डॉ. मलिहा साबळे

आत्म-शंका किंवा स्वतःबाबत शंका या समस्येचा सामना अनेक स्त्रियांना करावा लागतो. मग ते स्वतःच्या क्षमतेवर प्रश्नचिन्ह असेल, आपल्या निर्णयांबाबत शंका घेणे असेल किंवा इतरांच्या तुलनेत अपुरेपणा वाटणे असो, आत्म-शंका वैयक्तिक आणि व्यावसायिक वाढीसाठी एक मोठा अडथळा असू शकतो.

नकारात्मक स्व-संवाद

नकारात्मक आत्म-संवाद हे बहुतेक वेळा अशा समस्यांचे मूळ असते, अपुरेपणाची भावना निर्माण करते आणि स्त्रियांना त्यांच्या पूर्ण क्षमतेपर्यंत पोहोचण्यापासून रोखते. याचा मुकाबला करण्यासाठी, स्त्रिया अधिक सकारात्मक प्रकाशात विचारांचे पुनरुत्थान करून नकारात्मक आत्म-चर्चाला आव्हान देण्यासाठी एकमेकांना मदत करू शकतात.

विधायक प्रतिक्रियांचा अभाव

विधायक प्रतिक्रिया वैयक्तिक आणि व्यावसायिक विकासामध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात; परंतु त्यांचा अभाव आत्म-शंका निर्माण करू शकतो. स्त्रिया सहाय्यक आणि सहानुभूतीपूर्ण पद्धतीने रचनात्मक प्रतिक्रिया देऊन, सुधारण्याच्या क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करून सामर्थ्य आणि कर्तृत्वावर प्रकाश टाकून एकमेकींना पाठबळ देऊ शकतात. निरुत्साही करण्याऐवजी सशक्त करणारा विधायक अभिप्राय देऊन, स्त्रिया आत्म-शंकेला बळी न पडता एकमेकींना वाढण्यास आणि भरभराट होण्यास मदत करू शकतात.

व्यापक दृष्टिकोन

स्त्रिया एकमेकींना साथ देऊन आणि दृष्टिकोन व्यापक करून एकमेकींना आधार देऊ शकतात, विशेषत: पुरुष-प्रधान जागांमध्ये जिथे त्यांना दुर्लक्षित वाटू शकते; मग ते कामाच्या ठिकाणी असो, शैक्षणिक क्षेत्र असो किंवा सार्वजनिक मंच असो, अशा ठिकाणी स्त्रिया एकमेकींच्या कल्पना, कर्तृत्व आणि योगदान यांना बळ देऊ शकतात. त्या एकमेकांच्या यशाला हात देऊन ‘इंपोस्टर सिंड्रोम’चा सामना करू शकतात आणि त्यांच्या क्षमतांमध्ये आत्मविश्वास वाढवू शकतात.

स्वत:बाबत शंका हा एक सामान्य अडथळा आहे. त्याचा सामना अनेकींना आयुष्यात अनेकदा करावा लागतो. त्यामुळे डगमगून जाण्याची गरज नाही. एकमेकींना साथ देऊन, सकारात्मकता वाढवून, स्वतःत बदल करून ही समस्या दूर करता येऊ शकते.