Bank Deposit Growth: बँकांमधील ठेवींची वाढ काही काळापासून कमी होत आहे. आरबीआयचे गव्हर्नर शक्तीकांत दास यांनीही याबाबत इशारा दिला आहे. अलीकडेच देशातील सर्वात मोठी खासगी बँक एचडीएफसीनेही कर्जाऐवजी बचतीवर भर देण्याचा निर्णय घेतला आहे.

रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर म्हणाले की, ठेवींची वाढ ही काही काळापासून कर्ज वाढीच्या मागे आहे. यामुळे बँकांच्या संरचनात्मक तरलतेचा प्रश्न समोर येऊ शकतो. ग्राहकांनी बँक ठेवी आणि इतर गुंतवणुकीऐवजी म्युच्युअल फंडांवर अधिक लक्ष केंद्रित केल्यामुळे हा बदल झाल्याचेही दास म्हणाले.

पूर्वी बहुतेक लोक फक्त बँकांमध्येच पैसे ठेवत असत. पण आता ते आपली बचत वेगवेगळ्या ठिकाणी गुंतवत आहेत. म्युच्युअल फंड, इन्शुरन्स आणि पेन्शन फंड या स्वरूपात गुंतवणुकीचे पर्याय पूर्वीच्या तुलनेत वाढले आहेत. त्यामुळे बँकांकडे असलेल्या ठेवींमध्ये सातत्याने घट होत असल्याने अडचणी येत आहेत.

रोखीचे व्यवस्थापन करण्यातही अडचण

फायनान्शियल एक्स्प्रेसच्या एका कार्यक्रमादरम्यान शक्तीकांता दास यांनी चिंता व्यक्त केली की, बँकांमधील ठेवी पाहिजे तितक्या वेगाने वाढत नाहीत. ते म्हणाले की चालू आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या तिमाहीत, बँक कर्जामध्ये 14% वाढीच्या तुलनेत, बँक ठेवी केवळ 10.6% दराने वाढल्या आहेत.

चढ-उतार हाताळण्यासाठी यंत्रणा आवश्यक

रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर म्हणाले की, अमेरिका आणि युरोपमधील बँकिंग संकटामुळे हे उघड झाले आहे की बँकांना तरलता व्यवस्थापित करण्यासाठी आणि व्याजदरातील चढउतार हाताळण्यासाठी मजबूत यंत्रणांची आवश्यकता आहे.

त्यामुळे, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) बँकांसाठी लिक्विडिटी कव्हरेज रेशो नियमांवर पुनर्विचार करत आहे जेणेकरून कोणतीही समस्या टाळता येईल. डिजिटल व्यवहार वाढल्याने बँकांनाही सायबर सुरक्षेची काळजी घ्यावी लागेल, असेही दास म्हणाले.

ते म्हणाले, ऑनलाइन फसवणूक झपाट्याने वाढत आहे. फसवणूक करणारे 'म्युल बँक खाते' मोठ्या प्रमाणात वापरत आहेत. ही अशी खाती आहेत जी फसवणूकदार उघडतात आणि नंतर फसवणूक करून कमावलेले पैसे त्यात जमा करतात.

हे खाते उघडणाऱ्या व्यक्तीच्या संमतीने किंवा त्याशिवाय होऊ शकते. दास म्हणतात की अशा खात्यांमुळे बँकांचे आर्थिक नुकसान तर होतेच शिवाय त्यांच्या कामकाजात समस्या निर्माण होतात आणि त्यांच्या प्रतिष्ठेवरही परिणाम होतो.