RBI Governor on EMI And Inflation: महागाई नियंत्रित करण्यासाठी आरबीआयने गेल्या वर्षभरात रेपो दरात अनेक वेळा वाढ केली आहे. त्यामुळे लोकांचे कर्जाचे हप्ते वाढले आहेत.

रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर शक्तिकांत दास यांनी सांगितले की, धोरणात्मक दरात (रेपो रेट) जाणीवपूर्वक केलेली वाढ आणि सरकारी पातळीवर पुरवठा व्यवस्था सुधारण्यासाठी केलेल्या उपाययोजनांमुळे किरकोळ महागाई कमी झाली आहे आणि ती आणखी वाढण्याची अपेक्षा आहे.

रशिया-युक्रेन युद्धामुळे आंतरराष्ट्रीय अनिश्चितता आणि अल निनोच्या शक्यतेमुळे आव्हाने कायम असल्याचेही दास म्हणाले. ते म्हणाले की, व्याजदर आणि महागाई हातात हात घालून चालतात. त्यामुळे महागाई नियंत्रणात आणल्यास व्याजदरही खाली येऊ शकतात.

दास म्हणाले, “युक्रेन युद्धामुळे गेल्या वर्षी फेब्रुवारी-मार्चनंतर महागाईत लक्षणीय वाढ झाली होती. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर वस्तूंच्या किंमती वाढल्या. गहू आणि खाद्यतेलासारखे अनेक खाद्यपदार्थ युक्रेन आणि मध्य आशिया प्रदेशातून येतात.

त्या प्रदेशातील पुरवठा साखळीतील व्यत्ययामुळे किंमतीत लक्षणीय वाढ झाली. पण त्यानंतर लगेचच आम्ही अनेक पावले उचलली. आम्ही गेल्या वर्षी मे महिन्यापासून व्याजदर वाढवण्यास सुरुवात केली.

सरकारी पातळीवरही पुरवठा व्यवस्था सुधारण्यासाठी अनेक पावले उचलण्यात आली. या उपायांमुळे महागाई कमी झाली आहे आणि आता ती पाच टक्क्यांच्या खाली आहे.''

ग्राहक किंमत निर्देशांकावर आधारित महागाईचा दर मे महिन्यात 4.25 टक्क्यांच्या 25 महिन्यांच्या नीचांकी पातळीवर होता. गेल्या वर्षी एप्रिलमध्ये तो 7.8 टक्क्यांवर गेला होता.

नागरिकांना दिलासा कधी मिळेल?

महागाई नियंत्रणात आणण्यासाठी रिझव्‍‌र्ह बँकेने गेल्या वर्षी मे ते या वर्षी फेब्रुवारीपर्यंत रेपो दरात 2.5 टक्क्यांनी वाढ केली आहे. लोकांना महागाईपासून दिलासा कधी मिळणार, असे विचारले असता दास म्हणाले, “महागाई कमी झाली आहे.

गेल्या वर्षी एप्रिलमध्ये ते 7.8 टक्के होती ती आता 4.25 टक्क्यांवर आली आहे. यावर आम्ही बारीक लक्ष ठेवून आहोत. आवश्यक ते पाऊल आम्ही उचलू.

या आर्थिक वर्षात तो सरासरी 5.1 टक्के राहील असा आमचा अंदाज असून पुढील वर्षी (2024-25) तो 4 टक्क्यांच्या पातळीवर आणण्यासाठी आमचे प्रयत्न सुरूच राहतील.''

पॉलिसी रेट-रेपो ठरवताना मध्यवर्ती बँक प्रामुख्याने किरकोळ महागाईचा विचार करते. खाद्यपदार्थांच्या पातळीवरील महागाईबाबत विचारले असता ते म्हणाले, “खाद्यपदार्थांच्या किंमतीही खाली आल्या आहेत.

पतधोरणाच्या स्तरावर, आम्ही पॉलिसी दराबाबत भूमिका घेतली आहे. गेल्या आकडेवारीत अन्नधान्याच्या चलनवाढीत बरीच सुधारणा झाली आहे.

एप्रिलमधील 3.84 टक्क्यांच्या तुलनेत मे महिन्यात अन्नधान्य महागाई 2.91 टक्के होती. कडधान्ये आणि डाळींच्या महागाईत अनुक्रमे 12.65 टक्के आणि 6.56 टक्के वाढ झाली आहे.

एल निनोची भीती:

महागाई नियंत्रणात आणण्याच्या मार्गातील आव्हानांच्या प्रश्नावर गव्हर्नर शक्तिकांत दास म्हणाले, ''दोन-तीन आव्हाने आहेत. आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील अनिश्चिततेचे पहिले आव्हान आहे.

युद्धामुळे (रशिया-युक्रेन) जी अनिश्चितता निर्माण झाली आहे, ती अजूनही आहे, त्याचा परिणाम भविष्यातच कळेल. दुसरे म्हणजे, सामान्य मान्सून अपेक्षित असला तरी, अल निनोबद्दल भीती आहे. एल निनो किती गंभीर आहे हे पाहणे बाकी आहे.

इतर आव्हाने प्रामुख्याने हवामानाशी संबंधित आहेत, ज्यामुळे भाज्यांच्या किमतींवर परिणाम होतो. या सर्व अनिश्चितता आहेत, ज्याचा आपल्याला सामना करावा लागेल.''

उच्च व्याजदरातून कर्जदारांना दिलासा देण्याबाबत विचारले असता, आरबीआय गव्हर्नर म्हणाले, “व्याज दर आणि महागाई एकमेकांवर अवलंबूलन आहे.

त्यामुळेच जर महागाई नियंत्रणात आणली आणि ती 4 टक्क्यांच्या आसपास आली तर व्याजदरही खाली येऊ शकतात. म्हणूनच व्याज दर आणि महागाई यांचे एकत्र विश्लेषण केले पाहिजे.”

महागाई कमी झाल्यास व्याजदर कमी होतील का, असे विचारले असता दास म्हणाले, “मी यावर आता काहीही बोलणार नाही. जेव्हा महागाई कमी होईल तेव्हा त्याचा विचार करू.''