अमरावती : लोकसभेच्या निवडणुकीत अमरावती लोकसभा मतदारसंघात विक्रमी ३७ उमेदवार रिंगणात आले आहेत. गतवेळी ही संख्या २४ होती तर वर्ष २०१४ मध्ये १९ व २००९ मध्ये २२ इतकी होती. परिसीमन आयोगाने निर्मित केलेला हा मतदारसंघ अनुसूचित जातीसाठी राखीव झाला असला तरी आंबेडकरी पक्षांच्या मताधिक्यांचा आलेख मात्र घसरता आहे.

अमरावती लोकसभा मतदारसंघ राखीव होण्यापूर्वी २००४ मध्ये झालेल्या सार्वत्रिक निवडणुकीत रिपाइंच्या रा. सू. गवई यांनी या मतदारसंघात २२.३ टक्के मते घेतली होती. तर मतदारसंघ राखीव झाल्यानंतर झालेल्या २००९ च्या निवडणुकीत त्यांनी मतांचा टक्का वाढवत तो ३४.५ टक्क्यांवर नेला. या दोन्ही निवडणुकीत त्यांना कॉंग्रेस व राष्ट्रवादीचे समर्थन होते. त्यानंतरच्या वर्ष २०१४ च्या निवडणुकीत त्यांचे पुत्र डॉ. राजेंद्र गवई यांनी रिपाइंच्या बॅनरखाली निवडणूक लढवली.

मात्र ते फार मते खेचू शकले नाहीत. त्यांना केवळ ५.४ टक्के मते मिळाली. त्याचवेळी बसपच्या गुणवंत देवपारे यांनी त्यांच्यापेक्षा अधिक मते खेचत ९.८ टक्के मते मिळवली. २०१९ मध्ये रिपाइंने उमेदवार न देता कॉंग्रेस-राष्ट्रवादीच्या उमेदवारास समर्थन दिले होते. यावर्षीही रिपाइंने (गवई) रिंगणातून माघार घेतली आहे. आंबेडकरी मतांचा मोठा हिस्सा घेणाऱ्या बसपचाही मतांचा आलेख गेल्या तीन निवडणुकीत घसरलेला आहे.

२००९ मध्ये बसपच्या माजी राज्यमंत्री गंगाधर गाडे यांना ५.७ टक्के, २०१४ मध्ये गुणवंत देवपारे यांना ९.८ टक्के व २०१९ मध्ये माजी नगराध्यक्ष अरुण वानखडे यांना केवळ १.१ टक्के मते मिळाली आहेत. प्रत्येक निवडणुकीत बसपने उमेदवार बदलवण्याचा प्रयोग केला. मात्र २०१४ ची निवडणूक वगळता या पक्षाला फार मते खेचता आलेली नाहीत.

याउलट पहिल्यांदाच वर्ष २०१९ मध्ये रिंगणात आलेल्या वंचित बहुजन आघाडीने ५.९ टक्के मते घेत निकाल बदलवण्याची किमया केली. आंबेडकरी चळवळीचा इतिहास असलेल्या अमरावती मतदारसंघात आंबेडकरी पक्षांना निवडणुकीत फार प्रभाव पाडता आलेला नाही. या चळवळीतील मतदार राष्ट्रीय पक्षांकडेच आकर्षित झाले असून राखीव मतदारसंघात आंबेडकरी पक्षांना स्वतःचा उमेदवार निवडून आणता आलेला नाही. (Lok Sabha 2024 Update)