ISRO : भारताची पहिली सौर मोहीम आदित्य-L1 अंतराळयानाने मंगळवारी 2 जुलै 2024 रोजी सूर्य-पृथ्वी L1 बिंदूभोवती आपली पहिली प्रभामंडळ कक्षा (Halo Orbit) पूर्ण केली, असे इस्रोने म्हटले आहे. या यशस्वी अंतराळ मोहिमेमुळे आता आपल्याला सूर्याचा सखोल अभ्यास करता येणार आहे.

आदित्य-L1 मिशन, जे Lagrangian पॉइंट L1 येथे भारतीय सौर वेधशाळा आहे, 2 सप्टेंबर, 2023 रोजी प्रक्षेपित केले गेले आणि 6 जानेवारी 2024 रोजी त्याच्या लक्ष्यित प्रभामंडळ कक्षेत समाविष्ट केले गेले.

Halo कक्षेची आव्हाने

Halo कक्षेत प्रदक्षिणा करताना आदित्य-एल1 या अंतराळयानावर अनेक disturbances करणारे बल लागतील. यामुळे त्याची गती थोडी बदलणार आहे. या गडबडींवर मात करण्यासाठी अंतराळयानाच्या कक्षेचे नियंत्रण करावे लागणार आहे.

त्याच बरोबर या अंतराळयानाची क्षमता आणि ते किती चांगल्या प्रकारे वतावरणीय अडथळ्यांवर मात करू शकते,या संबंधीच्या अनेक चाचण्या देखील करण्यात आल्या आहेत.त्यापैकी पुष्पक विमानाची तीन वेळ यशस्वी चाचणी घेण्यात आली.

हे कसे शक्य झाले?

Halo कक्षेत समतोल राखण्यासाठी अंतराळयानावर लागणाऱ्या विविध disturbancesचे अचूक अंदाज घेणे आवश्यक असते. या आव्हानात्मक कामासाठी इस्रोच्या तज्ज्ञांनी स्वदेशी विकसित केलेले अत्याधुनिक उड्डाण गतीशास्त्र (Flight Dynamics) सॉफ्टवेअर.

प्रभामंडळ कक्षेतील प्रवासादरम्यान, आदित्य-L1 अंतराळ यानाला विविध त्रासदायक शक्तींचा सामना करावा लागेल ज्यामुळे ते लक्ष्यित कक्षेतून निघून जाईल, असे अवकाश संस्थेने म्हटले आहे. त्यामुळेच आदित्य-एल1 ची कक्षा दुरुस्त ठेवणे आणि त्याचे सूर्य निरीक्षणाचे कार्य सुरळीत करणे शक्य झाले आहे.

आदित्य-एल1 ची ही यशस्वी मोहीम अंतराळाच्या क्षेत्रात भारताच्या वाढत्या सक्षमतेचे उदाहरण आहे.