- शिवानी शेळके

Income Tax Return (ITR) filing 2024: जुलै महिना अर्धा संपला आहे सगळ्यांची टॅक्स भरण्याची लगबग चालू आहे. आयटीआर भरताना कोणता फॉर्म निवडावा याबाबत अनेकांना प्रश्न पडत असतात. आयटीआर भरणे सगळ्यांसाठी कायदेशीर आहे.

आयटीआरचे फॉर्म बिजनेस किंवा आपल्या उत्पन्नानुसार वेगवेगळे असतात. वैयक्तिक, कंपनी, पार्टनरशिप फर्म यानुसार आयटीआर फॉर्म वेगवेगळे असतात. इन्कम टॅक्स डिपार्टमेंट कडून काही फॉर्म ठरवून दिले आहेत यात ITR-1, ITR 2, ITR-3, ITR-4, ITR-5, ITR-6, ITR-7 यांचा समावेश आहे.

ITR 1 कोण फाईल करू शकतो?

• जे उत्पन्न पगार किंवा पेन्शन द्वारे मिळते

• उत्पन्न जे पगार किंवा बिजनेस, पेन्शनद्वारे, गेमींग, लॉटरी, हॉर्स रेस याद्वारे कमवले जाते

• उत्पन्न जे शेतीद्वारे कमवले जाते (5000 रुपयांपर्यंतचे कृषी उत्पन्न)

• वैयक्तिक उत्पन्न 50 लाखापेक्षा जास्त असू नये

ITR-2 कोण फाईल करू शकतो?

• उत्पन्न जे पगार किंवा पेन्शनद्वारे असेल

• उत्पन्न जे घर मालमत्ते पासून कमवले जाते

• उत्पन्न जे लॉटरी, गेमींग, हॉर्स रेस द्वारे कमवले जाते

• अनलिस्टेड ईक्वीटी शेअर्समधून मिळालेले उत्पन्न (एका आर्थिक वर्षात गुंतवलेले असेल)

• व्यक्ती जो डायरेक्टर असेल कंपनीचा

• व्यक्ती जो रेसिडेंट किंवा नॉन रेसिडेंट असेल

• शेती व्यवसायतून मिळालेले उत्पन्न 5000 हजार रुपयांपेक्षा जास्त असेल

ITR 3 कोण भरू शकतात ?

• रेसिडेंट किंवा नॉन रेसिडेंट

• व्यक्ती जो डायरेक्टर आहे कंपनीचा

• व्यक्ती ज्यांची अनलिस्टेड इक्वीटी शेअर्समध्ये गुंतवणुक आहे

• उत्पन्न जे घर मालमत्ते पासून कमवले असेल

• एकूण उत्पन्न 50 लाखांपेक्षा जास्त आहे

• विदेशी मालमत्तेतून कमवलेले उत्पन्न

• जे व्यक्ती ITR-1, ITR-2 ITR-4 मध्ये आयकर भरण्यासाठी पात्र नाहीत ते हा फॉर्म भरु शकतात

ITR 4 कोण भरू शकतात?

• व्यक्ती जो भारतीय आहे आणि हिंदू अविभक्त कुटुंबात राहतो

• पार्टनरशिप फर्म ज्यांचे उत्पन्न प्रोफेशन किंवा व्यवसायद्वारे आहे उत्पन्न 50 लाखांपेक्षा जास्त नसावे

• उत्पन्न पगार किंवा पेन्शनद्वारे कमवले असेल

• उत्पन्न जे इतर सोर्सद्वारे असेल

ITR 5 कोण भरू शकतात?

• गुंतवणूक करणारे

• व्यवसाय करणारे

• मालमत्ता जी दिवाळखोर असेल किंवा वारलेल्या व्यक्तीची असेल

ITR 6 आणि ITR 7 कोण भरू शकतात?

ज्या कंपन्यांना आयकर कायद्याच्या कलम 11 अंतर्गत सूट मिळत नाही, त्यांच्यासाठी आयटीआर फॉर्म 6 आवश्यक आहे. ज्या कंपन्या आणि व्यक्तींना कलम 139(4A) किंवा कलम 139(4B) किंवा कलम 139(4C) किंवा कलम 139(4D) अंतर्गत रिटर्न भरायचे आहे त्यांना ITR फॉर्म 7 भरणे आवश्यक आहे.

(लेखिका राईज अँड शाईन मालमत्ता व्यवस्थापन कंपनीत कार्यरत आहेत)