Russia Moon Mission : रशियाच्या चांद्र मोहिमेला मोठा धक्का बसला आहे. 'लूना 25'चंं लँडर हे चंद्रावर क्रॅश झालं आहे. रशियाची स्पेस एजन्सी रॉस्कॉस्मॉसने याबाबतची माहिती दिली.

यामुळे चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाजवळ उतरणारा पहिला देश ठरण्याचं रशियाचं स्वप्न भंगलं आहे. सोमवारी (21 ऑगस्ट) लूना 25 हे चंद्रावर सॉफ्ट लँडिंगचा प्रयत्न करणार होतं. मात्र त्यापूर्वी शनिवारी यामध्ये काही तांत्रिक अडचणी समोर आल्या होत्या. यानंतर हा बिघाड दुरुस्त कऱण्याचा प्रयत्न सुरू होता. मात्र, त्यातच हे लँडर चंद्रावर कोसळलं असल्याचं रशियाने सांगितलं.

47 वर्षांनंतर प्रयत्न

1976 साली पार पडलेल्या Luna 24 या मोहीमेनंतर तब्बल 47 वर्षांनी रशियाने ही चांद्रमोहीम राबवली होती. यामुळेच लूना 25 कडून रशियाला मोठ्या आशा होत्या. चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर पाण्याचं अस्तित्व शोधून, त्याठिकाणी पुढील एक वर्षांपर्यंत संशोधन करण्याच्या उद्देश्याने लूना-25 चं प्रक्षेपण करण्यात आलं होतं.

कशामुळे झाला अपघात?

शनिवारी (19 ऑगस्ट) लूना-25 ला चंद्राच्या आणखी जवळच्या ऑर्बिटमध्ये नेण्यासाठी प्रयत्न करण्यात येत होता. लँडिंगसाठी ही प्रक्रिया आवश्यक होती. मात्र, यावेळी लूना-25 च्या लँडरमध्ये काही तांत्रिक अडचणी आल्या. यामुळे ही प्रक्रिया पूर्ण करता आली नाही. यानंतर पुन्हा प्रयत्न करताना लूनाचं लँडर चंद्राच्या अनियोजित कक्षेत पोहोचलं. यानंतर लँडरचा ताबा सुटला आणि ते चंद्रावर क्रॅश झालं.

यानंतर रॉस्कॉस्मॉसमधील वैज्ञानिक सातत्याने लँडरचा शोध घेण्याचा आणि त्याच्याशी संपर्क साधण्याचा प्रयत्न करत होते. मात्र या प्रयत्नांना यश मिळालं नाही. अखेर ही मोहीम अयशस्वी झाल्याचं रॉस्कॉस्मॉसने आपल्या अधिकृत टेलिग्राम चॅनलवरून स्पष्ट केलं.

11 ऑगस्टला झालं होतं लाँच

11 ऑगस्ट रोजी 'लूना 25'चं प्रक्षेपण करण्यात आलं होतं. एका शक्तिशाली रॉकेटच्या मदतीने अवघ्या 5 दिवसांमध्ये लूना चंद्राच्या कक्षेत पोहोचलं होतं. यामुळे भारताच्या चांद्रयानानंतर कित्येक दिवसांनी प्रक्षेपण होऊनही, लूना हे भारतापूर्वी चंद्रावर लँड करणार होतं. मात्र, आता रशियाचं हे स्वप्न भंगलं आहे.

रशियाला मोठा धक्का

'लूना 25' अयशस्वी होणं हा रशियासाठी मोठा धक्का आहे. एकेकाळी अंतराळ संशोधनामध्ये अमेरिकेलाही थेट टक्कर देणारं राष्ट्र म्हणून सोव्हिएत रशिया प्रसिद्ध होतं. मात्र, गेल्या काही वर्षांपासून रशियाच्या अंतराळ मोहिमा सातत्याने अयशस्वी होत आहेत. यामुळे रशियाला मोठ्या प्रमाणात आर्थिक फटकाही बसतो आहे.

यापूर्वी 2011 साली रशियाने मंगळ ग्रहाच्या चंद्रावर यान पाठवण्याची मोहीम राबवली होती. दुर्दैवाने हे यान पृथ्वीच्या कक्षेबाहेरही जाऊ शकलंं नाही. 2012 मध्ये हे पॅसिफिक समुद्रामध्ये क्रॅश झालं होतं. यानंतर आता लूना 25 यानाकडून रशियाला मोठी अपेक्षा होती, मात्र ही मोहीम देखील अयशस्वी झाली आहे.

जगाचं नुकसान

ही मोहीम रशियाची असली, तरीही यामुळे जगभरातील अंतराळ संशोधन संस्थांना फायदा होणार होता. चंद्राच्या आतापर्यंत लपलेल्या भागात लूना २५ हे सुमारे वर्षभर संशोधन करणार होतं. यामुळे भविष्यातील चांद्रमोहिमांना फायद्याचा ठरेल असा डेटा उपलब्ध होणार होता. मात्र, ही मोहीम फेल झाल्यामुळे संपूर्ण जगाचं, आणि अंतराळ विज्ञान क्षेत्राचं मोठं नुकसान झालं आहे.