छत्रपती शिवाजी महाराज घोडेस्वारांसाठी किती पैसे खर्च करत असत?

आवड

छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जीवनाशी संबंधित तथ्ये जाणून घेण्याची आपली आवड नेहमीच राहिली आहे.

छत्रपती शिवाजी महाराज

छत्रपती शिवाजी महाराजांचे सैन्य अत्यंत मोठे होते.

सुव्यवस्थित लष्कर

छत्रपती शिवाजी महाराजांकडे एक सुव्यवस्थित लष्कर होते.

दोन प्रमुख विभाग

शिवाजी महाराजांच्या सैन्यात पायदळ आणि घोडदळ अशा दोन प्रमुख विभागांचा समावेश होता.

मावळे

पायदळात घाटमाथ्याचे मावळे आणि कोकणातील शेतकरी सामील असत; मावळे तलवारबाज तर शेतकरी नेमबाज असत.

घोडे

घोडदळात शिवाजी महाराज स्वतः घोडेस्वारांना घोडे पुरवायचे, आणि त्यांच्या देखरेखीकरिता खिदमतगारही ठेवायचे.

वार्षिक पगार

प्रत्येक घोडेस्वाराला वार्षिक पगार म्हणून ९६ ते १२० रुपये देण्यात येत असत.

सैन्य

इंग्रजी साधनांवरून शिवाजी महाराजांचे सैन्य जवळपास पन्नास हजार घोडेस्वारांचे असल्याचे आढळते.

घोडेस्वारांचा खर्च

या पन्नास हजार घोडेस्वारांच्या देखभालीसाठी दरवर्षी कमीत कमी अठ्ठेचाळीस लाख ते साठ लाख रुपये खर्च येत असे.How much money did Chhatrapati Shivaji Maharaj spend on horsemen

पायदळ सैनिक

पायदळ सैनिकांचा पगार घोडेस्वारांच्या पगाराच्या निम्मा होता, त्यासाठी वार्षिक खर्च साधारण तीन लक्ष पंचाहत्तर हजार रुपये येई.

एकूण वार्षिक खर्च

घोडदळ आणि पायदळ मिळून संपूर्ण सैन्याचा एकूण वार्षिक खर्च त्रेसष्ट लक्ष पंचाहत्तर हजार रुपये होई.

लष्कर

लष्कराच्या पगाराव्यतिरिक्त बंदुका, तोफा, भाले, बरच्या, तलवारी, बाण, दारूगोळा, घोडे, तंबू आणि राहुट्या यांसाठीही शिवाजी महाराज खर्च करीत असत.

खर्च

शिवाजी महाराजांच्या सैन्यातील साधनांच्या देखभालीचा खर्चही एक वेगळा होता.

शिवकाल

शिवकाल या पुस्तकात छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या सैन्याच्या खर्चासंबंधी माहिती दिलेली आहे.

छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या काळात सैनिकांचा पगार कसा व्हायचा, 'चेक' की 'कॅश'?