budget tradition changed by Modi Government Sakal
Budget 2022: नरेंद्र मोदी (Narendra Modi) 2014 मध्ये देशाच्या पंतप्रधानपदी (Prime Minister) विराजमान झाले. तेव्हापासून त्यांनी अनेक परंपरा बदलल्या आहेत. यापैकी काही परंपरा या केंद्रीय अर्थसंकल्पाशी संबंधित आहेत. पंतप्रधान मोदींच्या कार्यकाळात अर्थसंकल्पाच्या काही परंपरात बदल करण्यात आला आहे. आता अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन (Nirmala Sitaraman) 1 फेब्रुवारी 2022 रोजी देशाचा अर्थसंकल्प सादर करणार आहेत. अशा परिस्थितीत अर्थसंकल्पाच्या बदललेल्या परंपरांबद्दल आपण जाणून घेऊया. (5 traditions of the Union Budget, which have been in operation since British times, came to an end during Modi's tenure.)4.
1. ब्रिटिश काळापासून दरवर्षी 28 फेब्रुवारीला केंद्रीय अर्थसंकल्प सादर केला जात होता. मात्र आता तो १ फेब्रुवारी रोजी सादर केला जातो. सन 2017 मध्ये, पंतप्रधान मोदींच्या कार्यकाळात तत्कालीन अर्थमंत्री अरुण जेटली (Arun Jaitley) यांनी अर्थसंकल्प सादर केला, त्यानंतर तो 1 फेब्रुवारी रोजी सादर करण्यात आला. नवीन आर्थिक वर्ष सुरू होण्यापूर्वी अर्थसंकल्पाशी संबंधित सर्व प्रक्रिया पूर्ण व्हाव्यात, असे या बदलामागचा हेतू होता. 2. यापूर्वी रेल्वे अर्थसंकल्प आणि सर्वसाधारण अर्थसंकल्प स्वतंत्रपणे सादर केला जात होता. पण 2016 मध्ये 1924 पासून चालत आलेली ही परंपरा बदलली. यापूर्वी रेल्वे अर्थसंकल्प सर्वसाधारण अर्थसंकल्पापूर्वी संसदेत सादर केला जाई. परंतु 2016 पासून रेल्वे अर्थसंकल्प देखील केंद्रीय अर्थसंकल्पाचा एक भाग झाला आहे.3. स्वतंत्र भारतात, 1947 मध्ये पहिल्यांदा अर्थमंत्री आर सी के एस चेट्टी यांनी अर्थसंकल्प सादर केला तेव्हा त्याची कागदपत्रे चामड्याच्या ब्रीफकेसमध्ये घेऊन संसदेत पोहोचले. पण 5 जुलै 2019 रोजी अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन लाल कापडाच्या पिशवीत अर्थसंकल्पाची कागदपत्रे घेऊन पोहोचल्या. कोरोना महामारीमुळे 2021 मध्ये त्या टॅबलेट घेऊन आल्या होत्या, ते डिजिटल बजेट होते.
4. 2015 मध्ये, मोदी सरकारने नियोजन आयोग रद्द केला आणि NITI आयोगाची स्थापना केली. यासोबतच देशातील पंचवार्षिक योजनाही संपुष्टात आल्या. देशाचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या काळापासून या योजना सुरू होत्या. पण 2017 मध्ये त्या बंद झाल्या.5. कोविड महामारीमुळे 2022 साली अर्थसंकल्प छपाईपूर्वी होणारा हलवा सोहळाही पार पडला नाही. मंत्रालयाकडून सांगण्यात आले की, 'लॉक-इन'मुळे हलवा समारंभाऐवजी, मुख्य कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या कामाच्या ठिकाणी मिठाई देण्यात आली.सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.