अवघ्या ६७२ लोकसंख्येच्या गावासाठी भारताने केला १२ गावांचा त्याग

मुंबई : हुसैनीवाला गावाला देशाच्या इतिहासात विशेष आणि महत्त्वाचे स्थान आहे. भारत-पाकिस्तान यांच्यातील संबंध स्वातंत्र्यापासूनच वादात आहेत, मग तो सीमेचा वाद असो की घुसखोरीचा, दोन्ही देशांमधील संबंधांमध्ये अनेकदा तणाव निर्माण झाला आहे. पण असे एक गाव आहे ज्यासाठी भारताने आपल्या 12 गावांचे बलिदान दिले होते.

त्या गावाचे नाव हुसैनीवाला. हुसैनीवाला गाव हे गाव आहे ज्याच्या बदल्यात भारताने पाकिस्तानला 12 गावे दिली होती. पण असं काय कारण घडलं की भारताला या एवढ्याशा गावासाठी एवढा मोठा त्याग करावा लागला ?

हुसैनीवाला कुठे आहे ?

हुसैनीवाला हे पंजाबच्या फिरोजपूर जिल्ह्यात आहे. या गावापासून जवळच फिरोजपूर गाव आहे. २०११ च्या जनगणनेनुसार हुसैनीवाला गावाची एकूण लोकसंख्या ६७२ असून त्यापैकी ३५३ पुरुष आणि ३१९ स्त्रिया आहेत. हे तेच गाव आहे जिथे देशाचे सुपुत्र भगतसिंग, राजगुरू आणि सुखदेव यांची समाधी आहे. याशिवाय बटुकेश्वर दत्त यांची समाधीही याच गावात आहे. हुसैनीवाला यांच्याशी भारतपुत्रांच्या खुणा जोडल्या गेल्या, त्यामुळेच भारताने ते घेतले.

हुसैनीवाला देशात सामील होण्याचे कारण काय होते ?

पण भारताला हे गाव इतक्या सहजासहजी मिळाले नाही. देशाची फाळणी झाली तेव्हा हुसैनीवाला गाव पाकिस्तानच्या भागात गेले आणि ते मिळवण्यासाठी देशाने त्यातील 12 गावे पाकिस्तानच्या ताब्यात दिली. भगतसिंग, सुखदेव आणि राजगुरू यांनी ब्रिटीश राजवटीविरुद्ध आवाज उठवला आणि सेंट्रल असेंब्लीमध्ये बॉम्ब फेकले, त्यानंतर त्यांना अटक करून फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली.

भगतसिंग, सुखदेव आणि राजगुरू यांना ठरलेल्या दिवशी फाशी दिल्यास त्यांना लोकांच्या रोषाला सामोरे जावे लागू शकते, अशी भीती इंग्रजांना होती. यामुळेच इंग्रजांनी त्यांना एक दिवस अगोदर लाहोर तुरुंगात फाशी दिली होती. त्यानंतर रात्री तुरुंगाची भिंत पाडून शहीद जवानांचे मृतदेह शहरापासून दूर हुसैनीवाला गावाजवळून वाहणाऱ्या सतलज नदीत आणण्यात आले.

ब्रिटिशांनी प्रथेशिवाय मृतदेह जाळले. नंतर ते अवशेष सतलज नदीतच फेकून देण्यात आले आणि नंतर हुसैनीवाला येथेच भगतसिंग, सुखदेव आणि राजगुरू यांच्या समाधीची स्थापना करण्यात आली. देशातील लोकांच्या भावना लक्षात घेऊन भारताने त्यांची १२ गावे पाकिस्तानला दिली आणि त्या बदल्यात हुसैनीवाला यांना त्यांच्यासोबत सामील करून घेतले.