Business Success Story : ‘में जिंदगी का साथ निभाता चला गया, हर फिक्र को धुए मे उडाता गया’ तुम्हालाही हे गाणं गुणगुणावस वाटलं ना? पण हे गाणं एका तरूणाने खरंच मनावर घेतलं आणि त्याने धुम्रपानामुळे तयार होणाऱ्या कचऱ्याची चिंता मिटवली. होय, नोएडात राहणाऱ्या एका तरूणाने सिगरेटाच्या थोटकांपासून अनेक वस्तू तयार केल्या आहेत. या तरूणाच्या जिद्दीची कहानी आज आपण जाणून घेऊयात.

आपल्या देशात धुम्रपान करणाऱ्यांची मोठी संख्या आहे. धुम्रपानाने जीव जातो, गंभीर आजार होऊ शकतात हे सांगूनही लोकांना पटत नाही. ते व्यसनांच्या आहारी जातात आणि वेळ निघून गेल्यावर पश्चाताप करत बसतात. पण त्या लोकांच्या व्यसनांमुळे तयार होणारा कचरा इतर आजार पसरवतो. त्या कचऱ्याची विल्हेवाट लागत नाही. ती लावली जात नाही. (Success Story : business success story in marathi cigarette butt recycle company success story)

कचरा गोळा करणाऱ्या गाड्या तो कचरा मोठ्या डंपिंग ग्राऊंडवर किंवा कचरा डेपोत आणून टाकतात. पण जेव्हा इतर कचऱ्यासोबत सिगारेटचे थोटकेही जाळले जातात तेव्हा मोठ्या प्रमाणात त्याचा त्रास होता. पर्यावरणासाठीही किती धोकादायक आहे ही गोष्ट.

याचाच विचार करून नोएडात राहणाऱ्या नमन गुप्ता यांने ही समस्या केवळ समजून घेतली नाही तर त्यावर उपायही शोधून काढला. दिल्ली विद्यापीठातून पदवी घेत असतानाच त्याने भविष्यात असं काहीतरी करू या विचाराने हा तरूण झपाटलेला होता. (Success Story)

भारतात दरवर्षी सुमारे 10 हजार कोटी म्हणजे 100 अब्ज सिगारेटचे बट्टे फेकले जातात. ज्याचे वजन 26000 टनांपेक्षा जास्त आहे. इतकंच नाही तर दिसणाऱ्या या छोट्याशा बुटामुळे पर्यावरणालाही मोठा धोका आहे, पण त्याबद्दल फार कमी लोकांना माहिती आहे.

दरवर्षी 26 कोटी लोक सिगारेट ओढतात

WHO ने दिलेल्या माहितीनुसार देशात 26 कोटी 70 लाख लोक सिगारेट ओढतात. एक व्यक्ती दररोज 8 सिगारेट वापरते. म्हणजेच देशात दररोज 218 कोटींहून अधिक सिगारेट वापरल्या जातात. एका सिगारेटच्या बुटाचे वजन 0.2 ग्रॅम आहे. म्हणजे देशात दररोज 4 लाख 37 हजार 880 किलो सिगारेटचे बट घाणीच्या स्वरूपात जमा होत आहेत. (Smoking)

आता तुम्हीच विचार करा की, सिगारेटचे थोटके देशात किती कचरा पसरवत आहे. नमन गुप्ता सध्या दररोज फक्त 1000 किलो सिगारेटचे बट रिसायकल करू शकतात. म्हणजेच देशात दररोज फेकल्या जाणार्‍या सिगारेटच्या बुटांपैकी केवळ 0.22 टक्के रिसायकल होत आहेत.

तर लाखो रूपये मिळतील

पैशांचा विचार केला तर, एका सिगारेटची सरासरी किंमत 10-11 रुपये आहे. अशा प्रकारे तुम्ही एका वर्षात सिगारेटवर सुमारे 30 हजार रुपये खर्च करता. जर तुम्ही दरवर्षी 30 हजार रुपये सतत 10 वर्षे गुंतवले आणि त्यावर तुम्हाला दरवर्षी 8 टक्के परतावा मिळत असेल तर 10 वर्षांत तुमची 3 लाखांची गुंतवणूक 4 लाख 70 पर्यंत वाढेल.

सिगारेटच्या बटापासून तंबाखू वेगळे करून कंपोस्ट तयार केले जात आहे, कागद पुन्हा वापरण्यायोग्य बनविला जात आहे. गाळणीतून कापूस वेचून खेळणी, उशी यासारख्या वस्तू बनवल्या जात आहेत. उत्पादनाचा पुनर्वापर करण्याचा यापेक्षा चांगला मार्ग असू शकत नाही.

नोएडातील एका व्यावसायिकाने सिगारेटच्या बटांचा पुनर्वापर करून घाण दूर करण्याचा प्रयत्न तर केलाच, पण तो अनेकांना रोजगारही देत आहे. एक कल्पना तुमचे आयुष्य बदलू शकते, म्हणजेच एक कल्पना तुमचे आयुष्य बदलू शकते आणि नमन गुप्ताने असेच काहीसे केले.

भारतात सिगारेटच्या बटांचे पुनर्वापर करण्यासाठी फार कमी प्रयत्न केले गेले आहेत. 2018 पर्यंत सिगारेटच्या कचऱ्यासाठी काम करणारी एकही कंपनी आपल्या देशात नव्हती. नोएडाच्या नमन गुप्ता यांनी ही समस्या केवळ समजून घेतली नाही तर त्यावर शाश्वत उपायही शोधून काढला. दिल्ली विद्यापीठातून पदवी घेत असतानाच नमनने सिगारेटच्या कचऱ्याच्या समस्येवर काम करण्याचा निर्णय घेतला.

देशातील पहिली सिगारेट बट रीसायकल कंपनी

सिगारेटच्या कचऱ्याचा पुनर्वापर करणारी ती देशातील पहिली कंपनी ठरली. हळुहळू त्याने रॅग वेचकांना त्याच्याशी जोडायला सुरुवात केली. रिसायकलिंगच्या विविध तंत्रांवरही त्यांनी खूप संशोधन केले. त्यांच्या प्रयत्नांचे फळ म्हणजे आज ते देशभरातील 2000 हून अधिक कचरा वेचकांशी जवळून काम करत आहेत.

आमच्या कंपनीने आजवर 200 कोटी सिगारेटच्या थोटक्यांचा पुनर्वापर करून 5000 कोटी लिटर पाणी दूषित होण्यापासून वाचवले आहे. त्यांची कंपनी सिगारेटचे बुटके कंपोस्ट, हँडमेड पेपर, खेळणी आणि कुशन फिलिंगमध्ये रिसायकल करते, असे नमनने सांगितले.