अंकलखोप : आभाळाकडे डोळे लावून बसलेल्या शेतकऱ्यांना पाऊस (Monsoon) येणार असल्याची वर्दी पक्ष्यांकडून मिळते. ‘कुळीव, कुळीव’ म्हणणारी कोकिळा, ‘पेरते व्हा,’ अशी साद घालणारा पावशा, हे नेहमीच पावसाच्या आगमनाच्या पार्श्‍वभूमीवर शेतकऱ्यांना सज्ज ठेवत असतात.

तसाच आणखी एक पाहुणा उशिरा का होईना थेट आफ्रिकेतून (Africa) पावसाचा सांगावा घेऊन कृष्णा नदीकाठावर दाखल झाला. काळ्या-पांढऱ्या चातकाच्या डोक्यावर एखाद्या राजकुमाराच्या डोक्यावर शोभावा असा काळा तुरा असतो. त्याचा साळुंकीएवढा आकार, लांब शेपूट, शरीराचा वरील सर्व भाग काळ्या रंगाचा असतो.

हनुवटी, मान व पोटाचा भाग पांढरा असतो. पंखांवर रुंद पांढरा पट्टा असल्यामुळे उडतानाही हा पक्षी सहज ओळखता येतो. शेपटीतील पिसांची टोके पांढरी असतात. डोळे तांबडे तपकिरी, चोच काळी व पाय काळसर निळे असतात. ते एकेकटे किंवा यांची जोडी असते. चातक (Chatak Bird) सध्या पलूस तालुक्यातील कृष्णा नदीकाठी दाखल झाला आहे.

कोकिळा, पावशा, कारुण्य कोकिळा, बुलबुल, रॉबीन या गाणाऱ्या पक्ष्यांसमवेत चातकाच्या सुरांची रानमैफल ‘कृष्णा’काठावर रंगत आहे. आमणापूर येथील नागोबा कट्टा परिसरात काल (रविवारी) दोन चातक पाहायला मिळाल्याची माहिती पक्षिप्रेमी संदीप नाझरे यांनी दिली. चातकाची विण जूनपासून ऑगस्टपर्यंत होते. मीलन काळात हे पक्षी खूप गोंगाट करतात. कोकिळेप्रमाणे याही पक्ष्यात भ्रूण परजीविता दिसून येते.

मादी आपली अंडी छोट्या सातभाईच्या घरट्यात घालते. सातभाई हा लहान पक्षी असल्यामुळे भिऊन घरट्यातून पळून जातो. काही आडकाठी न येता तिला सातभाईच्या घरट्यात अंडी घालता येतात. अंड्याचा रंग सातभाईच्या अंड्याप्रमाणेच आकाशी असतो. सप्टेंबरच्या सुमारास सातभाईची पिले अंड्यांतून बाहेर येतात. त्यातच चातकाचे पिल्लू असते. चातकाचे पिल्लू तपकिरी रंगाचे असून त्याच्या पंखांवर पिवळसर आडवा पट्टा असतो.

मुक्काम जून ते सप्टेंबर

चातकाचा मुक्काम जून ते सप्टेंबर म्हणजे संपूर्ण पावसाळ्यात राहणार आहे. २०१९ ला १ जून, २०२० ला ५ जून, २०२१ ला १५ मे, २०२२ ला १३ जून तर यंदा उशिरा का होईना ११ जूनला चातक पक्ष्याची नोंद कृष्णा नदीकाठावर झाली आहे.