Shravan 2023 : भारतातल्या अनेक मंदिरांना विशिष्ट असा इतिहास आहे. त्यांची काही खास वैशिष्ट्ये आहेत. आज श्रावणातील शेवटचा सोमवार आहे. महादेवांच्या मंदिरांत भाविकांनी गर्दी केली आहे. पुन्हा श्रावणातील सोमवारसाठी वर्षभर वाट पहावी लागणार असल्याने मंदिरात भक्तांची आज जास्त गर्दी दिसून येईल.

श्रावणाच्या शेवटच्या सोमवार निमित्त आपण महादेवांच्या एका चमत्कारीक मंदिराबद्दल जाणून घेऊयात. यागंती उमा महेश्वरा मंदिर हे भारतातील आंध्र प्रदेश राज्यातील कुर्नूल या ऐतिहासिक जिल्ह्यात स्थित सर्वात जुने आणि प्रसिद्ध मंदिरांपैकी एक आहे.

या मंदिराचे वैशिष्ट्य म्हणजे भारतातील हे असे मंदिर आहे जिथे असलेल्या महादेवांच्या नंदीचा आकार वाढत आहे. होय, तुम्ही बरोबर ऐकलंत, याच खास मंदिराची वैशिष्ट्ये काय आहेत पाहुयात.

महादेवांचे हे मंदिर श्री यागंती उमा महेश्वरा स्वामी मंदिर म्हणूनही ओळखले जाते. हे भगवान शिवाला समर्पित आहे आणि देशातील सर्वात शक्तिशाली भगवान शिव मंदिरांपैकी एक मानले जाते. या मंदिराला वर्षभर जगभरातून मोठ्या संख्येने भाविक भेट देतात.

यागंती मंदिराचा इतिहास

यागंती उमा महेश्वर मंदिराचे बांधकाम पाचव्या शतकातील आहे. हे मंदिर भारताच्या दक्षिणेकडील सर्वात प्राचीन आणि महत्त्वपूर्ण मंदिरांपैकी एक मानले जाते. पौराणिक कथेनुसार, हे मंदिर भगवान शिवाचे प्रिय असलेल्या अगस्त्य ऋषींनी बांधले होते. या मंदिराचा अनेक वेळा जीर्णोद्धार करण्यात आला आहे आणि आता ते एक भव्य आणि पवित्र पूजास्थान म्हणून उभे आहे.

यागंती उमा महेश्वर मंदिराची आख्यायिका

यागंती उमा महेश्वराच्या मंदिराच्या अनेक दंतकथा आहेत. सर्वात लोकप्रिय म्हणजे हिंदू धर्मातील दोन महत्त्वाच्या ग्रह देवता राहू आणि केतू यांचा समावेश आहे. असे मानले जाते की दोन्ही देवतांनी या मंदिरात भगवान शंकराची पूजा केली आणि त्यांना अपार शक्ती आणि सामर्थ्य प्राप्त झाले.

दुसर्‍या आख्यायिकेनुसार, भगवान बालाजी पत्नी देवी पद्मावतीसह मंदिरात गेले होते. मंदिराची स्थापत्यकला देखील भारताच्या प्राचीन सभ्यतेचा आश्चर्यकारक पुरावा असल्याचे म्हटले जाते.

यागंती उमा महेश्वर मंदिर आंध्र प्रदेशची वास्तुकला

यागंती उमा महेश्वर मंदिर, त्याच्या गुंतागुंतीच्या आणि विस्मयकारक वास्तुकला असलेले, भारतातील सर्वात सुंदर मंदिरांपैकी एक आहे. मंदिराचे मुख्य प्रवेशद्वार, त्रिपुरांथक गेट म्हणून ओळखले जाते, असे मानले जाते की चालुक्य राजांनी बांधले होते. हे मंदिर द्रविडीयन मंदिर स्थापत्यकलेचे उत्तम उदाहरण आहे आणि त्यात चालुक्य, चोल आणि विजयनगर राजवंशांच्या शैलींचे एक मनोरंजक मिश्रण आहे.

मंदिराच्या मुख्य गाभार्‍यात स्वयंभू लिंग किंवा भगवान शिवाचे स्वतः वाढलेले लिंग आहे. मंदिरात काही मनोरंजक शिल्पे आणि कोरीवकाम देखील आहेत, ज्यात देवी सरस्वती आणि दुर्गा यांचा समावेश आहे. असे म्हटले जाते की मंदिराची रचना अशा प्रकारे केली गेली होती की वर्षातील विशिष्ट दिवशीच सूर्यप्रकाश स्वयंभू लिंगावर पडतो.

यागंती उमा महेश्वराच्या मंदिरात वर्षभर अनेक उत्सव साजरे होतात. येथील सर्वात महत्वाच्या सणांपैकी एक म्हणजे महाशिवरात्री जो मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. या शुभदिनी येथे देशभरातून भाविक दर्शनासाठी येतात. (Temples)

यागंती मंदिरात नंदी वाढण्याचे रहस्य

नंदीला भगवान शिवाचे वाहन मानले जाते आणि शक्ती आणि भक्तीचे प्रतीक म्हणून त्याची पूजा केली जाते. यागंती मंदिरातील नंदीची मूर्ती काळ्या ग्रॅनाइटपासून बनलेली असून ती दक्षिण भारतातील सर्वात मोठ्या मूर्तींपैकी एक असल्याचे म्हटले जाते. ही मूर्ती अंदाजे 15 फूट लांब आणि 9 फूट उंच आहे आणि ती 5,000 वर्षांपासून अस्तित्वात असल्याचे मानले जाते.

यागंतीमध्ये वाढणारी नंदी

या मंदिरातील खास गोष्ट म्हणजे मंदिरात असलेल्या नंदी महाराजांचा आकार दिवसेंदीवस वाढत आहे. सुरुवातीला ही मूर्ती सध्याच्या आकारापेक्षा खूपच लहान होती. अनेक वर्षांपासून ती वाढत आहे. आता या मूर्तीचा आकार इतका वाढलाय की ती मूर्ती मंदिराच्या छताला टेकली आहे.

नंदीची मूर्ती का वाढत आहे?

नंदी महाराजांच्या वाढत्या आकाराबाबत काही सिद्धांत आहेत. काही लोकांचा असा विश्वास आहे की हे त्या क्षेत्रातील चुंबकीय क्षेत्रामुळे किंवा मंत्र आणि प्रार्थनांच्या उच्चारामुळे होणारी तीव्र कंपनांमुळे असे घडत आहे. इतरांचे म्हणणे आहे की भगवान शिवांची या मंदिरावर कृपा आहे त्यामुळे मूर्तीचा आकार वाढत आहे. हा एक चमत्कारच आहे. (Lord Shiva)

नंदी मूर्तीचा आकार वाढवण्याचे शास्त्रीय स्पष्टीकरण

शास्त्रज्ञ आणि संशोधकांनी नंदीच्या मूर्तीचा अभ्यास केला आणि काही निष्कर्ष काढले. त्यांच्या म्हणण्यानुसार नंदी मूर्तीचा आकार वाढत नाही, तर प्रत्यक्षात ती मंदिराची रचना आहे जी जमिनीत बुडत आहे. या बुडण्याच्या हालचालीमुळे मूर्ती मूळ आकारापेक्षा मोठी दिसते.

वैज्ञानिक स्पष्टीकरण असूनही, भक्तांचा असा विश्वास आहे की मूर्तीची वाढ भगवान शंकराच्या आशीर्वादामुळे होते. ते आपली प्रार्थना करण्यासाठी आणि भगवान शिव आणि नंदीचा आशीर्वाद घेण्यासाठी दूरदूरहून येतात. हे मंदिर पर्यटकांना आणि अभ्यागतांना देखील आकर्षित करते जे नंदीच्या वाढत्या मूर्तीच्या अद्वितीय घटनेचे साक्षीदार होण्यास उत्सुक आहेत.