Nashik News : निर्मिती झाल्यापासून भाजपचा बालेकिल्ला असलेला दिंडोरी लोकसभा मतदारसंघ काबीज करण्यासाठी राष्ट्रवादी काँग्रेसकडून प्रयत्न सुरू आहेत. शरद पवार यांना मानणारा सर्वाधिक वर्ग असल्याने बारामतीनंतर हा मतदारसंघ सर्वात सुरक्षित मानला जात असूनही राष्ट्रवादीला हा गड आजवर काबीज करता आला नाही. (Dindori Lok Sabha Constituency)

सन २००९, सन २०१४ आणि २०१९ या तिन्ही निवडणुकीत दिंडोरी मतदारसंघात पक्षाला यश मिळालेले नाही. आता, तर राष्ट्रवादीत फूट पडल्यानंतर शरद पवार यांनी अगदी उमेदवारीपासून प्रचारापर्यंत मतदारसंघ सर करण्यासाठी जोर लावला. त्यामुळे यंदा तरी, शरद पवारांना हा मतदारसंघ साथ देणार का? याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.

अर्धशक्तिपीठ सप्तशृंगगड, रामशेज किल्ला, श्री क्षेत्र कर्दमाश्रम, श्री दत्तात्रेयांचे आजोळ करंजी, कोंगाईमाता मंदिर, चांदवड-कोटमगावची देवी मंदिरे आदी धार्मिक व ऐतिहासिक स्थळे असल्याने दिंडोरीची राज्यात स्वतंत्र ओळख आहे. कांदा व भाजीपाल्याचे आगार, द्राक्षपंढरीमुळे हा परिसर सधन मानला जात असला, तरी आदिवासींचे प्रलंबीत प्रश्न असा टोकाचा विरोधाभासही दिसून येतो.

२००८ मध्ये मतदारसंघ पुनर्रचनेत दिंडोरी लोकसभा मतदारसंघ अस्तित्वात आला. त्यापूर्वी तो जनता दलाचा बालेकिल्ला राहिलेला मालेगाव लोकसभा मतदारसंघ म्हणून देशभर परिचित होता. मूळचे काँग्रेसचे असलेले हरिश्चंद्र चव्हाण २००४ मध्ये कमळाच्या चिन्हावर मालेगावमधून निवडून आले. दिंडोरी लोकसभा अस्तित्वात आल्यानंतर सन २००९ च्या लोकसभा निवडणुकीत राष्ट्रवादी काँग्रेसने या मतदारसंघासाठी जोर लावला होता.

त्यावेळी दिंडोरीचे आमदार नरहरी झिरवाळ यांना राष्ट्रवादीने रिंगणात उतरविले होते. पक्षाचे अध्यक्ष शरद पवार यांनी स्वतः मतदारसंघात लक्ष घालत प्रचार सभा घेतल्या होत्या. या सभांमध्येच त्यांनी बाराममीनंतर राष्ट्रवादीसाठी सर्वात सुरक्षित मतदारसंघ असल्याचे म्हटले होते. त्यावेळी दिंडोरीसह येवला, कळवण. (latest marathi news)

निफाड, चांदवड हे विधानसभा मतदारसंघ राष्ट्रवादीच्या तर, सुरगाणा हा माकप व नांदगाव हा मतदारसंघ शिवसेनेच्या ताब्यात होता. मात्र, त्यावेळी भाजपचे चव्हाण यांनी राष्ट्रवादीचे झिरवाळ यांना पराभूत केले होते. सन २०१४ च्या लोकसभा निवडणुकीतही भाजपने पुन्हा चव्हाण यांना संधी दिली होती.

तर, राष्ट्रवादीने माजी मंत्री स्व. ए. टी. पवार यांच्या स्नुषा डॉ. भारती पवार यांना उमेदवारी देत रिंगणात उतरविले होते. त्यावेळी मतदारसंघातील नांदगाव, येवला, कळवण-सुरगाणा हे मतदारसंघ राष्ट्रवादीकडे होते. तर, दिंडोरी-पेठ, निफाड विधानसभा मतदारसंघ शिवसेनेकडे होता. चांदवड-देवळ्यात अपक्ष आमदार शिरीषकुमार कोतवाल होते.

त्यावेळी देखील चव्हाण यांनी राष्ट्रवादीच्या भारती पवार यांचा २ लाख ४७ हजार मतांनी पराभव केला होता. सन २०१९ लोकसभा निवडणुकीत राष्ट्रवादीने भारती पवार यांचा पत्ता कट करत, शिवसेनेतून आयात केलेले माजी आमदार धनराज महाले यांना उमेदवारी दिली. तर, भाजपने विद्यमान खासदार चव्हाण यांचा पत्ता कट करून डॉ. भारती पवार यांना उमेदवारी बहाल केली होती. त्यावेळी नांदगाव, येवला, दिंडोरी-पेठ हे मतदारसंघ राष्ट्रवादीच्या ताब्यात होते.

तर, निफाड शिवसेना व चांदवड भाजपकडे होता. कळवण-सुरगाण्यात माकपचे जे. पी. गावित आमदार होते. त्यावेळी झालेल्या लढतीत भाजपच्या डॉ. भारती पवार यांनी महाले यांचा दोन लाखांहून अधिक मतांनी पराभव केला. डॉ. पवार यांच्या रुपाने पहिली महिला खासदार आणि पहिल्यांदाच केंद्रीय राज्यमंत्रीपदही मतदारसंघाला मिळाले होते. सलग तीन वेळा झालेल्या निवडणुकीत राष्ट्रवादीने चंग बांधत निवणूक लढविली. परंतु, राष्ट्रवादीला यश मिळाले नाही.

सन २०१९ च्या विधानसभा निवडणुकीनंतर राज्याच्या राजकारणात अनेक उलथापालथी झाल्या. सुरूवातीस भाजपने राष्ट्रवादी काँग्रेसच्या एका गटाला सोबत घेत शपथविधी घेतला. मात्र, बहुमत चाचणीला सामोरे जाण्यापूर्वीच हे सरकार कोसळले. त्यानंतर, शिवसेना, राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि काँग्रेसने एकत्र येत महाविकास आघाडीचे सरकार स्थापन केले. मात्र, २०२२ मध्ये शिवसेना पक्षात उभी फूट पडली.

शिवसेनेतून ४० आमदारांचा गट बाहेर पडला अन्‌ त्यांनी भाजपसोबत सरकार स्थापन केले. यातच २०२३ मध्ये राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षात फूट पडली अन्‌ शरद पवार व अजित पवार असे दोन गट झाले. या घडामोडीच्या पार्श्वभूमीवर सन २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपने पुन्हा डॉ. पवार यांना संधी दिली तर, राष्ट्रवादी कॉंग्रेस (शरदचंद्र पवार) पक्षाने पेशाने शिक्षक असलेल्या भास्कर भगरे यांना उमेदवारी दिली.

सद्यस्थितीत दिंडोरी, येवला, निफाड आणि कळवण विधानसभा मतदारसंघ राष्ट्रवादीकडे आहेत. नांदगाव शिवसेनेकडे, तर चांदवड मतदारसंघ भाजपकडे आहे. त्यामुळे महायुतीचे प्राबल्य आहे तर, त्या तुलनेत महाविकास आघाडीकडे मतदारसंघातील एकही जागा नाही. शरद पवार यांना परिस्थिती अनुकुल नसतानाही त्यांनी कांदा प्रश्न तसेच शेतकऱ्यांच्या प्रश्नांवर भाजपची चांगलीच कोंडी केली.

प्रचारापासून सुरूवात झालेल्या कांदा प्रश्नाने मतदानापर्यंत, भाजपचा पिच्छा सोडला नाही. त्यामुळे अखेरच्या टप्यात यंदाही शरद पवार गटासाठी अनुकूल स्थिती झाल्याचे दिसत आहे. तरी ती प्रत्यक्ष मतांमध्ये परावर्तित होते का अन्‌ हा मतदारसंघ शरद पवार यांना तारणार का हे पाहणे रंजक ठरणार आहे.

लोकसभा निवडणुकीत मिळालेले मतदान

वर्ष उमेदवार भाजप राष्ट्रवादी काँग्रेस

सन २००९ हरिश्‍चंद्र चव्हाण २ लाख ८१ हजार २५४ २ लाख ४३ हजार ९०७

सन २०१४ हरिश्‍चंद्र चव्हाण ५ लाख ४२ हजार ७८४ २ लाख ९५ हजार १६५

सन २०१९ डॉ. भारती पवार ५ लाख ६७ हजार ४७० ३ लाख ६८ हजार ६९१