IIT Laundrywala: Uclean स्टार्टअपचे संस्थापक अरुणाभ सिन्हा यांनी आयआयटी मुंबईतून शिक्षण घेतल्यानंतर लोकांचे घाणेरडे कपडे धुवून कराेडो रुपये कमावले आहेत. ज्यांनी आपली 1 कोटी पॅकेजची नोकरी सोडून जानेवारी 2017 मध्ये लॉन्ड्री व्यवसाय सुरू केला.
गेल्या 6.5 वर्षांत शून्यापासून सुरू झालेल्या या स्टार्टअपची उलाढाल आज 100 कोटी रुपयांवर गेली आहे. आर्थिक वर्ष 2023 मध्ये कंपनीची एकूण विक्री सुमारे 100 कोटी रुपये झाली आहे.
लॉन्ड्री व्यवसाय कसा सुरु झाला?
अरुणाभ सिन्हा सांगतात की Uclean हा त्यांचा पहिला स्टार्टअप नाही. यापूर्वी त्यांनी फ्रँग्लोबल नावाचा स्टार्टअप सुरू केला होता, ज्याद्वारे ते आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांना भारतीय बाजारपेठेत आणायचे. त्यासाठी पूर्वी ते कंपन्यांना मदत करत असे.
अरुणाभ कंपन्यांना भारतीय बाजारपेठ कशी आहे, इथली स्पर्धा काय आहे आणि इथली किंमत कशी आहे हे सांगायचा. त्यानंतर ते भारतातील योग्य बिजनेस जोडीदाराशी त्यांची ओळख करुन द्यायचे.
ज्या काही कंपन्या भारतात यायच्या, त्या फ्रँचायझी मॉडेलवर काम करायच्या. अरुणाभ कंपन्यांना भारतात मास्टर फ्रँचायझी पार्टनर बनवत असे. यानंतर ब्रँड्स त्याला या संपूर्ण कामासाठी फी देत असत.
हे स्टार्टअप सुरू केल्यानंतर, अरुणाभ 2010 पासून दक्षिण पूर्व आशियामध्ये खूप सक्रिय होण्यास सुरुवात केली. ते इंडोनेशिया, मलेशिया आणि फिलिपाइन्सला सतत भेट देत असे. तिथली संस्कृती, खाण्यापिण्याची पद्धत आणि राहणीमानही भारतासारखेच होते.
त्या वेळी अरुणाभने तिथे कपडे धुण्याचा व्यवसाय कसा बदलत चालला आहे हे पाहिले. अरुणाभ सांगतात की, पूर्वी फक्त धोबी संस्कृती होती, कपडे धुणाऱ्या लोकांना तिथेही धोबी म्हणत.
2010 पासून तेथे परिवर्तन झाले आणि लहान लॉन्ड्री स्टोअर्स सुरू झाल्या. अरुणाभ हे सर्व बदल पाहत होते. 2015 मध्ये, त्याच्या गुंतवणूकदारांनी कंपनी विकत घेतली आणि त्याने त्याच्या स्टार्टअप Franglobal मधून एक्झिट घेतली.
स्टार्टअपमधून एक्झिट घेतली, नोकरी करायला सुरुवात केली
स्टार्टअप विकल्यानंतर, अरुणाभ ट्रीबो हॉटेल्सचे उत्तर भारतातील व्यवसाय प्रमुख बनले आणि कंपनीचे सर्व कामकाज पाहत होते. इथे ते 2-3 स्टार हॉटेल्समध्ये काम करायचे.
त्यांना मार्केटिंगमध्ये मदत करायची, विक्रीत मदत करायची आणि ही हॉटेल्स ग्राहकांना चांगली सेवा देतील अशी अपेक्षा ठेवायची.
जेव्हा ट्रीबो हॉटेल्स वाढू लागली, तेव्हा असे दिसून आले की 60 टक्के तक्रारी या लॉन्ड्रीशी संबंधित होत्या. कधी बेडशीट घाण असल्याची तक्रार असते तर कधी टॉवेल अस्वच्छ असल्याची तक्रार असते. हे सर्व पाहून अरुणाभने यावर उपाय शोधण्याचा विचार केला आणि मार्केटचा अभ्यास सुरू केला.
त्यानंतर कळले की हा 35-40 अब्ज डॉलर्सचा उद्योग आहे, परंतु तो पूर्णपणे असंघटित आहे. अशा परिस्थितीत त्यांनी एक मोठी संधी पाहिली आणि सुमारे 15 महिन्यांच्या नोकरीनंतर ट्रीबो हॉटेल्सचा निरोप घेतला. त्यांनी नोकरी सोडली, त्यावेळी त्यांचे पॅकेज सुमारे एक कोटी रुपये होते.
1 कोटीची नोकरी सोडली, स्वतःचा लाँड्री व्यवसाय सुरू केला
मार्केटमधील संधी पाहून अरुणाभ यांनी स्वत:चा लाँड्री व्यवसाय Uclean सुरू केला. त्यांची पत्नी गुंजन सिन्हा यांनी त्यांना यामध्ये मदत केली आणि त्या कंपनीच्या सह-संस्थापक झाल्या. कंपनीने आपले पहिले स्टोअर वसंत कुंज, दिल्ली येथे उघडले, जे आजही तेथे आहे.
ते सुरू झाल्यावर मदर डेअरीच्या बूथजवळ हे स्टोअर उघडण्यात आले, जेणेकरून अधिकाधिक लोकांना ते पाहता येईल. कंपनीने आपल्या स्टोअरमध्ये काचेचा दरवाजा बसवला, ज्याच्या आत मोठ्या लाँड्री मशीन दिसत होत्या.
उत्सुकतेपोटी, बरेच लोक मशीन पाहण्यासाठी स्टोअरला भेट देऊ लागले आणि नंतर हळूहळू ऑर्डर येऊ लागल्या. पैसे कमी होते म्हणून त्याने काचेचा दरवाजा लावला आणि त्यावर जाहिरातही केली नाही.
पण पारदर्शक काच असल्याने लोक मशीन बघायला गेले आणि मग हळूहळू दुकानात येऊ लागले. यानंतर अरुणाभने प्रत्येक दुकान असे बनवायला सुरुवात केली, यामुळे लोकांना त्याच्या व्यवसायाची माहिती होऊ लागली.
कंपनी कशी काम करते?
Uclean मध्ये अॅप, वेबसाइट आणि कॉल सेंटर आहे जिथून तुम्ही तुमची ऑर्डर देऊ शकता. व्हॉट्सअॅपवर एक चॅटबॉटही बनवण्यात आला आहे, ज्याद्वारे ऑर्डर देता येईल. ऑर्डर दिल्यानंतर, एक डिलिव्हरी बॉय तुमच्या घरी येईल आणि कपडे गोळा करेल.
कपड्यांचे प्रति किलो दर आकारले जातात. सुमारे 24 तासांनंतर तुम्हाला तुमचे कपडे परत मिळतील. ही एक रिटेल कंपनी आहे, ज्याचा 90 टक्के व्यवसाय रिटेल मार्केटमधून येतो. रेस्टॉरंट्स, सलून आणि हॉटेल्समधून फक्त 10 टक्के व्यवसाय येतो.
कंपनीची एकूण 363 स्टोअर्स आहेत
सध्या हा व्यवसाय 107 शहरांमध्ये आहे. कंपनीचे सर्व 10 मेट्रो शहरांमध्ये स्टोअर्स आहेत. आज ही कंपनी देशातील प्रत्येक राज्यात आहे. प्रत्येक राज्यात किमान एक दुकान आहे. कंपनीचा व्यवसाय देशातच नाही तर परदेशातही आहे.
कंपनीचे नेपाळमध्ये 2 स्टोअर्स आहेत, अलीकडे बांगलादेशमध्ये एक स्टोअर उघडले आहे. कंपनीची स्वतःची दोन दुकाने आहेत, बाकी सर्व फ्रँचायझी स्टोअर्स आहेत.
कंपनीचे एक दुकान फरिदाबाद येथील कार्यालयाजवळ आहे तर दुसरे दिल्लीत आहे. आजपर्यंत कंपनीचे एकूण 363 स्टोअर्स आहेत.
कंपनीचे व्यवसाय मॉडेल काय आहे?
कंपनीचे व्यवसाय मॉडेल पूर्णपणे फ्रँचायझीवर आधारित आहे. फ्रँचायझी भागीदार भारताच्या वेगवेगळ्या भागात बनवले जातात. मात्र, यासाठी तुम्ही त्याच क्षेत्रातील असणे आवश्यक आहे, तरच तुम्हाला फ्रँचायझी मिळेल.
सुरुवातीला, 17-18 लाखांची गुंतवणूक आहे, ज्यामध्ये मशिनरी, फ्रँचायझी फी आणि स्टोअरचे संपूर्ण सेटअप समाविष्ट आहे. त्यानंतर टीम भरती आणि प्रशिक्षण कंपनीकडून दिले जाते, त्यानंतर ही टीम फ्रँचायझीच्या वेतनावर काम करते.
कमाई किती आहे?
प्रत्येक फ्रँचायझी 5 लाख फ्रँचायझी फी भरते. हे पैसे ब्रँड नाव वापरण्यासाठी दिले जातात. त्यानंतर, कंपनीला स्टोअरच्या विक्रीतील 7 टक्के रॉयल्टी म्हणून मिळते. एका वर्षानंतर, फ्रँचायझी स्टोअरमधून महिन्याला 3-3.5 लाख रुपये मिळू लागतात.
यामध्ये जवळपास 35 टक्के नफा आहे. बिगर मेट्रो शहरांमध्ये हा नफा 40-45 टक्क्यांपर्यंत पोहोचतो. म्हणजे दरमहा 1.25 लाख ते 1.5 लाख रुपये कमावतात.
अरुणाभ सांगतात की, फक्त नॉन-मेट्रो शहरांमध्ये टॉप-5 परफॉर्मिंग स्टोअर्स आहेत. म्हणजेच बिगर मेट्रो शहरांमधील फ्रँचायझी आउटलेट्स जास्त पैसे कमवतात.
कंपनीला आतापर्यंत किती निधी मिळाला आहे?
आजपर्यंत कंपनीला एकूण 9 कोटी रुपयांचा निधी मिळाला आहे. कंपनीने 2017-18 मध्येच निधी उभारला. फ्रँचायझी मॉडेल असल्यामुळे कंपनीला सतत पैसे मिळत राहतात.
अरुणाभ सांगतात की त्यांची कंपनी गेल्या 6 वर्षात 5 वर्षे नफ्यात आहे. याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे कंपनीला फ्रँचायझी मॉडेलकडून पैसे मिळत राहतात.
भविष्यासाठी काय नियोजन आहे?
लोकांना कपडे धुवायचे असतात, पण घरात अशा अनेक गोष्टी आहेत ज्या घाणेरड्या असतात आणि धुवायला लागतात, जसे की सोफा, कार्पेट, वॉशरूम, कार, शूज, मऊ खेळणी. यानंतर अरुणाभने डायरेक्ट टू होम सुरू केले.
याअंतर्गत लोकांच्या घरी जाऊन त्यांचे सर्व सामान धुण्याची सुविधा सुरू करण्यात आली. आता युक्लीनला वन स्टोअर शॉप बनवण्याची योजना आहे. जर शक्य असेल तर कंपनी तुमच्या वस्तू दुकानात नेऊन स्वच्छ करेल आणि दुकानात नेणे शक्य नसेल तर तुमच्या घरी धुण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाईल.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.