Sandip Kapde
जळगावला देशाच्या केळीचे केंद्र म्हणून सर्वदूर परिचय आहे.
महाराष्ट्र राज्यातील 90,000 हेक्टर केळीच्या बागांपैकी सुमारे 60 टक्के भाग जळगावमध्ये मोडतो.
जळगावातील केळी सीमेपार निर्यात होते. पण जळगावात केली आली कूठून हा प्रश्न नेहमी विचारला जातो.
याच प्रश्नाचे उत्तर शोधण्याचा आम्ही प्रयत्न केलाय
मराठा शाहीच्या इतिसाहात जळगावमध्ये केळी कशी आली याचे उत्तर आहे.
छत्रपती शिवाजी महाराज यांनी शेती आणि शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी अनेक धोरणे राबवली.
राज्यात जलसंधारणाची अनेक कामं देखील केली.
छत्रपती शिवाजी महाराजांना शेती विषयाचे ज्ञान होते.
आजच्या काळात देखील त्यांचे विचार महत्वाचे ठरतात
महाराजींनी त्यांच्या काळात करुन ठेवलेल्या कामामुळे, धोरणांमुळे आज आपण सुखात आहोत.
जगळगावच्या केळीत उत्पादनात देखील महाराजांचे योगदान आहे
६ जून १६७४ रोजी शिवाजी महाराजांचा रायगडावर राज्याभिषेक झाला.
या समारंभात प्रचंड मोठा पैसा खर्ची पडला होता. याची भरपाई करण्यासाठी शिवाजी महाराजांनी महत्वाच्या मोहिमा हाती घेतल्या
त्यात पहिलीच मोहीम खानदेशची होती. खानदेशात असलेल्या ठाण्यांवर छापे मारून मराठ्यांनी मुघलांना जेरीस आणले.
या मोहिमेत अनेक खानदेशातील सरदार स्वराज्याशी जोडले गेले. पुढे लगेच झालेल्या दक्षिण दिग्विजय मोहिमेत ते सामील झाले.
छत्रपती शिवाजी महाराज मोहीमेवर असले म्हणजे चौहुकडे नजर ठेवायचे. अनेक गोष्टींचे ते निरीक्षण करायचे.
स्वराज्यासाठी कोणती गोष्ट महत्वाची आहे. याकडे त्यांचे विशेष लक्ष असायचे
खानदेशात असताना शिवाजी महाराजांना कारवार भागात केळीचे कंद मिळाले
केळी हा प्राचीन काळापासून भारतात मिळणारे फळ आहे.
शिवकाळात याचा उपयोग लढाऊ योध्यांसाठी खाद्य म्हणून केला जायचा.
अनेकदा मोहिमेच्या वेळी केळ्यांची कमतरता भासायची.
दक्षिण दिग्विजयामध्ये शिवरायांनी हे केळीचे कंद वेगवगेळ्या भागातील सरदारांकडे दिले.
यातच खानदेशातील रावेर तालुका व जामनेर तालुक्यात शेदुर्णी मधील काही मावळे होते. त्यांनी आपल्या गावाकडे केळीची लागवड केली.
खानदेशातील काळी माती कसदार आणि सुपीक आहे.
या भागात तापी,पूर्णा, गिरणा या नद्यांच्या खोऱ्यात केळी तरारून आली. पुढे ब्रिटीशांनी खानदेशात कापूस आणला.
पण विसाव्या शतकात कापूस मागे पडून केळीनेच टिकाव धरला.
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.