम करणे आवश्यक असते. शारीरिक हालचालींचा अभाव हे रक्त प्रवाह कमी झाल्यामुळे मेंदूच्या कार्यक्षमतेचे नुकसान होण्याचे सर्वात सामान्य कारण ठरू शकते. शिवाय, ते मधुमेह, उच्च रक्तदाब आणि हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगांसारख्या इतर आरोग्यविषयक आजारांना देखील कारणीभूत ठरू शकते. काही प्रकरणांमध्ये, यामुळे स्मृतिभ्रंश देखील होऊ शकतो. यामुळे मेंदू सक्रिय ठेवण्यासाठी आपल्या दैनंदिन दिनचर्येचा भाग म्हणून काही प्रकारचे व्यायाम करणे गरजेचे आहे.

तणाव आणि नैराश्य

तणाव आणि नैराश्य वाढल्याने अनेक आजार उद्भवतात. तसेच तणाव वाढल्याने मेंदुवर ताण येतो.

तणाव टाळण्यासाठी काय करावे

1. व्यायाम करावा.

2. ध्यान करावे.

3. शांत संगीत ऐका.

धुम्रपान करणे टाळावे

दीर्घकाळ धुम्रपान करणे आरोग्यासाठी फायदेशीर नसते. तसेच मेंदुच्या आरोग्यासाठी देखील फायदेशीर नसते. त्यात असलेले निकोटीन आरोग्याासाठी घातक असते. धूम्रपान न करणाऱ्यांच्या तुलनेत धूम्रपान करणाऱ्यांना अधिक समस्यांना सामोरे जावे लागते.