ISRO : भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) २०२९ मध्ये पृथ्वीच्या अगदी जवळ येणार्‍या अपोफिस लघुग्रहाचा अभ्यास करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय प्रयत्नांमध्ये सहभागी होण्यास उत्सुक आहे. संस्थेचे अध्यक्ष डॉ. एस. सोमनाथ यांनी अलीकडे झालेल्या कार्यशाळेत ही माहिती दिली.

पृथ्वीच्या ३२,००० किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या या लघुग्रहाचा अभ्यास करून त्याचा पृथ्वीला असणारा धोका रोखण्यासाठी उपाययोजनांची रूपरेषा आखण्यात येणार आहे. या लघुग्रहामुळे पृथ्वीला धोका पोहोचण्याची शंका असून त्याच्या अभ्यासासाठी इस्रो जपान, युरोप आणि अमेरिकेच्या अंतराळ संस्थांशी सहकार्य करण्याची शक्यता आहे.

संस्थेचे सहयोगी डॉ. अनिल कुमार यांनी २००४ मध्ये इस्रोच्या वेधशाळांनी ३४० मीटर व्यासाचा अपोफिस हा लघुग्रह पृथ्वीच्या अगदी जवळ येत असल्याचे आढळले होते. त्यावेळी पृथ्वीला धडकेचा संभव धोका असल्याचे आढळले होते.

हा लघुग्रह दर ३६० दिवसांनी पृथ्वीच्या आसपास येतो. १३ एप्रिल २०२९ रोजी तो ३२,००० किलोमीटर अंतरावर येणार असून २०३६ मध्ये तो पुन्हा येण्याची शक्यता आहे. पण त्यावेळी तो पृथ्वीपासून अधिक लांब असेल. मात्र, गुरुत्वाकर्षणातील बदलामुळे २०३६ मध्ये त्याच्या पृथ्वीशी धडकेची शंका असल्याचे तज्ञांचे म्हणणे आहे.

आंतरराष्ट्रीय लघुग्रह दिनानिमित्त झालेल्या या कार्यशाळेतून अवकाशातील धोक्याविषयी जनजागृती करणे, क्षुद्रग्रहांच्या अभ्यासाचे महत्त्व अधोरेखित करणे आणि पृथ्वीचे रक्षण करण्यासाठी नावीन्यपूर्ण उपाययोजनांना प्रोत्साहन देणे हा उद्देश होता.

अमेरिकेच्या अंतराळ संस्थेने (NASA) २०२२ मध्ये केलेले डार्ट मिशन (DART mission) या उदाहरणाचा डॉ. सोमनाथ यांनी दाखला दिला. या मिशनाद्वारे अंतराळातील क्षुद्रग्रहाची दिशा थोडीशी बदलण्यात आली होती.

“अशी लघुग्रह पृथ्वीला धडकणार असल्याची माहिती काही वर्षांपूर्वी मिळाली तर मोठी गडबड उडेल. त्याआधीच जर आपण कृती केली तर उत्तम. म्हणून लघुग्रह समजून घेण्यासाठी त्यांच्या जवळ जाणे गरजेचे असते. DART मिशन हे त्याचेच उदाहरण आहे,” असे ते म्हणाले.