Moon Mission : भारताचं 'चांद्रयान-3' आणि रशियाचं 'लूना 25' हे दोन्ही सध्या चंद्राच्या कक्षेत पोहोचले आहेत. रशियाचं लूना हे एका शक्तिशाली रॉकेटच्या मदतीने प्रक्षेपित करण्यात आलं होतं. त्यामुळे उशीरा प्रक्षेपित होऊनही, अगदी कमी वेळेत ते चंद्रापर्यंत पोहोचलं आहे.
लूना 25 हे चांद्रयानाच्या नंतर प्रक्षेपित केल्यानंतरही अगोदर चंद्रावर उतरणार आहे. यामुळे चंद्राच्या दक्षिण भागात पहिल्यांदा उतरण्याचा रेकॉर्ड हा रशियाच्या नावावर होणार आहे. पण जर चांद्रयान हे आधीपासून चंद्राच्या कक्षेत उपस्थित आहे, तर 23 तारखेपूर्वी त्याचं लँडिंग का शक्य नाही?
'चांद्रयान 3'चं लँडिंग 23 ऑगस्ट रोजी करण्याचा इस्रोचा मानस आहे. याला कारण म्हणजे याच दिवशी चंद्रावर दिवस सुरू होणार आहे. चंद्रावरती एक दिवस हा पृथ्वीच्या 14 दिवसांएवढा असतो. म्हणजेच, 23 ऑगस्टपासून पुढील 14 दिवस चंद्रावर सातत्याने सूर्यप्रकाश राहील.
चांद्रयानामध्ये बहुतांश उपकरणं ही सौरउर्जेवर चालणारी आहेत. त्यामुळेच, दिवसाच्या प्रकाशात लँडिंग करणं गरजेचं आहे. चांद्रयान-3 हे चंद्रावर दोन आठवडे कार्यरत राहणार आहे. त्यामुळे ज्या दिवशी चंद्रावरचा दिवस सुरू होतो त्याच लँडिंग केल्यास चांद्रयान-३ मोहीम यशस्वी होऊ शकणार आहे.
चंद्रावर रात्रीच्या वेळी अतिशय थंड वातावरण असतं. त्याच चांद्रयान 3 हे चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाजवळ लँडिंग करणार आहे. याठिकाणी रात्रीच्या वेळी तापमान हे -100 डिग्री सेल्सिअस एवढं कमी होतं. या तापमानात कोणत्याही प्रकारची इलेक्ट्रिक उपकरणं काम करत नाहीत. त्यामुळेच, 23 तारखेला चंद्रावर दिवस उजाडण्यापूर्वी लँड करणे चांद्रयानाला शक्य नाही.
23 ऑगस्टला चांद्रयान-3चं लँडिंग शक्य झाले नाही, तर 24 ऑगस्टला पुन्हा प्रयत्न करण्यात येईल. या दिवशीही हा प्रयत्न अयशस्वी झाल्यास, पुन्हा प्रयत्न करण्यासाठी संपूर्ण महिना वाट पाहावी लागेल. चंद्रावरील एक दिवस आणि एक रात्र पूर्ण झाल्यानंतर, पुन्हा पुढच्या महिन्यात जेव्हा दिवस उजाडेल, तेव्हा पुन्हा लँडिंगचा प्रयत्न करता येईल.
रशियाच्या 'लूना 25' ला लँडिंग करण्यासाठी सूर्यप्रकाश असण्याचं बंधन नाही. याला कारण म्हणजे, लूनामध्ये सोलार उपकरणांसोबतच एक जनरेटर देखील देण्यात आला आहे. हा रात्रीच्या वेळी उपकरणांना हीट प्रदान करून, त्यांना सुरू ठेवेल. शिवाय, लूना-25 हे चंद्रावर एक वर्षासाठी राहणार आहे. त्यामुळे ते कोणत्याही दिवशी लँड करू शकतं.
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.