TRAI on Unwanted Calls : दिवसाला आपल्याला अनेक फेक कॉल येत असतात, अनेकदा तर ऑफिस कॉलच्या दरम्यान सुद्धा असे कॉल येऊन आपल्याला हैराण करतात, सुज्ञ लोकांच्या बाबतीत ठीक आहे पण ज्यांना याबाबतीत अजूनही तितकी माहिती नाही त्यांच काय?

जर तुम्हीही नको असलेले कॉल आणि एसएमएसने हैराण असाल तर ही बातमी तुम्हाला दिलासा देईल. यासाठी ट्रायने विशेष तयारी केली आहे. टेलिकॉम कंपन्यांना स्पॅम कॉल आणि एसएमएस बंद करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. यासाठी ट्रायने टेलिकॉम कंपन्यांसोबत बैठक घेऊन हे थांबवण्याचे निर्देश दिले आहेत.

नक्की ट्राय आहे काय?

भारतीय दूरसंचार नियामक प्राधिकरण ही भारतातील टेलिकॉम कंट्रोल करण्यासाठी तयार केलेली संस्था आहे. भारत सरकारने १९९७ मध्ये या कंपनीची स्थापना केली होती आणि नंतर त्याच कायद्यात २००० च्या दुरुस्तीद्वारे, भारतातील दूरसंचार संबंधित व्यवसायाचे नियमन करण्याच्या उद्देशाने सुधारणा केली गेली. ही संस्था आशियातली दुसरी आणि जगातली तिसऱ्या क्रमांकाची संस्था आहे.

भारतीय दूरसंचार नियामक प्राधिकरण (TRAI) ने दूरसंचार कंपन्यांना स्पॅम कॉल आणि मेसेज ब्लॉक करण्यासाठी त्वरित पावले उचलण्यास सांगितले आहे.

ट्रायने भारती एअरटेल, जिओ आणि व्होडाफोन आयडियासोबत अनसोलिसेटेड कमर्शियल कम्युनिकेशन्स (UCC) शोधण्याच्या मुद्द्यावर आढावा बैठक घेतली. TRAI ने दूरसंचार ऑपरेटरना बँका आणि कमर्शियल संस्थांना न वापरलेले टेम्पलेट डिलिट करायला सांगितले आहे.

मीटिंग दरम्यान, Vodafone Idea ने आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स/मशीन लर्निंग वर प्रेझेंटेशन सादर केले. ही प्रणाली मोबाईल नंबरवरुन पाठवलेल्या फेक मेसेजचे विश्लेषण आणि शोध घेऊ शकते.

नियामकाने सांगितले की व्होडाफोन आयडियाला त्यांच्या कामासाठी परवानगी दिली जाईल. या यशाच्या आधारे, TRAI उद्योगात तत्त्वे/नियम आणेल. AI/ML वापरून UCC शोध प्रणालीच्या अंमलबजावणीच्या पुनरावलोकनाची अंतिम मुदत 1 मे आहे.

स्पॅम कॉल्स आणि मेसेजला आळा घालण्यासाठी TRAI तंत्रज्ञान आणू शकते

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की TRAI डिजिटल सामग्री अधिकृतता (DCA) द्वारे स्पॅम कॉल थांबविण्यासाठी तंत्रज्ञान आणण्याची शक्यता आहे.

DCA तंत्रज्ञान ग्राहक आणि कंपन्यांकडून त्यांना मिळणाऱ्या संदेशांबाबत परवानगी घेईल. याच तंत्रज्ञानामुळे DLTs वर मंजुरी मिळण्याची प्रक्रियाही वेगवान होईल; पण, दोन महिन्यांसाठी ते प्रायोगिक तत्त्वावर आणले जाईल.

२७ मार्च रोजी झालेल्या बैठकीत घडामोडी तपासण्यासोबतच डीसीएच्या अंमलबजावणीवरही चर्चा होण्याची अपेक्षा होती. DCA ची अंमलबजावणी मंत्री मंडळे आणि नियामकांच्या संयुक्त समितीने (JCOR) केली आहे.

याव्यतिरिक्त, नियामक UCC शोध प्रणाली, कृत्रिम बुद्धिमत्ता आणि प्लॅटफॉर्मच्या मशीन लर्निंगची चाचणी करत आहे. तसेच, UCC शोधाच्या नियामक फ्रेमवर्कवर बैठकीत चर्चा केली जाईल.

शिवाय, ट्रायने म्हटले आहे की सर्व ग्राहकांना यूसीसीचे कॉल आणि एसएमई ब्लॉक करण्याची परवानगी आहे.

त्या संदेशांमध्ये रिअल इस्टेट, शिक्षण, आरोग्य, ग्राहकोपयोगी वस्तू, ऑटोमोबाईल्स, दळणवळण, बँकिंग, विमा, वित्तीय उत्पादने, क्रेडिट कार्ड, प्रसारण/मनोरंजन, आयटी, पर्यटन आणि विश्रांती या श्रेणींचा समावेश आहे. तथापि, त्यासाठी ग्राहकांना DND किंवा राष्ट्रीय ग्राहक पसंती नोंदणी (NCPR) मध्ये त्यांची पसंती नोंदवावी लागेल.

मेसेज-कॉलसाठी ग्राहकांची लागणार परवानगी

त्रासदायक कॉल्स आणि मेसेजच्या धोक्याला थांबवण्यासाठी, TRAI ने टेलिकॉम कमर्शियल कम्युनिकेशन्स कस्टमर प्रेफरन्स रेग्युलेशन-२०१८ देखील जारी केले, ज्याने ब्लॉकचेन (डिस्ट्रिब्युटेड लेजर टेक्नॉलॉजी-DLT) वर आधारित एक इकोसिस्टम तयार केली आहे.

हे नियमन सर्व व्यावसायिक प्रवर्तक आणि टेली-मार्केटर्सना DLT प्लॅटफॉर्मवर नोंदणी करणे आणि त्यांच्या पसंतीच्या वेळी आणि दिवशी विविध प्रकारचे प्रचारात्मक संदेश प्राप्त करण्यासाठी ग्राहकांची संमती घेणे अनिवार्य करते.

म्हणजेच मेसेजिंगसाठी ग्राहकांची मंजुरी घेणे आवश्यक असेल. त्यांच्या आवडीच्या दिवशी आणि वेळेवरच संदेश पाठवता येतात. यासोबतच संदेश पाठवण्याचे स्वरूपही निश्चित करण्यात आले आहे. आतापर्यंत सुमारे २.५ लाख संस्थांनी DLT साठी नोंदणी केली आहे.

फ्रेमवर्क अंतर्गत, 6 लाखांहून अधिक शीर्षलेख आणि सुमारे ५५ लाख मंजूर संदेश टेम्पलेट्ससह नोंदणीकृत, जे DLT प्लॅटफॉर्म वापरून नोंदणीकृत टेलि मार्केटर्स आणि TSPs द्वारे ग्राहकांना वितरित केले जात आहेत. नियमावलीत म्हटले आहे की फ्रेमवर्कमुळे नोंदणीकृत टेलीमार्केटर्सच्या ग्राहकांच्या तक्रारींमध्ये ६० टक्के घट झाली आहे.