Indian Rupee History: आज व्यवहारासाठी रुपयाचा वापर मोठ्या प्रमाणावत केला जातो, पण कधीतरी तुम्हाला प्रश्न पडला असेल की भारतीय चलनाचे नाव रुपया का ठेवले गेले. चला जाणून घेऊया.

'रुपया' हा शब्द संस्कृत शब्द रुप्यकम या शब्दापासून बनला आहे, ज्याचा अर्थ चांदीचे नाणे असा होतो. शेरशाह सुरीने भारतात प्रथमच रुपया जारी केला. आज ते केंद्रीय बँक RBI द्वारे जारी केले जाते. आज आपण रुपयाच्या स्थापनेपासून आतापर्यंतचा इतिहास जाणून घेऊ.

1540-45

शेरशाह सूरीने प्रथमच रुपया चांदीचे नाणे म्हणून जारी केले. यानंतर मुघल, मराठा आणि ब्रिटीश काळातही असाच वापर होत राहिला.

1770-1832

सुरुवातीला कागदी रुपये बँक ऑफ हिंदुस्तान द्वारे 1770-1832 दरम्यान जारी केले गेले (1773-75 जनरल बँक ऑफ अँड बिहार आणि 1784-91 बँक ऑफ बंगालद्वारे).

1 एप्रिल 1935

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाची स्थापना झाली.

जानेवारी 1938

5 रुपयांची पहिली नोट रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने जारी केली होती.

फेब्रुवारी-जून 1938

यादरम्यान मध्यवर्ती बँकेकडून 10, 100, 1000 आणि 10,000 रुपयांच्या नोटा जारी करण्यात आल्या.

ऑगस्ट 1940

एक रुपयाची नोट पुन्हा जारी केली गेली. 30 नोव्हेंबर 1917 रोजी पहिल्यांदा एक रुपयाची नोट जारी करण्यात आली होती.

मार्च 1943

या वर्षी दोन रुपयांची नोट जारी करण्यात आली.

1950

स्वतंत्र भारतात पहिल्यांदाच रुपया रिझर्व्ह बँकेने जारी केला.

1953

भारतीय चलनात पहिल्यांदाच हिंदीमध्ये रुपया हा शब्द कोरण्यात आला होता, जो 1954 मध्ये रुपयामध्ये बदलला गेला.

1954

उच्च मूल्याच्या नोटा (रु. 1,000, रु. 5,000 आणि रु. 10,000) जारी करण्यात आल्या.

1957

प्रथमच एक रुपया 100 पैशांमध्ये विभागला गेला.

1957-67

यादरम्यान एक, दोन, तीन, पाच आणि दहा पैशांची अॅल्युमिनियमची नाणी बाजारात आली.

1980

यावर्षी नवीन नोटा जारी करण्यात आल्या. 1 रुपयांच्या नोटेवर तेलाची अंगठी, 2 रुपयांच्या नोटेवर आर्यभट्ट, 5 रुपयांच्या नोटेवर कृषी यांत्रिकीकरण, 10 रुपयांच्या नोटेवर मोर आणि 20 रुपयांच्या नोटेवर कोणार्क व्हील होते.

ऑक्टोबर 1987

500 रुपयांची नोट जारी करण्यात आली.

1988

10, 25 आणि 50 पैशांची स्टेनलेस स्टीलची नाणी बाजारात आली.

1992

स्टेनलेस स्टीलमध्ये 1 आणि 5 रुपयांची नाणी बाजारात आली.

1996

महात्मा गांधींचे चित्र असलेल्या भारतीय नोटा जारी करण्यात आल्या. यामध्ये 10 रुपयांपासून 500 रुपयांपर्यंतच्या नोटांचा समावेश होता.

2005-08

50 पैसे, एक रुपया, दोन रुपये आणि पाच रुपयांची नवीन नाणी जारी करण्यात आली.

2009

500 रुपयांच्या नोटांची छपाई पुन्हा सुरू झाली.

जुलै 2010

रुपयाचे नवीन चिन्ह 'रु' सादर करण्यात आले.

2011

यावर्षी 25 पैशांची नाणी आणि त्याखालील सर्व पैशांची नाणी नोटाबंदी करण्यात आली. 50 पैशांची नाणी आणि 1 रुपये, 2, 5 आणि 10 रुपयांच्या नोटांची नवीन मालिका नवीन रुपया चिन्हासह सादर करण्यात आली.

2012

2012 मध्ये, महात्मा गांधी मालिकेतील सर्व नोटा (10 रु, 20 रु, 50 रु. 100 रु, 500 आणि 1,000 रु) नवीन 'रु' चिन्हासह पुनर्मुद्रित करण्यात आल्या.

नोव्हेंबर 2016

500 आणि 1,000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करण्यात आल्या. यानंतर 200, 500 आणि 2,000 रुपयांच्या नव्या नोटा चलनात आल्या.