मोशी - पर्यावरणाचे रक्षण आणि जतन करण्याचा संदेश देत ‘सेव्ह वॉटर... सेव्ह नेचर’ हे ब्रीद घेऊन मोशीतील पर्यावरणप्रेमी मदन भंडारी यांनी कोल्हापूरच्या चार मित्रांसह मोटारीने २० देशांचा प्रवास केला. मोशीपासून लंडनपर्यंतच्या प्रवासात त्यांनी ७० दिवसांत १९ हजार किलोमीटर इतके अंतर पार केले.

भंडारी यांच्यासमवेत त्यांचे मित्र हेमंत शहा, प्रताप कोंडेकर आणि सुधीर बोरा यांनी मोटारीने लंडनपर्यंत प्रवास केला. या प्रवासात परदेशातील कचऱ्याचे नियोजन, पाण्याचा योग्य वापर, पर्यावरणपूरक उपक्रमांची माहिती घेत प्रवासात भेट दिलेल्या २० देशांतील नागरिकांमध्ये पर्यावरण वाचवण्याबाबत जागृती केली.

भटकंतीतील अनुभव सांगताना भंडारी म्हणाले, ‘१५ एप्रिल ते २२ जून या कालावधीत मोशी, कोल्हापूर येथून लंडनपर्यंत हा प्रवास आम्ही मोटारीमधून केला. प्रवासाला निघण्यापूर्वी सहा महिन्यांपासून मार्गातील विविध देशांचे वाहतुकीचे नियम, प्रासंगिक वाहन परवाने, विमा याची पूर्वतयारी केली.

भाषिक अडचण येऊ नये यासाठी दुभाषकाचीही मदत घेण्यात आली. विविध गोष्टींची पूर्वतयारी केल्यामुळे प्रवासात कोणतीही अडचण आली नाही. मोशी, कोल्हापूर ते लंडन हा प्रवास करत असताना मार्ग निश्चित करणे हे मोठे आव्हान होते.’

भंडारी आणि त्यांच्या मित्रांनी नेपाळ, तुर्कस्तान, रशिया, बल्गेरिया, सर्बिया, हंगेरी, बेल्जियममार्गे लंडन गाठले. या प्रवासात जिथे पाण्याची टंचाई आहे; त्या शहरांमधील पुरातन तंत्रप्रणालीच्या माध्यमातून पाण्याची मुबलकता वाढवली जात असल्याचे त्यांना दिसून आले. या प्रवासात परदेशातील शेतीतंत्राचा अभ्यास त्यांना जवळून करता आला. पाण्याचा वापर आणि नियोजन, कचऱ्याचे वर्गीकरण, वाहतुकीचे नियम, ध्वनी प्रदूषणाबाबत जागरूकता याविषयी त्यांना चांगले अनुभव आले.

विदेशातील प्रवासाअंतर्गत भेट दिलेल्या देशांतील स्थानिक लोकांशी संवाद साधताना पर्यावरणाशी ते कशा रीतीने जोडले आहेत हे आम्हाला जाणून घेता आले. तसेच तंत्रज्ञानाचा वापर करून जगभरात पर्यावरण संवर्धन कसे केले जाते? हे देखील समजले.

- मोहन भंडारी, पर्यावरणप्रेमी