अलीकडेच, माजी रेल्वे मंत्री आणि बिहारचे माजी मुख्यमंत्री लालू प्रसाद यादव यांनी बालासोर, ओडिशा येथे झालेल्या तीन ट्रेनच्या भीषण अपघाताबाबत केंद्र सरकारवर जोरदार हल्ला चढवला. केंद्र सरकारच्या रेल्वे बजेट आणि व्यवस्थापन धोरणांवर त्यांनी जोरदार टीका केली होती आणि म्हणाले - या सरकारने रेल्वे उद्ध्वस्त केली, निष्काळजीपणामुळे 288 लोकांना आपला जीव गमवावा लागला.
लालू प्रसाद यादव यांची ही प्रतिक्रिया उगाच नव्हती. ते एकेकाळी देशाचे रेल्वेमंत्री राहिले आहेत. असे मानले जाते की लालू प्रसाद यादव यांनी जेव्हा रेल्वे मंत्रालयाचा कार्यभार स्वीकारला तेव्हा त्यांनी आधुनिक व्यवस्थापन तंत्राचा चमत्कार घडवून आणला. तेव्हाही त्यांच्या कामामुळे हेडलाइन्स बनल्या आणि आजही त्याच्या चर्चा होत असतात.
तोट्यात चालणाऱ्या रेल्वेला नफा मिळवून देण्याचा दावा
वास्तविक, लालू प्रसाद यादव यूपीए सरकारच्या कार्यकाळात 2004 मध्ये रेल्वेमंत्री बनले होते. 20,000 कोटी रुपयांच्या नफ्याची घोषणा करताना त्यांनी रेल्वे अर्थसंकल्प सादर करताना त्यांच्या कार्यकाळातील कामगिरी ठळक केल्याचा दावा केला होता. प्रवासी भाडे आणि मालवाहतुकीत वाढ न करता हे यश मिळू शकल्याचेही सांगण्यात आले.
तेव्हा लालू प्रसाद यादव म्हणाले होते - जेव्हा मला जबाबदारी देण्यात आली तेव्हा रेल्वे दिवाळखोरीत होती. ते म्हणाले, त्यांच्या कार्यकाळात भारतीय रेल्वेने 2006 मध्ये रेकॉर्डब्रेक कामगिरी केली. 30 महिन्यांच्या अल्प कालावधीत 130 अब्ज रुपयांहून अधिक कमाई करणे ही काही सामान्य गोष्ट नाही. रेल्वेने इतिहास रचला आहे.
ममता यांनी हा दावा फेटाळून लावला तसेच लालूंचे पुत्र आणि बिहारचे उपमुख्यमंत्री तेजस्वी यादव यांनी लालूप्रसाद यादव यांच्या कार्यकाळात भारतीय रेल्वेने 90 हजार कोटी कमावल्याचा दावा केला होता. पण 2009 नंतर जेव्हा ममता बॅनर्जी रेल्वे मंत्री झाल्या तेव्हा त्यांनी श्वेतपत्रिका जारी करून लालूंच्या कार्यकाळात सरासरीपेक्षा कमी नफा झाल्याचे सांगितले. यानंतर लालू आणि ममता यांच्यात जोरदार खडाजंगी झाली.
लालू बिझनेस स्कूलचे आवडते बनले
लालूंच्या कार्यकाळात रेल्वेच्या नफ्याची चर्चा वेगळी आहे, पण लालूप्रसाद तेव्हा बिझनेस स्कूलचे आवडते बनले होते यात शंका नाही. लोकांना त्याच्या यशाचे मंत्र जाणून घ्यायचे होते. त्यांनी रेल्वेला नफा कसा मिळवून दिला हे लोकांना समजून घ्यायचे होते. अहमदाबाद आयआयएम व्यतिरिक्त त्यांनी हार्वर्ड आणि व्हार्टनच्या विद्यार्थ्यांना अतिथी व्याख्याने दिली. व्यवस्थापनाच्या सूचना घेण्यासाठी आणि भारतीय रेल्वेची यशोगाथा जाणून घेण्यासाठी विद्यार्थी त्यांना भेटायला आले.
लालूंनी आपल्या कार्यकाळात कोणत्या गोष्टी केल्या?
लालूप्रसाद यादव यांनी रेल्वेमध्ये अनेक योजना सुरू केल्या होत्या. पहिल्यांदा त्यांनी गरीब रथ नावाची एसी ट्रेन चालवली, जी सहसा राजधानी मार्गावर धावते. गरीब कुटुंबातील लोकांनीही एसी बोगीतून कमी रकमेत प्रवास करण्याचे स्वप्न पूर्ण केले पाहिजे, असा विश्वास लालूप्रसाद यादव यांनी व्यक्त केला.
याशिवाय त्यांच्या कार्यकाळात गाड्यांमध्ये चहा, ताक, लस्सी विक्रीसाठी विशेष व्यवस्था करण्यात आली होती. त्यांच्या विक्रीमुळे देशाची ग्रामीण अर्थव्यवस्था मजबूत होईल, असे लालू प्रसाद यादव म्हणाले होते. याचा थेट फायदा गावातील गरीब शेतकऱ्यांना होणार होता.
मात्र, लालूप्रसाद यादव यांच्या कार्यकाळात या अनोख्या दिसणाऱ्या योजना रेंगाळल्या. त्यांची नीट अंमलबजावणी होऊ शकली नाही.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
