आदिवासी बांधव कशी साजरी करतात दिवाळी? कसा असतो फराळ?

आदिवासी बांधवांची वारलींची दिवाळी ही पाडव्याच्या म्हणजे बलिप्रतिपदेच्या दिवशीपासून ते ढोर उठवण्याच्या दिवसापर्यंत साजरी केली जाते. या दिवशी आदिवासी बांधवांकडून त्यांच्या पाळीव जनावरांना रंगवलं जातं. त्यांच्या गळ्यात फुलांच्या माळा घालून त्यांना गावाबाहेर नेतात. नंतर मग आखाडयात गवताचा पेंढा पसरलेला असतो. त्यात काही नैसर्गिक जडीबुटी टाकून तो पेटवून त्याच्या धुरातून हे जनावरे गेली की, त्यांचे रोग नाहीसे होतात, अशी त्यांची पारंपरिक समजूत आहे.

दिवाळीत आदिवासी बांधव हिनाय, वाघया, नाराणा देवी आणि गावदेवी या कुलदेवींची मनोभावे पूजा करतात. यामध्ये प्रामुख्याने गावदेवीला मोठा मान असतो. हिरवा खण, नारळ, ऊस, काकडी, बदाम, खारीक, तसंच इतर राणफळे यांचा नैवेद्य दाखवून गावदेवीची पूजा भगताच्या हस्ते लक्ष्मी पूजनाच्या दिवशी केली

पूजा करताना देवीसमोर पणती ठेवून त्याभोवती गोंडयाची फुलं पसरली जातात. गावदेवीला चार पायाचा म्हणजे बोकडाचा किंवा दोन पायाचा म्हणजे कोंबडयाचाही नैवेद्य दाखवला जातो. दिवाळीत आदिवासी पाडयावर गावदेवीची जत्रा भरते. आजुबाजूच्या परिसरातील आदिवासी बांधव एकत्र येऊन जत्रेचा आनंद लुटतात.

आदिवासी बायका पारंपरिक वेशभूषा परिधान करुन एका ताटात तांदूळ पसरून त्यावर बोटाने पाच रेषा काढून ते ताट वृध्दमंडळीकडे सोपावतात. त्याचवेळी मग वृध्दमंडळी देवीकडे गावाच्या कल्याणाचं साकड घालतात.

आदिवासी बांधवांचा दिवाळी फराळ

आदिवासींकडे आपल्यासारखे लाडू, चिवडा, कारंज्या असा फराळ केला जात नाही. तर त्यांच्याकडे बलिप्रतिपदेच्या दिवशी देवीला चवळीच्या शेंगांचा आणि काकडी, गूळ आणि तांदळाची भाकरी बनवून त्याचा नैवेद्य दाखवला जातो. हाच खरा आदिवासींचा पारंपरिक फराळ असतो.

नंतर मग संध्याकाळी सगळे आदिवासी बांधव एकत्र येऊन वाद्याच्या तालावर नृत्य करतात. आदिवासी महिला पारंपरिक दागिने घालतात. सुंदर अशी पारंपरिक केशभूषा करुन मग त्यांच्यात तारपा नृत्याची स्पर्धा रंगते. सोबतच वृध्द आदिवासी महिला पारंपरिक लोकगिते गातात. अशा रितीने आदिवासी बांधव दिवाळी साजरी करतात.