Chandrayan 3:भारताची चांद्रयान-3 मोहीम यशाची पताका फडकवत चंद्रावर उतरण्याच्या दृष्टीने सतत पुढे जात आहे. रविवारी (दि.२० ऑगस्ट) रात्री उशिरा इस्रोने दिलेल्या माहितीनुसार, चंद्राचा पृष्ठभाग आणि चांद्रयान-3 च्या विक्रम लँडरमधील अंतर केवळ 25 किमी होते. आता फक्त उतरण्याची प्रतीक्षा आहे.

दुसरीकडे, रशियाची लुना-25 मोहीम फसली आहे. रविवारी रात्री उशिरा उतरण्याच्या प्रयत्नात रशियाचे वाहन चंद्राच्या पृष्ठभागावर आदळल्याने अपघात झाला. भारताने 14 जुलै रोजी चंद्र मोहीम सुरू केली, तर रशियाने 11 ऑगस्ट रोजी प्रक्षेपित केले. आता एक महिन्याहून अधिक काळ लोटूनही चांद्रयान-३ का उतरले नाही, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे, तर रशियाने आपले वाहन केवळ ९ व्या दिवशीच चंद्राच्या अगदी जवळ आणले होते. चला जाणून घेऊ, असे का होते.

पृथ्वीपासून चंद्राचे अंतर सुमारे 3.83 लाख किलोमीटर आहे. अंतराळयानाचा वेग साधारणपणे पाच मैल प्रति सेकंद असतो. म्हणजेच पृथ्वीवरून प्रक्षेपित केलेले वाहन काही दिवसांत चंद्रावर पोहोचू शकते. रशियाच्या बाबतीतही असेच झाले. पण, भारताच्या चांद्रयान-३ ला चंद्रावर उतरायला इतका वेळ का लागतोय?

चंद्रावर जाण्याचे दोन मार्ग

वास्तविक, चंद्रावर किंवा इतर कोणत्याही ग्रहावर जाण्याचे दोन मार्ग आहेत. पहिला - सरळ आणि दुसरा - गोलाकार मार्गाने. भारताचे चांद्रयान-3 चंद्राच्या दिशेने दुसर्‍या मार्गाने म्हणजेच गोलाकार मार्गाने जात आहे. त्याचबरोबर नासा आणि रशियाचे लुना-25 सारखे अंतराळ यान थेट चंद्रावर पाठवण्यात आले आहेत.(Latest Marathi News)

2010 साली चीनने आपले अवकाशयान चंगाई-2 हे अवघ्या चार दिवसांत चंद्राच्या पृष्ठभागावर आणले होते. रशियालाही आपले लुना-२५ हे यानापर्यंत पोहोचण्यासाठी केवळ ९ दिवस लागले. रशियाची चंद्र मोहीम दुर्दैवी अपयशी ठरली ही दुसरी बाब आहे.

सरळ जाणे आणि प्रदक्षिणा घालून जाणे यात काय फरक?

अंतराळयान थेट चंद्रावर नेण्यासाठी हजारो कोटी रुपये खर्च केले जातात. त्यासाठी खास रॉकेट सोडण्यात आले आहे. यामुळेच इस्रोचे अंतराळयान चांद्रयान-3 इतर देशांच्या चंद्र मोहिमेच्या तुलनेत खूपच स्वस्त आहे. खर्च कमी आणि काम जास्त. या मंत्राने इस्रोने चांद्रयान-3 लाँच केले आहे.(Latest Marathi News)

दुसरे कारण

चांद्रयान-3 थेट पाठवण्याऐवजी गोलाकार मार्गाने पाठवण्याचे दुसरे सर्वात मोठे कारण म्हणजे इंधनात झालेली घट. भारताचे ध्येय केवळ चंद्राच्या पृष्ठभागावर पोहोचणेच नाही तर विक्रम लँडरला चंद्राच्या पृष्ठभागावर दीर्घकाळ फिरू देणे आणि चंद्राची माती आणि इतर महत्त्वाची माहिती मिळवणे हे देखील आहे. चांद्रयान-3 रोटेशनद्वारे पाठवून वाहनाचे इंधन वाचवण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे. जेणेकरुन वाहन चंद्रावर दीर्घकाळ राहू शकेल व त्याचा उपयोग होऊ शकेल.