Valentine Day 2024 : आजपासून आपण प्रेमाचा आठवडा साजरा करणार आहोत. रोज डेपासून सुरू झालेला हा आठवडा व्हॅलेंटाईन डेपर्यंत साजरा केला जातो. या सात दिवसात आपण आपल्या देशातील काही अशी ठिकाणं पाहणार आहोत. ज्यांला प्रेमाचे प्रतिक म्हणून ओळखले जाते. प्रेमासाठी बांधलेल्या वास्तू, प्रेमाची साक्ष देणारे महाल, राजवाडे अशा अनेक ऐतिहासिक वास्तू आपल्या भारतात आहेत.

आज आपण भारताची शान असलेल्या एका वास्तूबद्दल जाणून घेणार आहोत. जे कोणाच्या तरी प्रेमाचे प्रतिक आहे अन् प्रेमाचे उदाहरण देताना याची चर्चा होतेच. तर आपण बोलतोय देशाची राजधानी असलेल्या आग्रा यमुना नदीच्या तिरावर असलेल्या ताज महालबद्दल. ज्याला ‘दिवान इ खास इ ख़ुसर’ म्हणूनही ओळखले जाते.

आग्रा हे भारताच्या उत्तर प्रदेश राज्यातील एक प्रसिद्ध शहर आहे.  हे शहर ऐतिहासिक संस्कृती आणि प्रमुख पर्यटन स्थळांसाठी प्रसिद्ध आहे.  मुघल सम्राट अकबर आणि त्याचे सम्राट जहांगीर आणि शाहजहान यांच्या काळात आग्रा ही मुघल साम्राज्याची राजधानी होती. 

मुघल सम्राट शाहजहान यांचे त्यांची पत्नी मुमताजवर खूप प्रेम होते. त्यांची प्रेमकथा कशी होती हे जाणून घेऊयात.

असं म्हणतात की, मुमताज अन् शहाजहान यांची पहिली भेट मीना बाजारमध्ये झाली होती. त्यावेळी सर्वत्र नवरोज साजरा केला जात होता. मीना बाजार सजला होता. दागिने, मसाले, कपड्यांसह अनेक वस्तू महिला बाजारात विकत होत्या. 

मीना बाजार हा एक असा परिसर होता जिथे केवळ राजघराण्यातील लोकच प्रवेश करू शकत होते, त्यामुळे महिला नकाब घातल्याशिवाय बाजारात उपस्थित होत्या.

शाहजहान आणि मुमताज महल यांची मीना बाजारात भेट झाली, जरी त्यावेळी त्याला सम्राट शाहजहानची पदवी मिळाली नव्हती. त्यामुळे राजपुत्र खुर्रम म्हणून ओळखले जायचे. खुर्रम मीना मार्केटमधून जात असताना त्याची नजर मौल्यवान दगड आणि रेशमी कपडे विकणाऱ्या मुलीवर पडली. 

ती कपडे अगदी व्यवस्थित दुमडून एका बाजूला ठेवत होती. ज्या क्षणी राजपुत्र शहाजहान यांनी तिला पहिल्यांदा पाहिलं त्याच क्षणी ते तिच्या प्रेमात पडले. शाहजहान हा भारतातील पाचवा मुघल सम्राट होता आणि मुमताज महल त्याची सर्वांत आवडती पत्नी होती. त्यांना 14 मुलं होती. मुमताज महलनं सर्व लष्करी मोहिमांमध्ये शाहजहानची साथ दिली.

ताजमहालचे सौंदर्य त्याच्या विस्तृत समाधीमध्ये तसेच त्याची वास्तुशिल्प भव्यता आणि सुंदर कोरीवकाम यात दडलेले आहे.  ही उच्च कलेची एक अद्वितीय उपलब्धी आहे आणि ती संस्कृती, ऐतिहासिकता आणि प्रेमाचे प्रतीक मानली जाते.

त्यांच्या 14 व्या मुलाच्या जन्मावेळी मुमताज महलचा मृत्यू झाला. पत्नीच्या मृत्यूनंतर शाहजहान मानसिकदृष्ट्या पूर्ण खचून गेला होता. तिच्यावरील प्रेमाचं प्रतीक म्हणून, त्यानं ताजमहाल बांधण्याचा निर्णय घेतला. हाच ऐतिहासिक ताज महाल प्रेमाचं सर्वांत मोठं प्रतीक मानला जातो.

ताजमहाल बांधण्यासाठी तब्बल 22 वर्षे लागली.  1632 मध्ये बांधकाम सुरू झाले आणि 1653 मध्ये पूर्ण झाले.  या दरम्यान, सुमारे 20,000 मजूर, कारागीर, वास्तुविशारद आणि कारागीर यांनी योगदान दिले.  हे खूप परिश्रमपूर्वक आणि परिश्रमपूर्वक दीर्घ कालावधीत बांधले गेले आहे ज्यामुळे ते एक परिपूर्ण वास्तुशिल्प उत्कृष्ट नमुना बनते.

ताजमहालचे सौंदर्य वास्तुशिल्प भव्यता आणि सुंदर कोरीवकाम यात दडलेले आहे.  ही उच्च कलेची एक अद्वितीय उपलब्धी आहे आणि ती संस्कृती, ऐतिहासिकता आणि प्रेमाचे प्रतीक मानली जाते.

ताजमहाल हा मोगल स्थापत्यकलेचा उत्कृष्ट नमुना आहे. त्याची आर्किटेक्चरल शैली पर्शियन, ओट्टोमन, भारतीय आणि इस्लामिक आर्किटेक्चरच्या घटकांची एक अनोखी संमिश्रता आहे. १९८३ मध्ये ताजमहाल युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ बनले. हे जागतिक वारसामध्ये प्राप्त झालेल्या सर्वोत्कृष्ट मानवी कार्यांपैकी एक म्हणून वर्णन केले गेले आहे.

ताजमहाल हा देखील इस्लामिक 'आर्ट ऑफ इंडिया' चा रत्नजडित घोषित करण्यात आला आहे. त्याचे पांढरे घुमट आणि टाइल संगमरवरीने आकारात झाकलेले आहेत. संरक्षित संगमरवरी ब्लॉक्स्च्या मोठ्या थरांनी बनविलेल्या इमारतींप्रमाणे बनविलेले नाहीत. मध्यभागी बांधलेली समाधी त्याच्या स्थापत्य श्रेष्ठतेमध्ये सौंदर्याचा अद्भूत चमत्कार दर्शवते.